Perşembe , 28 Mart 2024

Fikret Başkaya

Fikret Başkaya

Fikret Başkaya’nın sempozyum açış konuşması [İstanbul, 21 Ekim, 2017]

      Değerli dostlar Özgür Üniversite’nin 25 yılı vesilesiyle düzenlediğimiz, ” Neden kapitalizmin bir geleceği yok?” temalı sempozyuma hoş geldiniz.    Hepinizi, şahsım ve Özgür Üniversitemiz adına saygıyla selamlıyorum.   Bu sempozyumda bildiri sunan ve moderatörlüğü üstlenen hocalarımıza, dostlarımıza değerli katkıları ve cömertlikleri için teşekkür ediyoruz.    Bize bu salonun tahsisindeki samimi desteklerinden dolayı, değerli dostum, İstanbul milletvekili Ali …

Devamı »

Siyasal İslamcılık veya olağanüstü hali olağan hale getirebilmek! – Fikret Başkaya

Şimdilerde devlet ve toplum, dinci gericilik tarafından kuşatılmış bulunuyor. Bu nasıl mümkün oldu, buraya neden ve nasıl gelindi sorusuyla ilgili bazı hatırlatmalar, içinde bulunduğumuz sefil durumun netleştirilmesini kolaylaştırabilir.   Din, kapitalizm öncesi toplumsal formasyonların/devletlerin egemen ideolojisi, değilse onun başlıca bileşeniydi. Batı Hristiyan toplumlarında aydınlanma, modernite devrimi ve onlarla az-çok eş zamanlı olarak tarih sahnesine çıkan kapitalizmle birlikte, geleneksel hakim ideoloji …

Devamı »

Fikret Başkaya: Bütün gösterge ışıkları kırmızıya döndü- Röportaj: Ahmet Külsoy

Kapitalizmin iç ve dış sınırına dayandığını belirten Fikret Başkaya “Erkek sipermi ve kadın rahmi dahi metalaşmış, bir kâr aracına dönüşmüşken, artık hala gidilecek yol kalmış mıdır?” diye soruyor. Başkaya’ya göre kapitalist sistemin tüm alanlarında bütün gösterge ışıkları kırmızıya dönmüş durumda. Ahmet Külsoy  [email protected] DUVAR – Özgür Üniversite, 21-22 Ekim tarihlerinde İstanbul’da ‘Neden Kapitalizmin Bir Geleceği Yok’ konulu sempozyum düzenliyor. Şişli Nazım Hikmet …

Devamı »

Siz Özelleştirmeyi Ne Sanıyorsunuz?- Fikret Başkaya

–Siz Özelleştirmeyi Ne Sanıyorsunuz?– Fikret Başkaya     Politik İslamcı AKP hükümeti bir ‘orta vadeli ekonomik program [O.V.P]’ ilan etmiş. 2017-2019 döneminde 30 milyar dolarlık “özelleştirme” yapılacakmış. 15 yıllık iktidarında 60 milyar dolarlık özelleştirme yapmış. 2019 yılında bu rakam 90 milyara ulaşacakmış. Özelleştirme [privatizasyon], neoliberal gericiliğin dayatılmaya başlandığı 1980 sonrasının üç sloganından biriydi. diğer ikisi liberalizasyon ve deregülasyondu. Liberalizasyon, sermayenin …

Devamı »

“Ulusların Kendi Kaderini Tayin Etmesi” meselesine dair kısa not – Fikret Başkaya

            Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’nin “bağımsızlık referandumu”, ‘ulusların kendi kaderini tayın etmesi’ tartışmalarını yeniden hatırlattı. Kimileri, orada yapılanın doğrudan “ulusların kendi kaderini tayın etmesi ilkesini angaje eden bir şey olduğunu, dolayısıyla tereddütsüz desteklenmesi gerektiğini söyledi. Başkaları da bunun bir emperyalist senaryonun sonucu olduğunu söyleyerek karşı çıktı. Oysa sorunun asıl tartışılması gereken yönü savsaklandı. Ulusların …

Devamı »

” Felaketler  ve yıkım geliyorum diyor”- Fikret Başkaya ile kapitalizm ve ekolojik kriz üzerine söyleşi.-Emrah A. Dağıstanlı

  Ekolojik krizden ne anlaşılıyor. Ekolojik kriz dendiğinde aslında ne kastediliyor?  Ekolojik krizden biyolojik çeşitliliğin azalması, doğal kaynakların tükenmesi, küresel kirlenme ve tabii “iklim krizi” veya “atmosferin ısınması” anlaşılıyor…   O halde bu krizlerin gerisinde ne var? Neden böyle bir tablo ortaya çıktı?   Bu durumun gerisinde kapitalizm var, zira kapitalizm insana ve doğaya zarar vermeden yol alamaz. Kapitalizm akla, …

Devamı »

