Fikret Başkaya

Fikret Başkaya “Her çağın hâkim fikirleri her zaman hâkim sınıfın fikirleri olmuştur”. Komünist Manifesto Anlamak aşmaktır… Anomin “Değişimin sırrı eskiyle cebelleşmek değil, yeniyi yaratmak için ayağa kalkmaktır”. Don Milland Maalesef şeylerin mahiyeti ve gerçek seyriyle, şeylere dair algı-anlayış-kavrayış arasında derin bir uyumsuzluk var. Bu durum entelektüel ataletin, politik körlüğün sonucu… Oysa, bu gazeteleri okuyarak, bu televizyonları izleyerek, “her şeyi bilen …

Fikret Başkaya “Özgürlük her zaman başkasının özgürlüğüdür”. Rosa Luxembourg Anayasanın ikinci maddesinde “Türkiye Cumhuriyeti demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir”, deniyor. Aslında geride kalan dönemde bunların hiçbirinin reel bir varlığı olmadı… O anayasayı kim, kimlerin hesabına yaptı? Resmî binaların ön cephesine, sınır kapılarına, resmi kağıtlara cumhuriyet yazmakla bir ülkedeki rejim cumhuriyet olmuyor. Zira, cumhuriyet, halk iradesinin tecelli etmesini varsayar… …

Özgür Üniversite’nin 2025 Güz Dönemi açılış dersi… 18 Ekim 2025 İstanbul Fikret Başkaya Özgür Üniversitemizin 2025 Güz dönemi açılış dersine hoş geldiniz. Hepinizi şahsım ve Özgür Üniversitemiz adına saygıyla selamlıyorum… I.“Neden bir uygarlık krizi veya bir ‘sürdürülemezlik durumu’ ortaya çıktı, neden insanlık ve uygarlık tehlikeli eşiğe dayandı? Neler yapılır, nelerden sakınılırsa bu tehlikeli süreç durdurulabilir, insanlığın ve bir bütün olarak …

Özgür Üniversite 2025 Güz Dönemi başlıyor! Özgür Üniversite’nin 2025 Güz Dönemi 18 Ekim Cumartesi günü Fikret Başkaya’nın yapacağı, ‘Eko-Sosyalist, Eko-Feminist Devrimin Gerekliliği Ve Aciliyeti’ konulu açılış semineri ile başlıyor. Güz Dönemi’nde tarihten felsefeye, güncel siyasetten çevreye, sosyolojiden psikodinamik film okumalarına, politik ekonomiden edebiyata ve sanata pek çok konuda seminerler online ve yüz yüze düzenlenecek. Özgür Üniversite, Güz Dönemi için kapılarını …

Gazeteci dostum, Hüseyin Aykol’un beyin kanaması nedeniyle hastaneye kaldırıldığını büyük bir üzüntü içinde öğrenmiş bulunuyorum. Aramıza döneceği umudu ve beklentisi içinde acil şifalar diliyorum. Fikret Başkaya

Fikret Başkaya “Hiç düşmanın yok mu? Bu nasıl mümkün oldu? Her halde ya gerçeği hiç söylemedin ya da adaleti hiç sevmedin!” Santiago Rámon y Cagal “Siyasal iktidar denen şey, bir sınıfın başka bir sınıfı ezmekte kullandığı örgütlü güçten başka bir şey değildir…” Friedrich Engels “Düşünmek hayır demeyi bilmektir…” Alain Émile-August Chartier Türkiye Cumhuriyeti Osmanlı imparatorluğunun devamıydı… Osmanlı’da devlet kutsaldı, onun …

Fikret Başkaya “Dünyada iki çeşit hırsız vardır: polis tarafından yakalanan küçük hırsızlar ve polis tarafından korunan büyük hırsızlar”.                                                                                                Bertholt Brecht “Kâr toplumun temeli ise, yıkım bir ilerleme olarak sunulur…”                                                                        Anonim Türkiye’de siyaset, bütçeyi, hazineyi ve herkesin olan, herkesin kullanımına sunulması gereken, toplumun tutkalı, birlikte yaşamanın vazgeçilmezi müştereklerin, ortak yaşam alanlarının ve kaynaklarının yağma ve talanıyla yol alıyor… Profesyonel …

Fikret Başkaya “Bilimle ilgilenen bir kişinin zihnine egemen olması gereken şey, sadece bir veri yığını değil, rasyonel bir kavrayış arzusu olmalıdır”.                                                                                                                       Hegel “Bugüne kadar filozoflar dünyayı yorumlamakla yetindiler, oysa sorun onu değiştirmektir”.                                                                                                                       Karl Marx “Kıvılcım dinamite ulaşmadan yanan fitili kesmek gerekir”                                                            Walter Benjamin Her şey çığırından çıkmışken, her şey sarpa sarmışken, insanlık ve uygarlık tehlikeli bir …

