Özgür Üniversite Türkiye ve Ortadoğu Forumu Vakfı
2019 Güz Dönemi Seminerleri Başlıyor! Açılış Semineri:
İKLİM KRİZİ, EKOLOJİK YIKIM, KAPİTALİZM
Konuşmacı: FİKRET BAŞKAYA
Tarih: 19 Ekim 2019 Cumartesi Saat: 15.00
Yer: İstanbul Özgür Üniversite
ARALIK AYINDA YENİ SEMİNERLERİMİZ BAŞLIYOR
Program:
KADİM BİLGELİKTE HİKMET VE İRFAN GELENEĞİ
ZERRE’DEN İNSAN’A
GALİP KILIÇ
“Sahip olduğumuz bilgiler yaşayış biçimimizi belirler ve yaşayış biçimimiz sahip olduğumuz ve olacağımız bilgileri belirler. Günümüz insanı, özellikle iletişimin her noktaya ulaşmasıyla tek bir zihinsel forma bürünmüş aynı tür alışkanlıklara sevk edilmiş ve hayvan sürüleri gibi güdülmüştür. Bütün bu formlar ve bunun gibilerinde bulunmak aşağıda bahsi geçen unsurları algılamaya engeldir ancak bu formları dışlayarak bir bilinçlilik hali elde edilebilinir. Mevlana’ nında dediği gibi “kişinin değeri aradığı şeyle ölçülür” ve amaçlar varoluşu belirler. İlkin “Söz” vardı der Kitap. Eski Yunan dilinde söz kavramını vermek için üç sözcük vardı. Mythos, Epos, Logos. Mythos: Söylenen veya duyulan sözdür, masal, öykü, efsane anlamlarına gelir. Epos: Belli bir ölçüye ve düzene göre söylenen sözdür. Logos: Gerçeğin insan sözüyle dile gelmesidir. Bunların arasındaki ilişkiye göz atacak olursak; Mythos, söylenen sözün, anlatılan öykünün içeriği ise, epos da onun doğal olarak aldığı, ölçülü, süslü ve dengeli biçimidir. Epos ne kadar güzelse, mythos o kadar etkili olur. Modern insan, imge haznesini uyandırmak ve taklitçilikten kurtulmak zorundadır. Mithosdan kendini yeniden türetmemiş bir bilinç, kendi üzerine katlanıp, kendinin farkında olamaz. Bu tür bir bilinç ancak kendisine sunulanla yetinen, kendi kendinin bilincine, özbilincine varamamış bir bilinç türüdür. Bir anlamda da bilinçsizce yaşamakla eşdeğerdir. Farkındalığı yoktur. Edilgen bir yapıdadır. Oysa mythosdan kendinin üzerine katlanıp, kendini yeniden üretebilen bilinç yapısı, özbilinçtir, etkin yapıdadır ve bir anlamda da (logos) tur.
İnsan mitleri yaşarken, kutsal olmayan ve kronolojik özellikteki zamanın dışına çıkıp, nitelik açısından farklı bir zamana, hem en eski, hem de sonsuza dek yakalanabilecek olan kutsal bir zamana açılıp, kendi kendinin kökenine dönebilmelidir. Bu da mitos, bir başka deyişle ritus ile olur. Bir başka deyişle ” Mythos, Ritos ile Ozmoslaşacaktır.” Bu tümce aslında bir tarih sürecini kapsamakla beraber, mitolojinin felsefe, bilim, psikoloji ve din ile olan ilişkilerini de içermektedir. Bütün bu konuların kavramlarının etimolojik kökenlerine indiğimizde birbirleri ile ilgisiz gibi duran sözcüklerin yeraltı kaynak gölünde buluştuklarını görebiliriz. Kısaca konumuzun yelpazesi oldukça geniştir.
Bu yıl sohbet dizgemizde evrenin oluşumundan, zamanın başlangıcından atomun nasıl oluştuğuna oradan insanlığa gelene kadar geçirilen zaman süreci üzerinden bilgi fırtınası yapacağız.