Helâlci sendika Konfederasyonu… – Fikret Başkaya

İki yılda bir Ağustos ayında, memur sendikaları konfederasyonları ve hükümet tarafından bir oyun sahneliyorlar. Aslında devletin sahnelediği oyunda sendika konfederasyonları figüran olarak kullanılıyor demek daha doğru. Sendika konfederasyonları ücret artışı da dahil bir dizi talep ileri sürüyor, daha doğrusu sürüyormuş  gibi yapıyor. Hükümet de o talebi dikkate alıyormuş gibi yapıyor ve sonuç her zaman hükümet tarafından önceden belirlenmiş “ücret artışının” …

Devamı »

Şeriat soslu neo-faşist tırmanışı durdurmak! – Fikret Başkaya

  Bir AKP militanı, “yeni bir devlet kuruyoruz, kurucusu da Tayyip Erdoğan” dedi. “Olur mu öyle şey!” türü tepkiler ortalığa saçıldı. Oysa, AKP militanı gerçekte yapılanı, yapılmakta olanı dile getirmişti. Zira, yeni bir devlet inşası, başta türlü söylersek, devleti dönüştürme süreci çoktan başlamıştı ve hızla yol almaya devam ediyor. Türkiye’deki rejim şu an itibariyle despotik özellikler de taşıyan dinci-faşist bir …

Devamı »

Kriz değil, çöküş… – Fikret Başkaya

Kapitalizm, İkinci emperyalist savaşın (1939-1945] ardından yaklaşık 30 yıl sürecek bir yükselme dönemine girdi. Kâr oranları, verimlilik ve üretimde önemli artışlar kaydedildi. Bu döneme Fransız iktisatçıları “şanlı otuzlar” diyecekti… Fakat balayı uzun süremezdi, zira krizler kapitalizmin mantığına ve işleyişine içkindir. Kapitalizm krizsiz yapamaz, yağmur bulutta ne kadar içerilmişse, kriz de kapitalizmde o kadar mündemiçtir… 1970’li yılların ortalarından itibaren (1974-75) kriz, …

Devamı »

Fikret Başkaya: Gezi Parkı ve Hayır Bloğuyla toplumun yarıdan çoğu Erdoğan rejimine karşı olduğunu ortaya koydu- Röportaj: Politikyol

  Özgür Üniversite Kurucusu ve Başkanı Fikret Başkaya ile Politikyol Dosya kapsamında “Hayır’ın Yol Haritası”nı konuştuk. Başkaya, Hayır’dan sonraki süreci ve Adalet Yürüyüşü’nü değerlendirdi. CHP’nin Adalet Yürüyüşü hakkında ne düşünüyorsunuz ve sizce bu yürüyüş nasıl bir sürece evrilmeli? Bu yürüyüş önemli. Resmin netleşmesini sağlayan bir eylem. Aslında bu yürüyüşün bir yol açıcı, bir başlangıç niteliği kazanması gerekiyor, ki, kazanmalı ve …

Devamı »

Başkaya: Büyük insanlık elini çabuk tutmalı – Röportaj: Ahmet Külsoy

1930 ve 1980’den farlı olarak ‘nihai bir kriz’ yaşandığını belirten Doç. Dr. Fikret Başkaya “Kapitalist sistem kendi dışındaki bir sınıra da toslamış bulunuyor” dedi. Devrimlerin ne zaman patlayacağının bilinmeyeceğini belirten Başkaya “Büyük İnsanlığın elini çabuk tutması gereken kritik bir kavşaktayız” yorumunda bulundu.    Avrupa’da son yıllarda bir çok seçim gerçekleşti. Seçimlere katılım oranı düşük kalırken, merkez sağ partiler yerlerini sağlama …

Devamı »

Cüppeli Ahmet hoca bir istisna değil – Fikret Başkaya

” İşçi çıkarılınca kıdem tazminatı almak caiz midir? şeklindeki soru üzerine, Ahmet Mehmet Ünlü, “Caiz değil. Çünkü, kıdem tazminatı hakkı değil, maaşını almış. Kendi çıksa alamıyor, adam çıkarırsa alıyor. Hakkı olsa kendi çıksa da alması lâzım. Demek ki hakkı değil” demiş. Tepkiler hocaya yönelik ama asıl önemli olan böyle bir sorunun sorulabiliyor oluşudur. Zira bu soru, işlerin nereye vardığını, dinci …

Devamı »

İşçiler, sendikalar, kıdem tazminatı… / Fikret Başkaya

Kapitalizm 1910’lu yılların başında ‘yapısal krize’ girdi. Krizden ancak iki emperyalist savaş sonrasında çıkabildi. “Otuz yıl savaşlarının” ardından yeniden yükselme dönemine girdi. Aslında süreç: Kriz-savaş-yeniden yapılanma şeklinde tezahür etti. Bu arada kapitalizmin tarihinin en büyük krizlerinden biri, “Büyük Buhran” (1929-1932) da yaşandı. İkinci emperyalist savaşın ardından sistem, yaklaşık 30 yıl sürecek istikrarlı bir genişleme dönemine girdi. Bu durum bir kaç …