Fikret Başkaya “Hristiyanlık denilen bu soyun, dünyanın dört bir yanında boyundurukları altına alabildikleri halklara karşı gösterdikleri vahşet ve zulmün bir benzerine, hiçbir çağda ne kadar yabanıl ne kadar merhametsiz ve utanmaz olursa olsun, hiçbir soyda rastlanmaz.”                                                                                                           Wiliam Howitt. “Batı dünyayı kazandıysa, bu, kültürünün, dininin ya da değerlerinin üstünlüğünden değil, örgütlü şiddeti kullanmadaki üstünlüğündendir. Batılıların ekseri unuttuğu, diğerlerinin de asla …

Nalan Temeltaş’ın Tiroj Dergisi 75. sayıda Fikret Başkaya ile yaptığı Röportaj( 5 Temmuz 2015)Fikret Başkaya ile aydın, akademi, iktidar, medya ve düzen ilişkisi üzerine…Ana akım medyanın kurmak istediği tüm ilişkileri rededen, ‘biz’e dair en ufak talebi görmezden gelmeyen, muhaliflerin akıl ve kalplerinde haklı bir yer edinmiş düşünür, akademisyen. Sokakta yanyana yürüdüğümüz eylemci aynı zamanda. On dokuz yayınlanmış kitabı, seksene yakın …

Fikret Başkaya “Köleler efendinin sarayı ve servetiyle gurur duyar. Beynini kullanmaktan aciz her insan zincirsiz köledir”                                                                                                           Ömer Hayyam “Eğer oy kullanmak bir şeyleri değiştirseydi, çok önceden yasaklanırdı”                                                                        Michel Gérard Joseph Coluche Anayasanın ikinci maddesinde: “Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve …

Fikret Başkaya Yazının başlığı “sendikalar aslında kimin örgütü veya sendikaları sendikacılardan kurtarmak” da olabilirdi… Maalesef bu dünyada reel bir karşılığı olmayan şeylerin varlığına inanmak oldukça yaygın bir saplantıdır… Eğer sendikalar adına layık örgütler olsalardı, açlık sınırının altında işçi ücreti olur muydu? Gelir dağılımı adaletsizliği skandal boyutlara ulaşır mıydı? Demokrasi standartları yerlerde sürünür müydü?  1923-1947 aralığında Türkiye’de sendika (dernek) kurmak yasaktı. Emperyalistler arası savaş sonrasında Türkiye’nin egemenleri “Küçük Amerika …

Fikret Başkaya “Gerçeği söylemek devrimci bir eylemdir”                                                                                                Alain Mabanckou Bir toplumsal formasyonun başarısı düne göre bugün neye sahip olduğuyla değil, fakat karşı karşıya olduğu sorunları çözebilme yeteneğiyle ölçülür”                                                                                    Paradigmanın İflası s. 25. Neden bu kadar kolay yönetebiliyorlar, manipüle edebiliyorlar, aldatabiliyorlar? Cumhuriyetin ilanına giden süreç de dahil, geride kalan dönemde emekçi kitleler siyasi sürece etkili müdahale edemedi… Rejim …

Fikret Başkaya Fransız filozof René Descartes (1596-1650), “düşünüyorum öyleyse varım” demişti…  Kapitalizmin hizaya getirdiği günümüz insanı da satın alıyorum öyleyse varım diyor. Kapitalizm dahilinde üretim etkinliğiyle ihtiyaçların tatmini arasındaki doğrudan bağ kopmuş durumdadır ki, bu insanlık ve uygarlık tarihinde bir ilktir… İlişki piyasa (pazar) aracılığıyla kuruluyor… Kapitalizm sürekli büyüme, genişleme, yayılma eğilimine ve dinamiğine sahip bir sistemdir… Sermaye büyümeden var …

Fikret Başkaya “Bulutun fırtınayı içerdiği gibi, kapitalizm de savaşı içerir…” Jean Jaurès “Hristiyanlık denilen bu soyun, dünyanın dört bir yayında buyrukları altına alabildikleri halklara karşı gösterdikleri vahşet ve zulmün bir benzerine, hiçbir çağda ne kadar yabanıl ne kadar kaba ne kadar merhametsiz ve utanmaz olursa olsun, başka hiçbir soyda rastlanmaz”.                                                                                                           Wiliam Howitt Kristof Kolomb’un macerasıyla başlayan dönem, kadim uygarlıkların …

Fikret Başkaya “Onlar ümidin düşmanıdır sevgilim, akar suyun, meyve çağında ağacın, serpilip gelişen hayatın düşmanı… …… Nazım Hikmet Siz hiç burjuva politikacılarının, medyatik aydınların (medyatik aydın başkalarının fikirlerinin ticaretini yapandır), köşe yazarlarının, ne demekse ‘kanaat önderlerinin’, “konunun uzmanı” denilenlerin ağzında kapitalizmin çıktığını duydunuz mu? İyi de siz o sorunları hangi zemin üzerinde tartışıyor gibi yapıyorsunuz? Şeyleri adıyla çağırmamak bir yalan …

