2024 güz dönemi başlıyor!

Açılış Sempozyumu:

‘ÜNİVERSİTE’YE (AKADEMİ’YE) DAİR TEVATÜR VE GERÇEK’

Konuşmacılar:

ALAEDDİN ŞENEL
AYTÜL FIRAT
FİKRET BAŞKAYA
FÜSUN ÜSTEL
İZZETTİN ÖNDER
METE K. KAYNAR
TUĞBA TEKEREK
Y. DOĞAN ÇETİNKAYA

Tarih: 5 EKİM CUMARTESİ : 10.00 – YER : ÖZGÜR ÜNİVERSİTE

*******************************************************************

2024 GÜZ PROGRAMI:

* GEÇMİŞİ OKUMAK: ESKİ ESER NE ANLATIR? 6 HAFTA

İSMAİL GEZGİN

Geçmişi okumak “bugünden” ve bugünün ideolojisinden hareketle gerçekleşir. Ancak içerdiği tüm yaşam kültürleriyle şimdiki zaman, kendinden ibaret değildir, içinde geçmişin patriarkal molozunu ve geleceğin düşlerini taşır. Bu yüzden geçmişi okumak her şeyden önce ideolojik bir eylemdir.

“Antikçağ dünyasından geriye görkemli yerleşimler, anıtlar, heykeller, yaşamın izlerini taşıyan eserler, anlatılar kaldı. Bu kalıntılara uygarlığın penceresinden bakanlar, mutlu bir topluluğun zevk içindeki ayrıcalıklı yaşam kesitlerini görür. Mermer sütunlarla desteklenen antik kentler, müzeleri dolduran estetik heykeller, anıtsal mezarlar, lahitler, dev surlar iktidarın sahip olduğu güce, çağın estetiğine ve teknolojideki mucizeye dikkat çekerler. Sömürüye dayalı yaşam biçiminin arkeolojik nesneye yüklediği “sınıfsal ihtişam” bakanın zihninde onu yapanların emeklerini görünmez kılar. Örneğin bir mezarda bulunan altın diademler, takılar, pahalı hediyeler, kap kacaklar ölenin zenginliğine işaret eder ama o metalleri çıkarması ve işlemesi için maden ocaklarında kölelerin ölümüne çalıştırılışı, emekleri ve hatta yaşamları, o gün olduğu gibi bugün de örtbas edilir. Ne antikçağın iktidar sahibi yazar, sanatçı ve düşünürleri ne de günümüzün gözleri sınıfla mühürlenmiş modern yazar ve entelektüelleri bu sömürü düzenini görür. Sarayla mabet arasında kümelenen imtiyazlı sınıfların emek sömürüsüne ve tüketime dayalı yaşamları, mülkleri ve güçleri övgüyle konu edilirken o yaşamı bütün nesneleriyle birlikte üreten insanlar, dilde, sanatta, edebiyatta yok edilmiştir.”

Altı hafta sürecek bu derste, kâh müzeleri ziyaret edip heykellere bakacak kâh ören yerlerindeki kalıntılar arasında emekçilerin izlerini arayacağız.