Devamı »

Yol haritası veya alternatif programın gerekliliği – Fikret Başkaya

16 Nisan şaibeli referandumu AKP karşıtı önemli bir potansiyelin varlığını gösterdi. Onca baskı, şiddet yalan-dolan, dalavereye, tüm devlet imkânlarının evet lehine seferber edilmesine, son derecede eşitsiz koşullara rağmen “hayırı” sandıkta değil, Yüksek Seçim Kurulu (YSK) mahallinde hileyle yenebildiler. Reel olarak kaybettiler. Kazanan taraf “hayır cephesi” oldu. Meşruiyeti daha baştan tartışmalı bir referandumdu. Zaten toplumun yarısının  reddettiği bir anayasa, problemli olmaktan …

Devamı »

“Radikal olmak, sorunları kökeninde ele almaktır” – Fikret Başkaya

Fikret Başkaya ile söyleşi Ahmet Külsoy Ahmet Külsoy: Emperyalist  – Kapitalist  sistem , son çeyrek yüzyılda  başta işçi sınıfı olmak üzere tüm emekçi  sınıflara , küçük esnaf ve üreticiye  fütursuz  ahlaksızca  savaş açtı.  Yıllarca   mücadele edilerek  kazanılmış ekonomik demokratik  hakları  geri almak istiyor. Örneğin kıdem tazminatına  saldırıyor, iş güvencesini ortadan  kaldırmak istiyor. Daha da önemlisi , sağlık ve sosyal güvenlik …

Devamı »

Yönetemiyorlar, yönetemeyecekler… – Fikret Başkaya

“İnsan, iyiyle kötüyü birbirine karıştırdığında, Tanrılar ruhunu öylesine feci bir felakete sürüklerler ki, artık felaketin farkına varmak için çok az zamanı kalmıştır.”                                                                                               Sophocles, [Antigone] Kapitalist toplumda mülk sahibi sınıfların (sermaye sahiplerinin) beş yönetim biçimi vardır: Klasik parlamenter demokrasi, sosyal demokrasi, asker-polis diktatörlüğü, Bonapartizm ve faşizm. 1980 sonrasında neoliberal küreselleşmenin dayatılmasıyla sosyal demokrasi gündemden düştü. Şimdilerde klasik parlamenter demokrasi de …

Devamı »

Yalan – Fikret Başkaya

Toplumun sınıflara bölünüp, devletin ortaya çıktığı dönemden sonra, yalan, hile, dalavere, aldatma, yanıltma, sinizm, egemen sınıfların etkin bir egemenlik aracına dönüştü. Lâkin, hiç bir zaman iletişim teknolojilerinin “harikalar yarattığı” son dönemdeki boyutlara çıkmamıştı. Şimdilerde enformasyon-komünikasyon-dijital teknolojiler, yalan üretmeyi ve yaymayı iyice kolaylaştırdı. Artık, belirli mahfillerde üretilen yalanlar anında dünyanın dört-bir bucağına ulaştırılıyor. Teknolojik gelişmeyle yalan da hızla gelişti. O kadar …

Devamı »

Referandumun AKP’cesi… – Fikret Başkaya

Referandum, yürütme organı (iktidar) tarafından teklif edilen bir kanun veya düzenlemenin yurttaşların tamamının oyuna sunulmasıdır. Referandumun en çok başvurulduğu ülke İsviçre’dir. Orada belirli sayıda yurttaşın talebi üzerine de referandumlar yapılıyor. Fakat herhangi bir örgüt, bir sendika, bir şirket, vb. de üyelerine bir sorunu oylatma yoluna gidebilir. Oylama evet-hayır veya onaylama-reddetme şeklinde tezahür ediyor. Yüzde elliden bir fazla oy alan taraf …

Devamı »

Burjuva devlet bir vampire dönüşürken… – Fikret Başkaya

Yıllar önce bir politikacı: “Hocam, özelleştirmeye niye karşı çıkıyorsunuz. Ne güzel işte, zarar eden bu kurumlar, bu işletmeler satılacak, o parayla yenileri kurulacak” demişti. Aslında özelleştirme lehine ileri sürülen gerekçelerin hiç bir inandırıcılığı olmadığını, asıl amacın sermaye sınıfına değer (varlık) aktarmak olduğunu, hiç bir kapitalistin zarar eden bir şirketi, bir kamu kurumunu satın almayı aklından bile geçirmeyeceğini, bu kurumların bidayette …

Devamı »