Fikret Başkaya “Milyonlarcası elmanın düştüğünü gördü, ancak sadece Newton “neden” diye sordu”.                                                                                    Bernard M. Baruch “Entellektüelin misyonu, dünyanın efendisi haline gelmiş haksız ve yanlış karşında cümle alem diz çökerken bile, ayakta kalıp ona insanlık bilinciyle karşı çıkmaktır”                                                                                                Julien Benda Kelimeler ve kavramlar köleleştirmenin de özgürleşmenin de aracı olabiliyor… Fakat gerçek dünyada daha çok sömürünün, baskının, sosyal eşitsizliğin, bir …

Fikret Başkaya                                                                  “Halk hükümdarın dîni üzredir”                                                                                           İbn-i Haldun Bidayette Politik İslam, İngiliz Oriyantisleri tarafından sömürgelerdeki uluscu-aydınlıkcı-ilerici- sosyalist, hareketleri etkisizleştirmek amacıyla peydahlandı. Kolonyalist-emperyalist Batı, Müslüman dünyasında seküler, laik rejimlerin ortaya çıkmasını kendisi için büyük risk olarak görüyordu. Oysa, laikliğin keşfi insanlık ve uygarlık tarihinde önemli bir adımdır… Amaç, Müslüman dünyanın emperyalist statüko dahilinde kalmasını sağlamaktı. Müslümanların ancak …

Fikret Başkaya Kapitalizmin 500 yıllık bir geçmişi var, son 250 yılı ‘sanayi kapitalizmi’ ki, bu insanlık ve uygarlık tarihinde çok küçük bir parantez… Buna rağmen bir ‘uygarlık krizi’ veya aynı anlama gelmek üzere ‘bir sürdürülemezlik durumu ortaya çıkmış bulunuyor…   Sadece uygarlık krizi de değil… Şimdilerde anhtropocene denilen jeolojik çağ dönüşümünü, Holosen jeolojik çağdan, anthropocene jeolojik çağa geçişi de tetiklemiş …

Özgür Üniversite 2025 Bahar Dönemi başlıyor! Özgür Üniversite’nin 2025 Bahar Dönemi 12 Nisan Cumartesi günü açılış konuşmasını Fikret Başkaya’nın yapacağı, ‘’Kapitalizmden Çıkmak: İnsanlığın ve Uygarlığın Geleceğini Kurtarmak’’ konulu sempozyumla başlıyor. Bahar Dönemi’nde tarihten felsefeye, güncel siyasetten çevreye, sosyolojiden psikodinamik film okumalarına, politik ekonomiden sanata pek çok konuda seminerler online ve yüz yüze düzenlenecek. Özgür Üniversite, Bahar Dönemi için kapılarını açıyor. …

Fikret Başkaya “Totaliter rejimler, tabanlarını ahlaksızlaştırarak kendi suçlarına ortak ederler”. Hannah Arendt “Ateş en çok dumanı sönerken çıkarır”.                                     Halk deyişi 23 yıldır iktidar olan AKP’nin ‘müesses nizamın’ diğer siyasi partilerinden farklı bir ajandası var… Türkiye’deki rejimi adı konmamış bir İslam Emirliği yapmak istiyor… Eğer başarabilirse, ilelebet iktidar olmayı amaçlıyor… Bunun için de adım adım devlet aygıtını dönüştürüyor… Doğrusu hayli …

Manlio Dinucci Trump ile Putin arasındaki telefon görüşmeleri devam ederken, savaşın kalıcı bir barışla sona ermesi gerektiği yönündeki ortak açıklamalar da yapılırken, savaş giderek daha tehlikeli boyutlarıyla karşımıza çıkıyor. Bunlar arasında, ABD’li Westinghouse şirketinin Ukrayna’da yeni nükleer santraller inşa ettiği, savaşın başlamasıyla birlikte bu sayının 5’ten 13’e çıktığı ve Rus güçlerinin Mart 2022’de ele geçirdiği Zaporijya santrali için teknoloji ve nükleer …

Suriye’de rejimin/devletin çökertilmesinden itibaren HTS (Heyet Tahrir el şam) Şemsiyesi altındaki cihatçı yerli ve yabancı grupların eliyle sürdürülen şiddet, vahşet ve cinayetlerde 6 Mart’tan bu yana tehlikeli bir artış yaşanmaktadır. 6 Mart’ ta  “eski rejim artıklarının temizlenmesi” adına  özellikle, Nusayrilere (Arap Alevileri) karşı  Lazkiye, Cebla, Banias ve Tartus vilayetleri ile   Hama ve Homs kırsallarında başlayan şiddet, binlerce masum insanın katliamların …