BAŞLAMA TARİHİ: 8 EKİM SALI / 19.30/21.30- ONLINE/ZOOM

*****************************************************

* TOPLUMSAL YENİDEN ÜRETİM VE KADIN EMEĞİ- 4 HAFTA

MELDA YAMAN

Bu seminerde kadınların hane içinde toplumsal yeniden üretim çerçevesindeki emek etkinliklerini, ataerkil sistem ile kapitalizmin etkileşiminde ele alacağız. Kadınların hane içindeki toplumsal yeniden üretime ilişkin emek etkinliklerinin ezilmelerinde ve ataerkil eşitsizliklerin yeniden üretimindeki rolünü anlamaya çalışacağız. Ama aynı zamanda, bu emek etkinliklerinin kadınların ataerkiye ve kapitalizme karşı bütüncül mücadelesinde açtığı olanakları tartışacağız. İlkin feminist araştırmacıların izinden giderek toplumsal yeniden üretim kavrayışını, emek kavramını meta üretimiyle sınırlı kalmadan insanın ve toplumun üretimine ve yeniden üretimine genişleterek tanımlayacak, kadınların insanın, toplumun, kapitalizmin ve yaşamın üretimindeki etkin rolünü ortaya koyacağız. Ardından bu kavrayışın Marx ile Engels’teki köklerini araştıracağız. Bunun ardından, toplumsal yeniden üretim perspektifinin, günümüz toplumlarında olduğu gibi geçmiş toplumlarda da kadınların toplumsal konumunu anlamada elverişli bir araç olduğu ortaya koyacağız. Ayrıca, her türlü sömürünün ortadan kalktığı, eşitlikçi bir toplum tasavvurunda da yol gösterici olabileceğini göreceğiz.

BAŞLAMA TARİHİ: 9 EKİM ÇARŞAMBA – 19.00-21.00 – ONLINE ZOOM

**********************************************************

*ÜNİVERSİTE: EVRENSEL Mİ YEREL Mİ? 2 HAFTA

ALİ AKAY

BAŞLAMA TARİHİ: 31 EKİM PERŞEMBE-14 KASIM PERŞEMBE – 19.00-21.00

*****************************************************************

SİYASET SOSYOLOJİ PERSPEKTİFİNDEN İKTİDARIN İŞLEYİŞLERİ 6 HAFTA*– yüz yüze & onlinezoom

AHMET BEKMEN

6 haftalık bu seminer iktidar kavramını siyaset sosyolojisi perspektifi üzerinden ele almayı amaçlamaktadır. Marx, Gramsci ve feministler ve Foucault üzerinden ilerleyecek bu seminer iktidar konusunu ana akım siyaset tartışmalarının ötesinde ve toplumsal bir analiz üzerinden anlamayı hedefleyenler açısından bir giriş niteliği taşımaktadır.

BAŞLAMA TARİHİ: 20 KASIM ÇARŞAMBA – 19.00-21.00

**************************************************************************

*SÜRE BİTTİ! ÇÖKÜŞTEN ÖNCEKİ SON DURAK: YENİ POLİTİK VE EKONOMİK SİSTEMLERİN İNŞASI – 4 HAFTA

ÖMER MADRA

* “21. yüzyılda insan türünün hayatta kalabilmesinin önünde 2 sorun var: Nükleer savaş ve çevre felaketi… İklim krizi, tarihimizde benzersiz bir yer işgal ediyor ve her geçen yıl daha da ağırlaşıyor. Çok büyük adımlar önümüzdeki 15-20 yıl içinde atılmazsa dünyanın geri dönülmez noktaya varması çok muhtemel. … Nükleer silahlar da varlığımıza yönelik büyük bir tehdit ve zaman içinde artıyor. … Çağımızın bu iki tehdidinin yarattığı krizleri kavramaz ve bunları hedef almaz isek örgütlenmiş insan yaşantısı bu yüzyılın sonunu göremeyecek. Çevre ve nükleer silah tehditleri gerçekten varoluşa ilişkin; hangi çareyi seçeceğimiz ise yalnız kendi türümüzün değil, Yeryüzü’ndeki tüm öteki türlerin de kaderini belirleyecek.”

(The Myth of American Idealism, Noam Chomsky – Nathan J. Robinson, Hamish Hamilton/Penguin, 2024, s. 205-206)

* “Hepimiz için bu hikâyeyi anlatma ve hatta belki de hikâyenin sonunu değiştirme zamanı geldi. İklim acil durumunu durdurmak, işleri düzeltmek için bir fırsat değil sadece. Bu, her şeyden önce yerine getirmemiz gereken bir görev. Başka hiçbir seçenek yok önümüzde. Bir krizi çözmenin ilk adımı, durumu tümüyle değerlendirmek değil, derhal eyleme geçmek de değil. Bunlar, daha sonra yapılacak şeyler. Bir acil durumu çözmenin ilk adımı, acil durumda olduğunu fark etmek. Ve henüz orada değiliz. Bir iklim krizi içinde olduğumuz gerçeğinin farkında değiliz. Ama asıl sorun bu da değil. Asıl sorun şu: biz meselenin farkında olmadığımız gerçeğinin bile farkında değiliz. Bu çifte farkında olmayış durumunu fark etmek, iklim krizini anlamanın anahtarı. Ve işte kavramaktan yoksun olduğumuz asıl şey, tam da bu. Sadece toplum olarak değil, bireyler olarak da. ”