“Şark cephesinde yeni bir şey yok!”* – Fikret Başkaya

1960 yılında Mülkiye’de (SBF) birinci sınıf öğrencisiydim. Adnan Menderes’in Demokrat Partisi 1950’den beri üç dönemdir iktidardaydı. Muhalefete ve basına yönelik baskı ve şiddet almış başını giriyordu. O kadar ki, muhalif gazeteler yasaklanmadığı günlerde bazı sayfaları beyaz çıkardı ve gazeteyi koynumuzda saklardık… Devlet Radyosu iktidarın borazanıydı… Rejim tam bir parti-devlet halini almış, her türlü keyfilik ve baskı sıradanlaşmıştı. Toplum kutuplaştırılmış, DP’li …

Devamı »

Başkaya ile Demirtaş arasında ‘özgürlük’ yazışmaları

Tutuklu bulunan HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ile darbe süreçlerinde baskılara maruz kalmış Türkiye’de alternatif düşüncenin saygın isimlerinden olan yazar Fikret Başkaya’nın mektuplaşması yayımlandı. Demirtaş’a yazdığı mektupta “özgürlük ve tutsaklık” konusunda önemli belirlemeler yapan yazar Fikret Başkaya’ya cevap veren Demirtaş, “içerideyken de dışarıdakilerin özgürlüğü için mücadele etme azimlerinden bir şey yitirmediklerine” işaret etti. Türkiye’de alternatif düşüncenin saygın isimlerinden olan …

Devamı »

Üniversite, üniversite olsaydı! – Fikret Başkaya

Son Kanun Hükmünde Kararnameyle (KHK- 686) artık üniversitede neredeyse dostum, tanıdığım kalmadı. Tek-tük kalan varsa bile sıra onlara da gelecektir. Kaldı ki, “istisnalar” önemli değildir denmiştir… Elbette sadece Akademide değil, Milli Eğitim Bakanlığı Okullarında da nice dostumuz/arkadaşımız/tanıdığımız/tanımadığımız eğitimci de işinden oldu. Tabii diğer bir çok devlet kurumunda da… “Politik kriz”  dönemlerinde devlet aygıtında tasfiyeler her zaman istisna değil kuraldır. Şimdilerde …

Devamı »

“Sanayi kapitalizmi çökerken! “- Fikret Başkaya ile söyleşi- Serdar Değirmenci*

Fikret Başkaya ile derin söyleşi. Serdar Değirmenci*   Serdar Değirmenci: Dünyanın şu an itibariyle içinde bulunduğu durumu iki kelimeyle ifade etseniz, bu iki kelime ne olurdu?   Fikret Başkaya: Herhalde “kaos ve çöküş” olurdu. Artık kapitalist dünya sistemi patinaj yapıyor, çözdüğünden daha çok sorun yaratıyor. Genel bir sürdürülemezlik durumu veya aynı anlama gelmek üzere, bir uygarlık krizi ortaya çıkmış bulunuyor. …

Devamı »

Emperyalizm, Politik İslam, AKP ve İflas.* – Fikret Başkaya

Bu gün Türkiye’nin içine sürüklendiği iflas tablosunun gerisinde, bu ülkenin mülk sahibi sınıfları ve devlet (ki, bu ikisi bir ve aynı şeydir, biri olmadan diğeri olamaz) tarafından yapılmış iki tercih var ve bu iki tercih de emperyalizmden bağımsız değildi… Bunlardan birincisi, ünlü 24 Ocak Kararları (1980); İkincisi de 1960’lı yıllardan başlayarak dinci gericiliğin önünün açılmasıdır. 24 Ocak Kararlarıyla alınan viraj, …

Devamı »

Anayasa “tartışmalarının” mana ve mahiyeti üzerine kısa not – Fikret Başkaya

Toplumda “iyi” bir anayasa yapılırsa, işlerin yoluna gireceği beklentisi vardır. Eğer anayasayı ‘kim neden yapıyor’ sorusu sorulsaydı, öyle bir beklentiye yer olmazdı. Burjuva toplumunda anayasalar daima mülk sahibi sınıflar (burjuvazi) ve onların devleti tarafından yapılır ve aslında bu ikisi bir ve aynı şeydir. Zira, mülk sahibi sınıflardan ayrı bir devlet mümkün değildir. Bunlardan birinin varlığı diğerinin varlığına bağlıdır. Dolayısıyla anayasa …

Devamı »

“Birleşmiş Milletler” : Neo-kolonyalizmin ve balkanlaşmanın hizmetinde bir örgüt – Fikret Başkaya

Birleşmiş Milletler Suriye özel temsilcisi Staffan de Mistura, Halep’in doğusunda 275 bin insanı rehin tutan ve her gün katliam yapan, sayıları 5-6 bin kadar olduğu tahmin edilen, cihatçı katiller güruhu için bir “yerel yönetim” önermiş… Acaba Washington’un doğusu, Londra’nın Batısı, Paris’in Güneyi, Berlin’in Kuzeyi de, kendinden menkul bir haydut çetesi/katil sürüsü tarafından işgal edilseydi,  sayın özel temsilci oralar için de …

Devamı »

Amerikan seçimleri: Neoliberalizmin ve burjuva demokrasisinin iflası – Fikret Başkaya