 Fikret Başkaya “Sahtekârlığın evrensel düzeyde egemen olduğu dönemlerde, gerçeği söylemek devrimci bir eylemdir”.                                                                        George Orwell  “Sadece gerçeğin kendisi devrimcidir”                                      Karl Marx                                                                              Paradigmanın İflası Nisan 1991’de yayınlandı, iki şey söylüyordu: 1. Bu kafayla olmaz; 2. Bu yol bir yere çıkmaz… Bu ülkenin tarihinde ve o tarihin hiçbir döneminde bir modernite devrimi, bir aydınlanma yaşanmadı… Rejimin geleneksel ideolojisiyle cepheden …

Fikret Başkaya Müştereklerin (ortak yaşam alanları ve kaynakları) ve kamu hizmetlerinin tasfiye edildiği, her şeyin özelleştirildiği, kâr aracına dönüştürüldüğü bir toplumsal yaşam sürdürülebilir değildir… Müşterekler ve kamu hizmetleri insanları bir arada tutan tutkaldır… Toplumsal uyumun, birlikte yaşamının vazgeçilmezleridir… Paylaşma, bölüşme, dayanışma insan olmanın da, birlikte yaşamın da olmazsa olmazıdır…  Türkiye 1980 yılında ünlü 24 Ocak kararları ve 12 Eylül NATO’cu-Amerikancı-Atatürkçü …

Söyleşi: Ahmet Külsoy/ Fikret Başkaya *Perseus, peşlerinden gittiği devler kendisini görmesin diye, sisten yapılma bir takke kullanırmış. Bizse, devin varlığını inkâr edebilmek için, sisten takkeyi kendi gözlerimizin ve kulaklarımızın altına kadar indiriyoruz. Karl Marks Popülizm[1]  Peron sisteminin bir parçasıydı, yani liderin halka olan doğrudan yakınlığı, bir baba gibi şefkatli bir şekilde üzerine titreme siyaseti ki ülkenin babası bu şekilde çocuklarını …

Fikret Başkaya “Bireyler ancak bir başka sınıfa karşı ortak mücadele yürüttüklerinde bir sınıf oluştururlar, bunun dışında bir rekabet ortamında düşmanca karşı karşıya gelirler.”   Karl Marx Toplumun sınıflara ayrıldığı dönamden beri, insanlık varoluşunu güçlünün güçsüzlüğüyle, güçsüzün gücü arasındaki çelişki belirledi. Bir tarafta asıl gücün sahibi olan ama gücünün farkında olmayan ve gereğini yapmayan, yapamayan ezilen ve sömürülen geniş halk sınıfları, …

Ankara Düşünce Özgürlüğü Girişimi Düşünce (ifade) ve basın özgürlüğü tüm özgürlüklerin anasıdır. Düşünce (ifade) ve basın özgürlüğünü yasaklayan bir toplum önünü göremez, yolunu bulamaz, çürür ve çöker… İhvancı AKP iktidarı ülkeyi tam bir çöküş tablosuna hapsetmiş bulunuyor… Ayıbının açık edilmesini istemiyor… Başta asıl işlerini yapan basın emekçileri olmak üzere, muhalif sesleri susturmak için her yola baş vuruyor… Gazetecinin misyonu ve …

Fikret Başkaya “Kimse haksız zenginliğini cehenneme taşımaz. Asıl zenginlik erdemdir”.                                                                                    Eric-Emmanuel Shmitt Altı ay kadar önce “Kaçak maden ocağının MHP’li sahibi Afgan işçiye diri diri yaktı” haberini gördüğümde, kendi kendime çürüme dediğimi hatırlıyorum… Maalesef toplum tam bir çürüme, yozlaşma, soysuzlaşma girdabına hapsolmuş durumda… Bu durumdan rahatsız olanlar, olması gerekenler neden tepkisiz, gereğini yapmayı akıl ve cüret etmiyor? Bu sefil …

Söyleşi: Mehmet Fuat Kırımlıoğlu Doğru hatırlıyorsam, fanatik İslamcı örgütlerin Suriye’ye saldırdığı 2012 yılında Özgür Üniversite’nin güz dönemi açılış dersininiz başlığı “Emperyalizmin yeni stratejisi kaos”du… Orta-Doğu’daki bu sürekli savaş, çatışma, terör durumu nasıl açıklanabilir?  Oraya ‘Orta-Doğu’ adını verenler sömürgeci, emperyalist İngilizler, Batı Avrupalılar… Kime göre orta-doğu, orta-batı, orta-güney, orta-kuzey? Kristof Kolomb’un macerası sonrasında Batı Avrupalılar dünyanın haritasını yaptılar ve her yere …