(The Climate Book, Greta Thunberg, ed. Allen Lane/Penguin, 2022, ss.xii, 41-42, vurgular ÖM)

* “Sorun asla sistem değişikliğinin çok büyük bir talep olması ya da çok zaman alması değildi ki. Sorun, azar azar ilerlemeciliğin çok küçük bir talep olmasıydı… Ancak, toplumsal umutsuzluğa ve gezegen yıkımına sürükleyen güçlerle yüzyüze geleceğimiz sistem değiştirme talebi, sorunlarla başetme potansiyeli taşır. Yalnızca devasa bir talep … siyasi ve ekonomik sistemimizi dönüştürmek için gerekli milyonlarca insana esin kaynağı olacak ve onları harekete geçirecek potansiyele sahiptir… İnsanlığın şimdiye kadar yüzyüze geldiği en önemli soru, çevrenin devrilme noktalarına varmadan sosyal devrilme noktalarına ulaşıp ulaşamayacağımız meselesi. Bu noktalara ulaşacaksak, ilk görevimiz hem neoliberalizmin hem de kapitalizmin gerçek yüzünü halkın gözünden saklayan peçeyi yırtıp atmak olacaktır.” (The Invisible Doctrine, George Monbiot – Peter Hutchison, Allen Lane/Penguin, 2024, s. 158-159, 161-162)

BAŞLAMA TARİHİ: 7 ARALIK CUMARTESİ – 19.00-21.00

****************************************************************

* YANLIŞ İLİKLENEN DÜĞME: GEÇMİŞTEN GELECEĞE 100. YILINDA CUMHURİYET – 4 HAFTA

ERDOĞAN AYDIN

BAŞLAMA TARİHİ: 21 KASIM PERŞEMBE –19.30-21.30– ONLINE ZOOM

*******************************************************

* LENİN: FİKİR, EYLEM VE ESERLER – 4 HAFTA

ATEŞ USLU

AYDIN ÇUBUKÇU

ECEHAN BALTA

Y. DOĞAN ÇETİNKAYA / FOTİ BENLİSOY

BAŞLAMA TARİHİ: 4 KASIM PAZARTESİ – 19.30 – 21.30- ONLINE ZOOM

******************************************

*PSİKODİNAMİK FİLM OKUMALARI- 7 HAFTA

ASLI SOYER

AYŞE DEVRİM BAŞTERZİ

CEM KAPTANOĞLU

İBRAHİM FUAT AKGÜL

MİNE ÖZTÜRK

ONUR ÖZALMETE

TANER YILMAZ

Özgür Üniversite 2024 Güz Dönemi Psikodinamik Film Okumaları

Tarih	Konuşmacı	Film	İçerik
1 Kasım	Mine Öztürk Karabulut	Şahmaran	Şahmeran efsanesi psikomitolojik okuması
8 Kasım	İbrahim Fuat Akgül	Oslo 31 Ağustos	Bağ
15 Kasım	Onur Özalmete	Elena	Babanın katli V2.0
22 Kasım	Aslı Soyer	Cadı	Sürüden ayrılanı kim kapar?
29 Kasım	Taner Yılmaz	Şanslı	Küçük şeyler
6 Aralık	Ayşe Devrim Başterzi	Kızıl Gökyüzü	Huysuzluktan halden anlamazlığa modern insan
13 Aralık	Cem Kaptanoğlu	Karanlık Gece	Obrukta ya da dışarıda olmak