Başkanlık seçimini Donald Trump’ın kazanması, Amerikan ve bir kısım Avrupa medyasını alarma geçirdi. Bazı büyük gazeteler ve haber siteleri sonucu apocalypse (kıyamet) manşetiyle duyurdular. Gerçi, Trump kıyametin kapısını aralamamıştı ama, neoliberalizmin ve burjuva demokrasisinin iflasını ifşa ettiği kesindi… Tabii bu arada medyanın ve yönetici elitlerin çürümüşlüğünü de ifşa etmiş oldu. 1981 yılında Ronald Reagan “Büyük Amerika’yı yeniden kurma” vaadiyle başkanlık …

Devamı »

Asıl terör devlet terörüdür – Fikret Başkaya

Devlet aslında bir suç örgütüdür. Düşmansız yapamaz, varlığını “düşmanın” varlığına borçludur. Bu yüzdende düşman üretmek, yeniden üretmek zorundadır. Bu amaçla da sürekli olarak teröre başvurur. Kelimelerin, kavramların ne anlama gelmesi ‘gerektiğine’ devletin adamları  karar verir ama bu dünyada, bu sınıflı toplumlarda herkes için aynı anlama gelen bir kelime, bir kavram mümkün değildir. Devlet neyin terör, kimin terörist olduğuna karar verir …

Devamı »

Üniversite, Özerklik ve Derin Düşünme Üzerine – Fikret Başkaya ile Röportaj

Fikret Başkaya’nın Aydın Ördek’e verdiği röportaj Sonradan günümüz Türkiye’sinde siyasal rejimin otoriter bir hal alıp almadığını tartışacakların apaçık görecekleri yegâne şey, toplumun topyekûn kesif bir korkuya maruz bırakıldığı olacak belki de. Otoriter tüm siyasal yapıların kurucu korkuları vardır. Türkiye Cumhuriyeti’nin başından beri otoriter olduğunu kurucu korkuları olmasından, dolayısıyla sürekli tehdit altında ve ebediyen mağdur bir asli unsura dayanıyor olmasından anlayabiliyoruz: …

Devamı »

Fikret Başkaya: Üniversite sadece devlete karşı değil, sermayeye karşı da özerk olmalı

Fikret Başkaya ile üniversite ve ‘Özgür Üniversite’ üzerine söyleşi Ahmet Çelik, yıllardır Özgür Üniversite ile alternatif bir eğitim modelini sürdüren Fikret Başkya ile 22 Ekim’de yeni derslerine başlamadan önce ABC Gazetesi için bir söyleşi yaptı. Ahmet Çelik: Özgür Üniversite’de güz dönemi, sizin, ‘Yaratıcı ütopya zamanı: Kapitalizm dahilinde insanlığın bir geleceği yok” başlığını taşıyan dersinizle 22 Ekim Cumartesi başlıyor. İsterseniz genel …

Devamı »

‘Laiklik emekçiler için ekmek kadar önemli’ – Fikret Başkaya

Birgün Gazetesi’nden Can Uğur’un Fikret Başkaya ile röportajı Laiklik konusu Türkiye’nin en kritik meselelerinden biri olmaya devam ediyor. Özellikle geçen haftalarda ‘laikliği kazanacağız’ bildirisi dağıtan Hazirancılara dönük polis saldırısı toplumun geniş kesimlerince tepki gördü. Laiklik mücadelesinin nasıl yürütüleceği, konunun en önemli halkasını oluşturuyor. Gerici ve faşizan uygulamalara karşı laikliği temel alan bir mücadelenin yürütülmesinin önemini, bu alanda yaptığı çalışmalarla bilinen …

Devamı »

Geçmişi kim, neden yüceltmek ister? – Fikret Başkaya

                                                                                              “Kim eleştirecek olursa… ‘birlik’ tabusuna karşı günah işliyor demektir”                   Theodor W. Adorno   AKP cephesi ve onun lideri Tayyip Erdoğan, rejimi değiştirme niyetlerini açık ettikleri son bir kaç yılda, sürekli bir Osmanlı güzellemesine baş vuruyorlar. Osmanlı dönemini ve Osmanlı padişahlarını kutsamak için büyük çaba harcıyorlar. Akıllarına gelen her yere ve her şeye bir Osmanlı adı koymak için …

Devamı »

Anti-emperyalizm yabancı düşmanlığı değildir – Fikret Başkaya

Anti-emperyalist olmanın koşulu anti-kapitalist olmaktır ve kapitalizm emperyalizmdir. Kapitalizm tarih sahnesine çıktığı andan itibaren emperyalistti. Zira yayılma ve genişleme eğilimi ve dinamiği kapitalizmde mündemiçtir (onda içkindir). Dolayısıyla kapitalizmin belirli bir evresinde ortaya çıkmış bir şey değildir. XIX’uncu yüzyılın sonunda tekellerin ortaya çıkmasıyla yeni bir görünüm aldı, XX, yüzyılın sonunda da neoliberalizm/ küreselleşme de denilen yeni bir biçim almış bulunuyor. Velhasıl, …

