Türkiye’de Roman, Sınıf ve Siyaset seminerleri için kayıtlar devam ediyor…

 

Çarşamba –  19.00-21.00

• TÜRKİYE’DE ROMAN, SINIF VE SİYASET

Sinan YILDIRMAZ

Edebiyat hiçbir zaman sadece edebiyat değildir. Sıklıkla duyulan bu önerme Türkiye söz konusu olduğunda daha da doğrudur. Çünkü siyaset ve edebiyat ve özellikle de bir tür olarak roman, Türkiye’de hiçbir zaman birbirinden ayrılmayacaktır. Siyasetçiler hayatlarının bir döneminde edebiyatla uğraşmayı amaç edinirken, edebiyatçılar çoğu zaman siyasi kaygılarını roman yazarak ortaya kaymaya çalışacaktır. Osmanlı-Türkiye modernleşmesi için yürütülen siyasi kavgaların bir bölümünün dilde ve edebiyatta görülmesi, Türkiye’de tarih ve siyaset adına söz söyleyen çoğu insanın bu görüşlerini romanlarda ve genel anlamda edebiyatta dile getirmeyi tercih etmesi, edebiyat ve siyaset ilişkisinin siyasal alanın temel belirleyenlerinden birisi olmasını doğurmuştur. Siyasi görüşleri arasında farklara rağmen, Yakup Kadri, Peyami Safa, Halide Edib, Kemal Tahir ve benzeri birçok edebiyatçı, siyasi yazılarından daha çok edebi eserleriyle toplumsal etki yapmaya çalışmıştır.

Aslında burjuvazinin bir dili olarak da tanımlanabilecek olan roman, bütün sınıfları da kapsayacak bir anlatım biçimi olarak hâkimiyetini hala sürdürmektedir. Türkiye’de roman, sınıf ve siyaset başlığı altında burada gerçekleştireceğimiz seminer boyunca, Türkiye’de romanın gelişimiyle birlikte siyasal alanın edebiyat ile nasıl iç içe bir etkileşim yaşadığı ele alınacaktır. Osmanlı-Türkiye modernleşmesi, muhafazakârlık, toplumsal cinsiyet, tarihi roman-tarihi gerçeklik, toplumsal sınıflar ve toplumsal gerçekçilik temalarının ele alınacağı seminer boyunca, Türkiye’de roman türünün ortaya çıkışından itibaren yaşanan bu etkileşim tartışılmaya çalışılacaktır. Seminerin sınırlılıkları içerisinde belirli düzeyde roman analizi yapılması da amaçlanmaktadır.

Okuma listesi –

869. Ömer Türkeş, “Toplum ve Kimlik Kurma Kılavuzu Olarak Roman”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce-Cilt 9, Dönemler ve Zihniyetler, (İstanbul: İletişim Yayınları, 2009), s. 844-869.

Oya Batum Menteşe, “Edebiyat Nedir?” Littera-Edebiyat Yazıları, Cilt 28, Haziran 2008, s. 49-56.

Semih Gümüş, “Gerçekle Edebiyatı Sorgulamak”, Radikal Kitap Eki, 25.01.2014.

Berna Moran, “Türk Romanı ve Batılılaşma Sorunsalı”, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış I içinde, (İstanbul: İletişim Yayınları, 1998), s. 9-20.

Nurdan Gürbilek, “Kadınsılaşma Endişesi”, Kör Ayna Kayıp Şark içinde, (İstanbul: Metis Yayınları, 2007), s. 51-74.

Erol Köroğlu, “Türk Romanında Batıcılığın Yeri: Gecikmişliğin Bataklığında Utanç Duymayı Öğrenmek”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce-Cilt 3, Modernleşme ve Batıcılık, (İstanbul: İletişim Yayınları, 2002), s. 499-510.

Fatmagül Berktay, “Yeni Kimlik Arayışı, Eski Cinsel Düalizm: Peyami Safa’nın Romanlarında Toplumsal Cinsiyet”, Bilanço 1923-1998 Cilt 2, (İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 1999), s. 267-276.

Çimen Günay-Erkol, “Osmanlı-Türk Romanından Çağdaş Türk Romanına Kadınlık: Değişim ve Dönüşüm”, Türkiyat Mecmuası, C. 21/Güz, 2011, s. 147-175.

Nurdan Gürbilek, “Erkek Yazar, Kadın Okur”, Kör Ayna Kayıp Şark içinde, (İstanbul: Metis Yayınları, 2007), s. 17-50.                                  

A.Ömer Türkeş, “Muhafazakâr Romanlarda Muhafaza Edilen Neydi?”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce-Cilt 5, Muhafazakârlık, (İstanbul: İletişim Yayınları, 2003), s. 590-603.

Sinan Yıldırmaz, “Türk Muhafazakârlığında Doğu ve Batı Mitoslarının Çatışma Alanı: Fatih-Harbiye”, Pasaj, Sayı: 3, 2006, 37–54.

Nurdan Gürbilek, “İkizini Öldürmek”, Benden Önce Bir Başkası içinde, (İstanbul: Metis Yayınları, 2011), s. 139-165.                                                 

Erol Köroğlu, “Edebiyatla Tarihin Flörtü”, Milliyet Sanat, Sayı: 567, Haziran 2006, s. 84-87.

A.Ömer Türkeş,“Romana Yazılan Tarih”Toplum ve Bilim, Sayı: 91, Kış 2001/2002, s. 166-212.                 

Terry Eagleton, Marksizm ve Edebiyat Eleştirisi, (İstanbul: İletişim Yayınları, 2012), s. 15-33.

Ahmet Makal, “Türkiye Emek Tarihinin Bir İzdüşüm Alanı Olarak ‘Edebiyat’”, Çalışma ve Toplum, 2008/3, s: 15-43.

Asım Karaömerlioğlu, “Erken Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Köylüler”, Orada Bir Köy Var Uzakta içinde, (İstanbul: İletişim Yayınları, 2006), s. 151-183.

Dersin sonunda yapılması planlanan tartışma/analiz için aşağıdaki romanlar seçilmiştir

Araba Sevdası– RecaizadeMahmud Ekrem(İletişim Yayınları-Eleştirel Basım)

Fatih-Harbiye – Peyami Safa(Ötüken Yayınları)

Ankara – Yakup Kadri Karaosmanoğlu(İletişim Yayınları)

Cemile – Orhan Kemal(Epsilon veya Everest Yayınları)

Huzur – Ahmet Hamdi Tanpınar (Dergâh Yayınları)

BAŞLAMA TARİHİ: 26 EKİM ÇARŞAMBA – 8 HAFTA