Fikret Başkaya “Eğer toplumun motoru kâr ise, yıkım ilerleme olarak sunulur!”                                                                                 Anonim 5 Ekim 1789, tarihli İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisinin ikinci maddesinde: “Her siyasal toplumun amacı, insanın doğal ve zamanaşımı ile kaybedilmeyen haklarını korumaktır. Bu haklar; özgürlük, mülkiyet, güvenlik ve baskıya karşı direnmedir; on ikinci maddesinde de: “İnsan ve yurttaş haklarının güvenliği bir kamu gücünü gerektirir, bu …

Fikret Başkaya “Değişimin sırrı eskiyle cebelleşmek değil, yeniyi yaratmak için ayağa kalkmaktır”.                                                                                                                       Dan Milland “Bilginin en büyük düşmanı bilgisizlik değil, bildiğini sanmaktır”.                                                                                          Stephen Hawking “Kör adam karanlık orada olmayan kara kediyi arıyor”. (A blind man in a dark room looking for a black cat that is not there).                                                                                                                                      İngiliz halk deyişi Atmosfer ısınıyor, doğanın dengesi hızla alt-üst …

Fikret Başkaya                                                                        “İkiyüzlülük toplumun çimentosudur”.                                                                                                Sylvestre Bertucelli 2004 yılından beri her yılın Aralık ayında devlet, kapitalistlerin örgütü Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) en büyük işçi sendikası konfederasyonu’ olan Türk-İşin,  asgarî ücreti belirlediği sanılıyor… Aslında asgari ücret Asgarî Ücret Komisyonunda değil, “başka yerde belirleniyor”… Bir ay boyunca sahnelenen sahte şovla insanlar aldatılıyor oyalanıyor… Masanın üç bileşeninde biri olan sermaye …

Fikret Başkaya “ Kapitalizm yasal mafya, mafya da yasal olmayan kapitalizmdir” Dorio Bötancourt-Maria Garcia Kapitalist dünya sistemi 1970’li yılların ortasında krize girdi. Söz konusu olan yapısal krizdi. Yapısal krizden verili paradigma dahilinde çıkmak mümkün değildir. 1940’lı yıllardan beri mayalandırılan piyasacı neoliberal reçete imdada yetişti. Neoliberal reçetenin üç sloganından biri özelleştirmeydi (privatisation). Diğer ikisi serbestleşme (liberalisation) ve kuralsızlaştırmaydı (déregulation). Neoliberal saldırı …

Söyleşi: Önder Kırımlıoğlu “Israrla bir sürdürülemezlik durumu ortaya çıktığını, insanlığın ve uygarlığın ‘kritik’ bir kavşağa’ dayandığını söylüyorsunuz neden? İnsanlığın ve uygarlığın durumuna dair algı ve anlayış, şeylerin gerçeğine dokunmuyor! İnsanlar kapitalist bir toplumda yaşıyorlar ama kapitalizmin nasıl netameli bir sistem olduğunu bilmiyorlar… Aynı balıkların denizde yaşayıp da denizi bilmedikleri gibi… Bu aracın bu rotada yol alabileceğinden şüphe etmiyorlar… Kapitalizm sosyal …

Fikret Başkaya “Düşünmek hayır demeyi bilmektir…” Alain[1] “İnsan iyiyle kötüyü birbirine karıştırdığında, Tanrılar ruhunu öylesine feci bir felakete sürüklerler ki, artık felâketin farkına varmak için çok az zamanı kalmıştır”.                                                                                                           Sophocles (Antigone) “Özgür halk, bugünkünden farklı şeyleri hâlâ tahayyül edebilen halktır”                                                                                                Raymond Ruyer Küresel kapitalizm artık sadece insanî yabancılaşmalar, toplumsal kötülükler, doğa tahribatı yaratmakla kalmıyor, doğrudan insanlığın varlığını da …

Fikret Başkaya “Radikal olmak, şeyleri kökeninde ele almaktır. İnsan için bu köken insanın kendisidir”.                                                                                                                                      Karl Marx “En sonunda insanın ayrılmaz parçası olan her şeyin alışveriş ve pazarlık konusu olduğu zaman gelip çattı. Bu, o zamana kadar el değiştiren fakat ticaret konusu olmayan, erdem, duygu, kanaat, bilgi ve bilinç gibi şeylerin de ticaret konusu olduğu bir zamandır. Tek kelimeyle …

Fikret Başkaya “Şeyleri adıyla çağırmamak bir yalan söyleme yöntemidir”. Türkiye’nin egemenleri II. Emperyalist savaş sonrasında “küçük Amerika” olma tercihi yaptılar. Dönemin tartışmasız hegemonik gücü haline gelen emperyalist ABD’ye yaranmak için Kore’ye asker gönderdiler… Emperyalist çıkarlar için Anadolu’nun yoksul gençlerinin 7790 km. uzakta telef olmasında bir beis görmediler, Amerikan yardımı aldılar… 1952’de de başkomutanı Amerikalı bir general olan askerî saldırı paktı …