Devamı »

Restorasyon – Fikret Başkaya

15 Temmuz 2016 da ‘başarısız’ bir darbe girişimi oldu. Gerçi darbe başarısız oldu ama AKP iktidarının eksiği tamamlayacağından kimse şüphe etmesin! Darbe haberi duyulur duyulmaz bir tek soru soruldu: “Bunu kim yaptı, arkasından kim var?”. Bir Allah’ın kulu da çıkıp “bu ülkede hâlâ neden darbe oluyor?” sorusunu sormuyor… Oysa darbeler TC rejiminin normal halidir, bir istisna değil kuraldır. Zira bu …

Devamı »

Asıl kirli olan kapitalizmdir! – Fikret Başkaya

Panama belgelerinin açık edilmesiyle ortaya çıkan yoksuzluk skandalı ( vergi kaçırma, “vergi cennetleri”, kara para aklama, servet kaçırma, kaçakçılık, kamu kaynaklarının yağmalanması, spekülasyon, banka sırrı, her türden ahlaksızlık, vb.) aslında buz dağının yüze çıkan kısmı, ormanı gizleyen ağaçtır…  Yine de o skandalın açık edilmesi, kapitalist çürümenin ne boyutlara ulaştığı hakkında bir fikir veriyor. İnsan havsalasını zorlayan yolsuzluklar (corruption) kapitalist dünya …

Devamı »

Fikret Başkaya: “Cerattepeye bak devleti anlarsın!”

Artvin’de,Cerattepe’ de insanlar sermayenin saldırısına karşı yaşam alanlarını savunmak üzere harekete geçtiklerinde, devletin nasıl tepki gösterdiğini dünya-alem görmedi mi? Türkiye’nin önde gelen muhalif aydınlarından Doç. Dr. Fikret Başkaya, “Başka Bir Uygarlık İçin Manifesto” kitabında “Ezilenlere devlet yakışmaz” diyerek ezilen sınıfların devletle ilişkisi konusunu yeniden tartışmaya açtı.   Ahmet Çelik, Fikret Başkaya ile ABC Gazetesi için iki gün süürecek bir söyleşi gerçekleştirdi. İşte Fikret Başkaya …

Devamı »

Fikret Başkaya: Siyasal İslamcıların İsrail karşıtlığının içi boş

Birgün Gazetesi Pazar ekinde Can Uğur’un Fikret Başkaya ile yaptığı röportaj Siyaset bilimci Doç. Dr. Fikret Başkaya ile Türkiye-İsrail anlaşmasından yola çıkarak siyasal İslam’ın emperyalizm ve İsrail’le tarihsel ilişkisini konuştuk. Başkaya “Türkiye’deki Siyasi İslamcıların İsrail karşıtlığı içi boş bir söylemdir. Müslüman Kardeşler’in Türkiye versiyonu olan AKP’nin İsrail karşıtlığı da bir retorikten ibarettir. Filistin’in işgaline ve kolonizasyonuna radikal olarak karşı çıkmadan, …

Devamı »

Fikret Başkaya: Başka bir uygarlık için manifesto

– CENGİZ KÖSTENLİOĞLU – İnsanlığın bir uygarlık krizi yaşadığı apaçık ortada. Bir yanda sınırsız zenginlik, diğer yanda derin bir yoksulluk ve açlık. Sürekli hale gelen ve yayılma riski taşıyan bölgesel savaş ve çatışmalar toplumları tehdit ediyor. İnsan eliyle oluşan doğa tahribatı giderek şiddetleniyor ve dönülmez eşiğe doğru hızla yol alıyor. İnsanî değerlerde ciddi bir erozyon yaşanıyor. Bu gidişi durdurmak için acilen harekete geçilmesi, kaçınılmaz yıkımı …

Devamı »

Fikret Başkaya ile Röportaj (Gün Zileli): Artık Değişimin Aktörü  “Büyük İnsanlığın” Tamamıdır

Gün Zileli: Son kitabında (Başka Bir Uygarlık İçin Manifesto -Nasıl Üretmeli, Nasıl Tüketmeli, Nasıl Yaşamalı?-, Yordam Kitap, 2016) “uygarlık krizi”nden söz ediyorsun. Bu deyimi kullanmak ve özellikle vurgulamak gereğini neden duydun? Eskiden beri tanımı yapılan “kapitalizmin krizi” ile uygarlık krizi arasında bir fark var mı? Fikret Başkaya: Kriz normal durumdan bir sapma demeye gelse de, normale dönüşü de ima eder. O …

Devamı »

