Özgür Üniversite Türkiye ve Ortadoğu Forumu Vakfı
ABD Hava Kuvvetleri (USAF) son 48 saati aşkın sürede yaptığı gözetleme uçuşlarıyla Rusya sınırlarını izlerken, ABD-Avrupa Komutanlığı da askeri tutumunu en yüksek seviye olan “olası yakın tehlike” seviyesine yükselti.
Mevcut gerginlik, 26 Mart günü Shumy köyü civarında mayın tarlalarının denetlenmesi sırasında Ukraynalı dört askeri personelin bir kara mayının infilak etmesi sonucu ölmesiyle alevlendi. Başkenti Kiev ve ortakları ABD ile NATO, herhangi bir saldırının olduğunu reddeden, (Donbas Savaşından sonra Ukrayna’dan ayrılan),Donetsk Halk Cumhuriyeti güçlerini suçlamak üzere (saldırılar sırasında) ölümlerin olduğu ifadesini kulandılar.
Rusya Devlet Başkanlığı Sözcüsü Dimitri Peskov Kremlin’in, “Ukrayna güçlerinin güneydoğu Ukrayna’da bir provokasyon girişiminde bulunmaları halinde iç savaş riski yaratılmasına neden olacağına dair endişe duyduğunu” açıkladı. Sözcü Peskov NATO güçleri herhangi bir provokasyon girişimlerinde bulunmaları durumunda Rusya’nın da “ek önlemler” alacağını sözlerine ekledi.
ABD güçleri bu sıralarda Avrupa’da yüksek düzeyde alarm durumundalar ve bölgede “Rusya güçleri saldırganlığı” olduğu suçlamasında bulunuyorlar. Bir NATO yetkilisinin Reuters’e verdiği demecinde Rusya’nın doğu Ukrayna’daki gerilimi azaltma çabalarını baltaladığını bildirdi.
Nisan 2014 meydana gelen ayaklanmaları sırasında isyancılar Donetsk ve Luhansk bölgelerinin bazı kısımları ele geçirmişlerdi ve Kremlin Rusya “gönüllerinin” isyancılara yardım etiğini söyledi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakjarova Cuma günü verdiği brifinginde şu açıklamayı yaptı; “Kiev rejimini ve Kiev’e hizmet eden veya Kiev’in daha fazla gerilmesine ve de Donbas’ta daha güçlü bir senaryonun uygulama girişimlerini manipüle eden asilzadeleri uyarmak istiyorum”.
Maria Zakharova, Ukraynalı yetkililerin düzenli olarak Rusya’yı suçladıklarını ancak doğu Ukrayna’daki anlaşmazlığın çözüme kavuşturulması amacıyla anlaşma yapmadıklarını, daha önce yapılan anlaşmaya da bağlı kalmadıklarını açıkladı.
Zakharova “Kiev’in, aynı zamanda Moskova’nın sözüm ona bir çatışmanın tarafı olduğuna ve de “Minsk Tedbirler Paketi” kapsamında bazı yükümlülüklerinin olduğuna dair herkesi ikna etmeye çalıştığını” ifade etti.
Minsk Anlaşmalarında Donbas’daki çatışmacı tarafların Kiev, Donetsk ve Lugansk olduğunu belirtilir. Oysa Kiev suçlu tarafı Moskova olarak göstermeye çalışmakta.
Maria Zakharova “Ukraynalı müzakerecilerin bu gerçeği kabul etmedeki isteksizliği ve Donbas ile anlaşmaya varmayı reddetmeleri hali bölgede uzun süreli bir barışın sağlanması önünde engel olarak durmaktadır” diye açıkladı.
ABD Başkanı Joe Biden Cuma günü Kiev’e yaptığı bir telefonla Ukrayna Cumhurbaşkanı Viladimir Zelenski ile görüştü. Beyaz Saray, Kiev ile telefon görüşmesi konusunda yaptığı açıklamada “Rusya’nın Donbas ve Kırım’da devam eden saldırganlığı karşısında ABD’nin Ukrayna egemenliği ve toprak bütünlüğü konusundaki sarsılmaz desteğini teyit ettiğini” bildirdiğini ifade etti.
Kuzey Akın 2 Boru hattı projesi Ukrayna’yı baypas etmekte. Boru hattı projesi tamamlandığında Rusya’da Ust-Luga şehri ile Almanya’da Greifswal şehri arasında doğal gaz bağlantısı kurulmuş olacak. Rusya kıyılarından devam ederek Baltık Denizinden geçen boru hattı 2019 yılı sonundan önce tamamlanacağı tahmin ediliyor ve bu hat 1.220 km uzunluğunda olacak.
ABD, Ukrayna, Polonya ve Baltık Devletleri bu projeye karşı çıkarlarken, Rusya Gazprom şirketi Avrupalı birçok şirketle anlaşma yapıyor. Ukrayna’nın baypas edilmesinden dolayı gaz transit ücretinde yılda yaklaşık olarak 3 milyar dolar kaybı olacak.
ABD, Rusya Kuzey Akım 2 projesine katılımları durdurmak üzere Avrupalı müttefik ülkelere ve özel şirketlere baskı yapıyor ve bu ay içinde Rusya projesine karşı daha geniş yaptırımları uygulamayı planlıyor.