Fikret Başkaya “… burjuva ekonomi politiği, kapitalist düzeni, gelişmenin geçici bir tarihsel aşaması değil, tam tersine, toplumsal üretimin mutlak ve son biçimi olarak kabul etmektedir. Bu yüzden o, yalnız sınıf savaşı gizli kaldığı ya da tek tük olaylar halinde belirdiği sürece bilimselliğini koruyabilir”. Karl Marx “Evrende en büyük ziyan, sorgulama yeteneğini yitirmiş bir beyindir”                                                                              Albert Einstein  Nobel ekonomi …

Fikret Başkaya Üniversite, bir Orta Çağ deyimi olan Latince universitas magistrorum et scolarum’un kısatlması onan Universitas’dan türeme, profesörler (eğitimciler) ve öğrenciler topluluğu demeye geliyor… Bugünün modern üniversitelerinin ataları, Orta Çağda, Avrupa’da XI’inci yüzyıldan itibaren ortaya çıktı… İdeolojik meşrulaştırma referansları teolojiye (dine) dayanıyordu. Kurulmaları- açılmaları-kapanmaları, işleyişleri doğrudan Kilise dahilindeki tartışmalara bağlı bir seyir izledi… Batı Avrupa’da ilk üniversite İtalya’nın kuzeyinde, 1088 …

Fikret Başkaya “Hristiyanlık denilen bu soyun, dünyanın dört bir yanında boyundurukları altına alabildikleri halklara karşı gösterdikleri vahşet ve zulmün bir benzerine, hiçbir çağda ne kadar yabanıl ne kadar kaba ve ne kadar merhametsiz ve utanmaz olursa olsun, başka hiçbir soyda rastlanmaz”.                                                                             William Howitt[1] Batı dünyayı kazandıysa, bu kültürünün, dininin ya da değerlerinin üstünlüğünden değil, örgütlü şiddeti kullanmadaki üstünlüğündendir… Batılıların ekseri …

Fikret Başkaya “Eğer oy kullanmak bir şeyleri değiştirseydi, çok önceden yasaklanırdı”                                                                                                Michel Gérard Joseph Coluche Milli İrade, Türk Dil Kurumu (TDK) Sözlüğünde: “Milletçe kullanılan ve hiçbir gücün etkileyemeyeceği kuvvet; ulusal irade”; Viki Sözlükte de:”ulusun herhangi bir baskıya maruz kalmadan düşüncesini ortaya koyması”olarak ifade ediliyor… Halkın kaderinin kendi elinde olması, sosyal sürecin rotasını ve mahiyetini belirlemesi demeye geliyor. O halde …

Fikret Başkaya “Sahtekârlığın evrensel düzeyde egemen olduğu dönemlerde gerçeği söylemek devrimci bir eylemdir”.                                                                                                                       George Orwell “Aslında hiçbir şey yasadışı değildi, çünkü artık yasa diye bir şey yoktu”.                                                                                                           George Orwell Siyasal İslam, dinin siyasi amaçlar için araçlaştırılması demeye geliyor. Başka türlü söylersek, siyasal iktidarın dinî esaslara göre dizayn edilmesidir. “Ilımlısıyla” “radikali” arasında kayda değer bir fark yoktur… İktidarın şiddet …

Fikret Başkaya ile söyleşi…. Ahmet Külsoy Fikret Başkaya’nın, Kapitalizme karşı, tek bir alanda değil, ekonomik, sosyal, ekolojik ve etik boyutlarıyla bütünsel bir alternatif geliştirmenin önemini ortaya koyduğu ‘’ Eko Sosyalist Paradigma –Komünist Topluma Giden Yol’’ adlı kitabı, kitap evlerinin raflarında yer aldı. Kitabında mevcut sistemi radikal biçimde eleştiren ve çözümler – önerilerinin  yer aldığı kitap hakkında Ahmet Külsoy, Fikret Başkaya …

Fikret Başkaya “Kötülüğün zaferi için gerekli tek koşul, iyi insanların hiçbir şey yapmamasıdır”… Edmund Burke                                İçinde bulunduğumuz durum kriz değil, çöküş… Çöküş, verili paradigma dahilinde bir çözümün olmadığı durumdur… Başka türlü söylersek, artık verili zemin dahilinde bir gelecek yok… Kapitalizm mülksüzleştirerek sermaye biriktirmektir… Her ileri aşaması daha çok mülksüzleşme, daha çok proleterleşme demektir… Geniş kitlelerin üretmek ve yaşamak için …