Fikret Başkaya: “Mülksüzleştireni mülksüzleştireceksin!” – Nalan Temeltaş

Hâlâ umut var tabii. Yalnız sistem dahilinde, sermaye düzeni dahilinde hiçbir sorunu çözemezsin. Kapitalizmden çıkmadan sorun çözmek mümkün değil. Ama ne yapacaksın; mülksüzleştirenleri mülksüzleştireceksin. Üretim ve yaşam araçlarını hırsızların elinden alıp gerçek sahiplerine iade edeceksin. Müşterekler alanına taşıyacak, sosyalleştireceksin. O zaman tabii her şey değişmiş olur. Fikret Başkaya’nın “Başka Bir Uygarlık İçin Manifesto” adlı kitabı Mayıs 2016 itibariyle Yordam Yayın etiketiyle raflardaki …

Devamı »

‘Devrim bizi çağırıyor’

“Başka Bir Uygarlık İçin Manifesto” adıyla yayımladığı son çalışmasında Fikret Başkaya, içine sürüklendiğimiz yıkım tablosundan çıkmanın muhtemel imkânlarını tartışıyor. “Manifesto bir iddia ve perspektiftir” şeklindeki belirlemesini “Neden böyle oldu ve Nasıl başka türlü olabilir?” sorularının yanıtlarıyla temellendiriyor. Başkaya’la kitabı üzerine söyleştik. Erdoğan AYDIN  Fikret Başkaya, hayallerimizi inatla yinelemeye, kapitalizmin yenileyip durduğu vitrinin gerisindeki gerçekliği belirginleştirmeye çalışan çınar ağaçlarımızdan biri. Sadece …

Devamı »

… Elden Kayıp Gitmekte Olan Bir Gezegen! – Gün Zileli

Fikret Başkaya, Başka Bir Uygarlık İçin Manifesto (Nasıl Üretmeli, Nasıl Tüketmeli, Nasıl Yaşamalı?), Yordam Kitap, 2016     Fikret Başkaya’nın son kitabı, sadece egemen kapitalist sistemi, neo-liberalizmi, kapitalizmin yol açtığı ekolojik yıkımı eleştirmekle kalmıyor, anlayışlarımızla, yaşam tarzımızla, kör inançlarımızla, tüketim alışkanlıklarımızla, aşağılık komplekslerimizle, düşüncesizliklerimizle, sorumsuzluklarımızla, bencilliklerimizle vb. bu yıkıcı sisteme bilmeden de olsa katkıda bulunan bizleri de eleştiriyor. Doğru da …

Devamı »

Tayyip Erdoğan ve AKP’nin Suudi Aşkı… -Fikret Başkaya

Suudi Arabistan, anayasası bile olmayan bir mutlak monarşidir ki, dünyada nesli tükenmekte olan dört mutlak monarşiden biridir. Diğer üçü: Brunei, Oman Sultanlığı ve Swaziland’dır.  Velhasıl Orta-Çağ kalıntısı bir devlettir. Göstermelik de olsa bir parlamentosu bile yoktur. Suudi Arabistan bir ulus adı değil bir aile adıdır. Suud Ailesine ait olan anlamındadır.  Ona o adı takan da, Kral Abdül-Aziz İbn-i Suud’dur… Velhasıl,  …

Devamı »

“Dinci terör” ve katliamlara dair kısa not – Fikret Başkaya

Şeylerin gerçeğine nüfuz etmek, bilince çıkarmak için, “nasıl oldu?” sorusu yeterli değildir. “Neden oldu?” sorusunun da mutlaka sorulması gerekir. Şimdilerde ‘neden’ sorusu pek sorulmuyor! Müslüman-Arap toplumlarının içine sürüklendikleri terör sarmalını, katliamları ve vahşeti anlamak için, geride kalan 60-70 yılda bölgede olup-bitenlerde, emperyalist Batı’nın sorumluluk payını hatırlamak gerekiyor. Zira, geride kalan 60-70 yıllık dönemde emperyalist devletler, Müslüman-Arap toplumlarının  kendi ayakları üstünde …

Devamı »

Fikret Başkaya ile “Yeşil Kapitalizm” ve Çıkış Üzerine Söyleşi*

Emet Değirmenci (ED) : Hocam siz kapitalizme ve çıkış yolarına uzun süredir kafa yoruyorsunuz. Bunun yanında ekolojik krize ilişkin gerçekçi vurgular yapan özgürlükçü Marksist’lerdensiniz. Kapitalizmin yeşili kırmızısı olmaz belki ama ekolojik kriz artık kapitalist yatırımcıları dahi epey düşündürür hale geldi. Örneğin, 20 YY’ın sonundan itibaren sigorta şirketleri küresel iklim değişimine ilişkin birçok riski yüklenmekten kaçınır durumda. Bunun yanında kapitalizm karbon …

Devamı »