ABD tarafından Kasım 2003’te Gürcistan’da başlatılan ve Devlet Başkanı Eduard Shevardnadze’nin devrilmesiyle sonuçlanan Gül Devrimi olayları “rejim değişikliği” amaçlı bir projeydi. Gürcistan’da rejim değişikliği olayları aynı zamanda komşu ülke Rusya’ya karşı yürütülen bir vekâlet savaşı saldırısı oluyordu.
George Soros tarafından finanse edilen Mikail Sakaşvili önderliğindeki göstericiler ellerinde kırmızı güllerle Gürcistan Parlamento oturumlarına baskın düzendiler.
ABD’nin Shevardnadze hükümetine verdiği destekte, George Soros, ABD Büyükelçisi ve Bush yönetimin müttefiki Richard Miles tarafından ve de Dışişleri Bakanı James Baker’ın Gürcistan’a yaptığı bir ziyaret dâhil geçen sürede yapılan baskı nedeniyle 2000 yılından 2003 yılına kadarki dönemde gerileme yaşandı.
ABD ve müttefiki organizasyonlar Gürcistan’daki Sivil Toplum Kuruluşlarına (STK) ve Gürcistan muhalefet partilerine mali yardımlar yaptılar. Uygulanan bu taktikler ABD Dışişleri Bakanlığının yabancı ülkelerde “rejim değişikliği” yapma veya başka türden siyasi manipülasyan faaliyetleriydi.
Kasım 2013’ten Şubat 2014’te kadar süren Ukrayna Devrimi, Rusya’ya yakınlığıyla bilinen seçilmiş Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç’in devrilmesi ve Ukrayna hükümetinin düşmesiyle sonuçlandı.
ABD Senatörü John McCain protestocuları bir araya getirmek için Aralık 2013’te Ukrayna’ya geldiğinde; “Haklı davanız olan Ukrayna’nın kendi kaderini özgürce ve bağımsız bir şekilde tayin etmede egemenlik hakkı davasını desteklemek üzere buradayız. Aradığınız bu kaderinizin belirlenme egemenlik hakkı Avrupa’da yer almanızda yatmaktadır” şeklinde açıklama yapmıştı.
Obama yönetimi Ukrayna’da “rejim değişikliği” olması sürecini desteklemiş ve Başkan Yardımcısı Joe Biden Ukrayna dosyasının yönetilmesi faaliyetlerine yardın etmiştir.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov 22 Mart günü Çin’e yaptığı ziyaretinde Çin Devlet Konseyi ve Dışişleri Bakanı Wang Yi ile bir araya gelerek görüşme yaptı. İkili görüşme sırasında ABD ile son gelişmeleri ele aldılar ve ABD yönetimine uluslararası barışa zararlı tutumunu yeniden gözden geçirmesi çağrısında bulundular.
Dışişleri Bakanları Yi ve Lavrov, küresel zorbalık taktiklerine, başka ülkelerin iç işlerine karışmasına, yaşanılan çatışmaları manipüle etmek ve halkı kışkırtmak üzere diğer ülkeler ile yeni ittifaklar kurma faaliyetlerine son vermesi için ABD yönetimine çağrıda bulundular. İki Dışişleri Bakanı bütün ülkeleri barışçıl uluslararası ilişkileri geliştirmek üzere Birleşmiş Milletler (BM) Antlaşması maddeleri hükümlerine uymaya davet ettiler.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chunying “Rusya ve Çin yönetimleri yakın işbirliği içerisinde, omuz omuza vermek suretiyle ABD hegemonyası ve zorbalığı karşısında dik durarak dünya barışı ve istikrarının temel direği olmuşlardır” şeklinde açıklama yapmıştır.
Bakan Lavrov, uluslararası ödeme işlemlerinde ABD doları yerini alabilecek başka bir uluslararası para biriminin teşvik edilmesi, ABD veya Batıdan gelebilecek yaptırımlar riskini azaltmak amacıyla Rusya ve Çin yönetimlerinin kademeli olarak Batı tarafından kontrol edilen uluslararası ödemeler sisteminden çıkılması çağrısında bulunmuştur. Birçok Rusya bankası karşılıklı ticaret anlaşmalarında kolaylıklar sağlamak üzere Çin Uluslararası Ödeme Sistemine katıldıklarını ifade etmiştir.
Ölmüş olan dört Ukraynalı askeri personel konusu Kuzey Akım 2 Boru hattını engellemek amacıyla bahane olarak kullanılmıştır. Mayın tarlalarının denetlenmesi sırasında ölen kişiler konusu Ukrayna yönetiminin Minsk Anlaşmalarındaki eylemsizliğinden dolayı Rusya yönetimini suçlamak ve uluslararası ilişkilerde önem arz eden Rusya boru hattının tamamlanmasını engellemek üzere bir araç olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. ABD-NATO savaş makinesi daha önce Sırbistan, Libya ve Suriye’de adeta bir gizli anlaşma halinde faaliyet göstermişti. Biden yönetiminin Ukrayna ve Rusya’da görülen zorbalıkları ve manipülasyon faaliyetleri dünya siyaset sahnesinde ilk denemeleri olabilir.
Çeviri: Nizamettin Karaben