Fikret Başkaya “Eğer hem insanlarla ve hem de doğayla kaybettiğimiz ilişkiyi yeniden kurmak istiyorsak, arabanın yarattığı sorunlara radikal bir çözüm bulmamız gerekecek…” Edward T. Hall*  Bir zamanlar Nesrin Sipahi’nin şarkısı ‘otomobil uçar gider’le, Mustafa Sandal’ın şarkısı da ‘onun arabası var güzel mi güzel’le başlıyordu… O uçup giden güzel araç hakkında aslında ne biliniyor? Tansu Çiller, herkese bir ev, bir araba (iki ahahtar) vadederek, seçim kazanıp …

Fikret Başkaya “Bilginin en büyük düşmanı bilgisizlik değil, bildiğini sanmaktır.”                                                              Stephen Hawking AKP bildik bir siyasi parti değil. Rejimi dönüştürmek istiyor. Türkiye’yi bir “İslam Emirliği’ yapmak istiyor… Başlarda Fetullacı’larla adı …

Fikret Başkaya ile Son Kitabı Üzerine Söyleşi Emet Değirmenci (söyleşi) Uygarlık Paradigmasını Değiştirmek kitabınız için kutlarım. Kitap gerçekten konuyla ilgili serinin bir toparlaması niteliğinde olmuş. Sizinle ekoloji ve toplum temelinde yaptığım bu beşinci söyleşimizde kapitalizmin son iki yüz yılını kapsayan endüstriyel dönemde insan-doğa ilişkisi üzerine yoğunlaşmayı öneriyorum. İnsan sadece yeryüzündeki doğanın değil, kozmolojik bütünlüğün de bir parçası iken tüketim toplumunun uzattığı …

Fikret Başkaya Öyle bir reklam sağanağı ki, kurtul kurtulabilirsen… Bir günde maruz kalınan reklamları düşünün… Reklam en hızlı büyüyen sanayilerin başında geliyor. Dünya reklam harcamaları 2023’de %4,4 oranında artış gösterdi. 2024 yılında da 1 trilyon doları aşacağı tahmin ediliyor… Türkiye’de medya ve reklam harcamaları bir önceki yıla göre %121 oranında artarak, 140 milyar 690 milyon liraya yükseldiği tahmin ediliyor… İki …

Fikret Başkaya “Bilimle ilgilenen bir kişinin zihnine egemen olması gereken şey, sadece bir veri yığını birikimi değil, rasyonel bir kavrayış arzusu olmalıdır”.                                                                                                G.W. Friedrich Hegel Şeylerin mahiyeti ve gerçek seyriyle, şeylere dair algı-anlayış-kavrayış arasında rahatsız edici bir uyumsuzluk var… İnsanlar (büyük çoğunluk densin), bu aracın bu rotada yol almaya devam edeceğini sanıyor, ayağının altındaki zeminin hızla kaymakta olduğundan habersiz… …

Söyleşi / Ahmet Külsoy Fikret Başkaya ile “laiklik, din-devlet-sermaye’’ temalı söyleşi / Ahmet Külsoy Hocam Merhaba, Laikle ilgili sorulara geçmeden önce sizi önce 235 yıl önce Fransa’da, 7 Mart 1965 Zonguldak Hükümet meydanının önünde yaşanan olayları anımsatmak istiyorum. Önce Fransa: 1789 Büyük Fransa devrimi öncesi Katolik Kilisesi’nin toplum üzerinde önemli etkisi vardı. Kralın destek aldığı güçtü. Kral devrildikten sonra, yeni …

Mete Kaan Kaynar Fikret Hoca’nın son kitabı da Yordam Yayınları’ndan çıkan Uygarlık Paradigmasını Değiştirmek (2024). Başkaya, birçok kitabında ısrarla dile getirdiği bir sorunun altını bu çalışmasında da çizer. “Kapitalizm dahilinde…bir gelecek yok!” Çıkış yolunu da “insanın insanla, toplumun doğayla uyumlu, barışık olduğu” bir dünyanın mümkün olduğunu da göstermekte kitabında: Eko-sosyalizm. Eski -ve hâlâ- bir öğrencisi olarak Fikret Başkaya’nın çalışmalarının bir …

Fikret Başkaya “ Amicus Plato, sed magis amica veritas” (‘Eflatun’u severim ama, gerçeği daha çok severim’) anlamına gelen Latin atasözü… “Siyasal iktidar denen şey, bir sınıfın başka bir sınıfı ezmekte kullandığı örgütlü güçten başka bir şey değildir”.                                                                                               Friedrich Engels T.C . Osmanlı İmparatorluğu’nun doğrudan devamıdır. Rivayet edildiği gibi Cumhuriyet bir kopuş değildi… Kendi iç çelişkileri ve kapitalizmin aşındırması sonucu …