Fikret Başkaya: Kutuplaştırma kaosu durdurulmazsa iç savaşa kadar gider

Doç. Dr. Fikret Başkaya, Kürt Sorunu ve Kürdistan’da yaşanan olaylar ile ilgili Cihan Haber Ajansı’na (Cihan) açıklamalarda bulundu. Kürt sorununun 90 yıllık bir sorun olduğunu vurgulayan Başkaya, Türkiye’nin, Kürt sorununda yanlış bir yaklaşım içinde olduğunu kaydetti. 1925-1946 arasında orada sıkıyönetim olduğunu ve 1965’e kadar da oraya yabancıların girmesinin yasak olduğunu hatırlatan Başkaya, “Eğer orası Türkiye’nin sınırında olmasaydı da başka bir yerde …

Devamı »

“Kutsal Devlet” Refleksi… – Fikret Başkaya

Son dönemdeki faşist tırmanışı ve rejimdeki savrulmayı, sadece Tayyip Erdoğan’ın hırsları ve hezeyanlarıyla açıklamak yaygın bir anlayış halini almış görünüyor. Bu tür bir “anlayış’, realitenin bütünün kavramak için yeterli olmaz. Zira, şeyler, toplumsal olgular ve süreçler hiç bir zaman sadece “görünürlüklerinden” ibaret değildir. Bu günkü durumu anlayabilmek için, geride kalan yaklaşık 15 yılda olup-bitenleri kısaca hatırlamak gerekiyor. Sadece hatırlamak da …

Devamı »

Kürtlerin Cenevre’de engellenmesi sadece Türkiye’nin işi değil -Fikret Başkaya

Suriye sorununu çözmek iddiasıyla Cenevre’de toplanacak olan ancak Suriye’nin geleceği için tek alternatif modeli temsil eden Kürtlerin dışlandığı Cenevre toplantısını değerlendiren yazar Fikret Başkaya, ABD başta olmak üzere tüm gerici güçlerin Rojava’daki modelden rahatsız olduklarını ve çözüm istemedikleri için böylesine özgün, orjinal bir modelin masada yer almasını istemediğini söyledi. Kürtlerin, dünyaya model önerecek kadar politize olduğunu dile getiren Başkaya, artık …

Devamı »

Bir binanın ön cephesine ‘üniversite’ yazmakla orası üniversite olmaz! – Fikret Başkaya

Özerklik üniversite için vazgeçilmezdir. O kadar ki, “özerk değilse üniversite değildir” denecektir. Kendi kendini yönetemeyen bir kurum üniversite adını hak etmez… Fakat, devlet ve sermaye karşısında özerklik önemli olmakla birlikte, yeterli değildir. Veya aynı anlama gelmek üzere, özerklik bir şekil sorunundan ibaret değildir. Özerk üniversite, özgür düşünceyi, eleştirel düşünceyi içselleştirmiş,bilim namusuna ve entelektüel dürüstlüğe sahip akademi üyelerini varsayar. Aksi halde, …

Devamı »

Suç Ortağı Olmamak Mümkün! – Fikret Başkaya

Türkiye Cumhuriyeti devleti 90 yıldır Kürtleri katlediyor, insanlık suçu işliyor. Her seferinde katliama bir gerekçe bulunuyor (eşkiya, terörle mücadele, vb). Aslında durumun nüanse edilmesi gerekiyor, zira kelimenin gerçek anlamında bir Cumhuriyet söz konusu değil ve hiç zaman da olmadı. (Tabii bu başka yerlerdekinin matah bir şey olduğu anlamına gelmez). Zaten öyle olmadığını memleketin sahipleri de itiraf ediyor: Devletin ülkesi ve …

Devamı »

AB bir Amerikan projesi, [Atlantik projesi] veya ABD ve Avrupa büyük sermayesinin projesidir* – Fikret Başkaya

Her ne kadar AB’nin temelinin 1957 de Roma Anlaşmasıyla atıldığı bilinse de, asıl temel atma tarihi NATO’nun kurulduğu 1949 dur. Bu günün AB’sinin temeli  Roma’da değil, Washington’da atıldı. İkinci emperyalistler arası savaşın sonunda Avrupa’nın doğusu Sovyetler Birliğinin etkisi altına girmiş, Batısı da savaşta büyük yıkıma ve kan kaybına uğramıştı. Emperyalist savaştan prestijini artırarak çıkan Sovyetler Birliği, Batı Avrupa’nın yoksulluk ve …

Devamı »

Siyasal İslam’ın kalıcı olma şansı yok

Fikret Başkaya’nın 27.12.2015 tarihinde BirGün gazetinde, Can Uğur’a vermiş olduğu röpörtaj. Türkiye’nin izlediği dış politika son zamanlarda en çok tartışılan konuların başında geliyor. Bölgede ve dünyada Türkiye’yi giderek yalnızlaştırdığı söylenen politikaların uzun vadede ortaya nasıl bir tablo çıkartacağı ise bilinmiyor. Türkiye düşünce hayatının önemli isimlerinden Özgür Üniversite kurucusu Fikret Başkaya ile bölgede yaşanan gelişmelerin ne anlama geldiğini ve olası yansımalarını …

Devamı »