Cadı (The Witch), 2015, Robert Eggers

Elena, 2011, Andrey, Zvyagintsev

Karanlık Gece, 2022, Özcan Alper

Kızıl Gökyüzü, 2023, Christian Petzold

Oslo 31 Ağustos, 2011, Joachim Trier

Şahmaran, 1993, Zülfü Lüvaneli

Şanslı, Lucky, 2017, John Carroll Lynch

BAŞLAMA TARİHİ: KASIM- 1 KASIM CUMA – 19.00-21.00 CUMA – ONLINE ZOOM

*************************************************************

*YAPAY ZEKÂ VE YENİ TEKNOLOJİLERİN EKONOMİ POLİTİĞİ – 4 HAFTA

ARİF KOŞAR

DİYAR SARAÇOĞLU

ÖZGÜR NARİN

2 Aralık : Antik Dönemden Makine Çağına İşbölümü ve Hesaplamanın Tarihi / Diyar Saraçoğlu

9 Aralık : Makineden “Yapay Zekâ”ya Tekno-toplumsal Bir Tarih Okuması / Diyar Saraçoğlu

16 Aralık : Yapay Zekâ ve Emek / Arif Koşar

20 Aralık : Yapay Zekâ ve Gelecek: Toplumsal Alternatif Üzerine Düşünmek/ Özgür Narin

BAŞLAMA TARİHİ – 2 ARALIK PAZARTESİ- 19.30 – 21.30

********************************************************

*İSLAM FELSEFESİ VE ANADOLU ERENLERİ

GALİP KILIÇ

Arap coğrafyasında ortaya çıkan İslam dininin genel düşünce halkası; ibadetleri, inançları, hukuku, kelamı, felsefesi ve irfanı özellikle bölgede bulunan genelde ise dünyadaki düşüncelerden bağımsız olarak düşünülemez.

Bir düşünce ve fikir akımının kendisinden önceki düşünce ve fikirlerden etkilenmesi, onlardan bilgiler almış olması ortaya çıkan yeni düşünceyi hiçbir şekilde değersiz kılmaz aksine eski düşünceleri zenginleştirir.

Bazen yeni düşünce akımı eski düşünceleri aşarak yepyeni bir düşünceler zinciri oluşturur. Dolayısı ile eski düşüncelerden etkilenerek İslam’da ortaya çıkan irfan ve hikmet geleneği birçok noktada eski irfan ve hikmet geleneklerini aşmış dünyadaki düşünce halkalarına yepyeni bir bakış açısı getirmiştir.

İslami irfan ve hikmet geleneğini etkilemiş olan düşünce akımlarını bazıları şöyle sıralanabilir.

Şamanizm
Yahudi ve Hıristiyan irfan hikmet geleneği:
Çin hikmet ve irfan geleneği
Hint irfan ve geleneği:
Orta doğu irfan hikmet geleneği:
Eski İran hikmet ve irfanı:
Antik Yunan hikmet ve irfanı:
Eski Mısır ve Afrika hikmet irfan geleneği:

İSLAM İRFAN, HİKMET VE KELAM EKOLLERİNİN OLUŞUMU

İslam kültür dairesinde bulunan irfan hikmet geleneği dört ana kol üzerinden yürümektedir.

Bunlardan birincisi daha çok Yunan felsefesinin etkisi ile oluşan Meşai (peripatetik- meşşaiyyun) ekol.

İkinci irfan ekoludur. İrfan ekolu kendi içinde tasavvuf ve İşrakilik olarak iki kola ayrılır.

Üçüncü ekol kelam ekoludur.

Özetle bu çalışmamızda islam düşünce dairesinde bu dört ekolun (Meşşaîlik, İşrâkîlik, Tasavvuf ve Kelam) düşünürleri bu düşünürlerin eserleri üzerinde sohbetler yapılacaktır.

Din, akıl, sezgi ve felsefe arasındaki alanda sohbet halkası oluşturulacaktır.

İkinci bölümde ise Anadolu hikmet ve irfan geleneğine yön veren Anadolu erenlerinin hayatı, eserleri ve dünya görüşleri üzerine sohbetler yapılacaktır.

Sohbetin süresi açık olmakla birlikte öngördüğüm süre ortalama 5 yıl olarak planladım.

BAŞLAMA TARİHİ: 19 KASIM SALI -19.00-21.00