Fikret Başkaya “Yoksulların cehennemi zenginlerin cennetini yaratır”.                                                Victor Hugo “Aç insan doyar ama açgözlü insan asla doymaz”                                      Halk deyişi Etik sınır demektir. Potansiyel olarak yapılabilir olandan sakınmaktır… Kapitalizm öncesi dönemin uygarlıkları, sosyal formasyonları, toplumsal dokuyu aşındırdığı, ‘birlikte yaşama’ zarar verdiği için, aşırılığa, ölçüsüzlüğü, açgözlülüğe, şımarıklığa olabildiğince izin vermiyorlardı… Sınırsız istek, arzu ve şımarıklık asla bir erdem sayılmıyordu… Kapitalizmin …

Söyleşi: Ahmet Külsoy Cumhuriyet tarihi boyunca Türkiye’de birçok çevre felaketi yaşandı. Sanayileşmenin 1950’li yıllarda daha da artmasıyla birlikte hava, su ve toprak kirliliği çevresel bir sorun haline geldi. Bunun yanında sanayileşmenin genişletilmesi için orman alanları tahrip edildi. Sanayi atıklarının arıtılmadan bırakıldığı Ergene Nehri, günümüzde hâlâ daha kirlilikle mücadele ediyor. Bunun yanında bölgede yaşayan yurttaşlar da kanserle mücadele etmeye çalışıyor. Ayrıca …

Servet Yıldırım ‘Paradigmanın İflasından sonra çok kitap yazdınız. Son kitabınızın başlığı “Uygarlık Paradigmasını Değiştirmek”. Uyarlık paradigmasını neden değiştirmek gerekiyor? Eğer araç bozuksa tamir edersin, tamir edilebilir değilse de yenilersin, yenisini yaparsın… Fakat, kapitalizm reforme edilebilir, tamir edilebilir, insafa gelebilir bir sistem değil… Esasen hiçbir üretim tarzı reforme edilebilir değildir… Her üretim tarzı veya uygarlık modeli belirli bir mantığa göre işler …

Fikret Başkaya “Bir başkasını ezen ulus özgür olamaz”. Karl Marx “Her türlü sağlam ve özgür gelişmenin temel koşulu ulusal kölelikten kurtulmaktır” F. Engels Bidayetten itibaren Türkiye sol hareketi Kürt sorununa dair tutarlı bir yaklaşıma sahip olmadı… Elbette istisnalar var ama “istisnalar kuralı doğrulamak içindir” denmiştir… Bunun iki nedeninden söz edilebilir: Birincisi, Türkiye solu hiçbir zaman resmî tarihle, rejimin resmî ideolojisiyle …

Fikret Başkaya “Hakikati bulan, başkaları farklı düşünüyor diye, onu haykırmaktan çekiniyorsa hem budala hem da alçaktır. Bir adamın ‘benden başka herkes aldanıyor’ demesi güç şüphesiz ama sahiden herkes aldanıyorsa o ne yapsın?”.                                                                                                           Daniel de Feo Bu gazeteleri okuyarak, bu televizyonları izleyerek, bu uzmanları dinleyerek, bu dünyanın gerçeğiyle yüzleşmek mümkün değil… Boşuna ‘neden söz ettiğini bilmek önemlidir’ denmemiştir… Şeylerin gerçeğiyle, …

Fikret Başkaya Maalesef bu günün gerçeği şu ki, teknolojimiz insanlığımızın önüne geçmiş bulunuyor…                                                                                          Albert Einstein “Eğer teknikçi dünya sistemi bir engelle karşılaşmadan bu tempoyla yol almaya devam ederse, her halde geriye sadece aşırı koşullara uyum sağlayabilen birkaç bakteri ve su yosunu dışında soluk bir taş yığını kalacak”. Theodore Kaczynski İnsan, alet yapabilen bir hayvan ki, bu özelliği onu …

Fikret Başkaya “Radikal olmak sorunları kökeninde ele almaktır, insan için bu köken insanın kendisidir…” Karl Marx “Bana hedefi göster ama beni oraya ulaştıracak yolu da göster…” Faust Aslında yazının başlığı ‘perspektifi ve paradigmayı değiştirmeden asla…’ da olabilirdi. Perspektifi ve paradigmayı değiştirmek, düşünce tarzımızı, üretim tarzımızı, tüketim tarzımızı ve yaşam tarzımızı değiştirmeden mümkün değil… Başka türlü söylersek vakitlice düşünsel-entelektüel bir kopuşa …

Fikret hocamızın son kitabı… YENİ Uygarlık Paradigmasını Değiştirmek Fikret Başkaya’nın ele aldığı pek çok olgu, küresel kapitalizmin artık sadece insani yabancılaşmalar, toplumsal kötülükler, doğa tahribatı yaratmakla kalmadığını, tüm canlıların varlığını doğrudan tehdit ettiğini gösteriyor. Uygarlık Paradigmasını Değiştirmek çöküş durumundan çıkmak için, insanlığın ve uygarlığın geleceğini kurtarmak için zihinsel yenilenmenin perspektiflerini tartışıyor. Yeni bir uygarlığa giden yolun aralanması ancak yeni fikirlerle, …