Sohbet bir anlamda bir fizik-kimya-matematik ve kadim zamanların felsefe teorileri ile beyin fırtınası şeklinde olacaktır. Hint atomculuğu, Yunan atomculuğu Zenon’nun zaman paradoksunun bu günkü çağdaş bilime etkileri bazı konu başlıklarıdır. Bol miktarlı görseller, videolarla ve belgesel ile desteklenecektir.
1 YILLIK SOHBET PROGRAMI SOHBET (24 hafta )
-Evrenin Ve Galaksilerin Oluşumu Teori Ve Kuramlar (1.2.3.Ve 4. Hafta)
-Güneş Sistemi Ve Dünyanın Oluşumu Teori Ve Kuramlar (5.6. Ve 7. Hafta)
-Canlılar Ve İnsanın Oluşumu (8.9. 10 Ve 11. Hafta)
-Dilin Oluşumu Ve Göç (11.12 Ve 13. Hafta)
-Toplayıcılık Ve Tarım (15.16 Ve 17. Hafta)
-Göç Yollarının Takibi Ve Medeniyet (18.19 Ve 20. Hafta)
-Kadim Mediniyetlerde Evren Ve İnsanın Oluşum Mitolojileri (21. 22. 23 Ve 24 Hafta) BAŞLAMA TARİHİ: 14 ARALIK CUMARTESİ-18.00
YAKIN DÖNEM SİYASET FELSEFESİ
YUSUF ÖZ
Bu seminerler dizisinde 20. yy.’dan günümüze siyaset felsefesinin ne tür dönüşümler ve kırılmalar yaşadığını sorgulayacağız. Bu dönem 19. yy. doğumlu liberal, Marxist ve muhafazakar siyaset pratiklerinin ve düşüncesinin kendi sınırlılıkları ile yüzleştiği, sınandığı ve eleştirildiği bir dönemdir. Bu nedenden dolayı seminerlerimizde Aydınlanma döneminin temel değerlerinin, modern özne ve kimlik pozisyonlarının, toplumsal cinsiyet kavramlarımızın nasıl siyaset felsefesinin temel tartışmaları haline geldiğini araştıracağız.
1- Frankfurt Okulu
2- Hannah Arendt
3- Louis Althusser
4- Ernesto Laclau ve Chantal Mouffe
5- Michel Foucault
6- Judith Butler BAŞLAMA TARİHİ: 19 ARALIK PERŞEMBE -19.00 – 6 HAFTA
SPİNOZA VEYA TUTKULARIN ANTROPOLOJİSİ
METİN SARFATİ
Spinoza’nın temel amacı aslında büyük klasik filozoflarınkiyle aynıdır:
Bunu “hakikati ararken, mutlak sonsuz ve ebedi iyi”de bulmak şeklinde özetleyebiliriz. Spinoza bu konuda somut bir tanım vermekten de kaçınmaz. Mutlak iyi de tîn’in tabiatın bütünüyle olan toplam bağının bilgisidir. Belirtmek gerekir ki bilgi burada “hakiki bilgi” anlamında olacaktır.
Devam edersek, bilgi sayesinde insan, algısı ile istekleri arasında bir uyum sağlayacaktır. Öyleyse açıktır ki insan yaşamı bu bilginin düzeyine bağlıdır.
“Etik”te de “Teoloji-Politik İncelemesi”nde de bu, açıkça belirtilmektedir. İnsanın iç dünyasının özgürleşmesi de yine bilginin düzeyine bağlı olacaktır.
Özgürleşme de toplumsal yaşamın özgürleşmesiyle sıkı sıkıya bağlıdır. Bu durumda sözü edilen bilinç düzeyi insanın özgürleşmesinde olduğu gibi köleleşmesinde de temel belirleyici olacaktır. Diğer bir deyişle gerçek bilgi Spinoza’da, kurtarıcı özgürleştirici bilgidir.
Buradan hareketle anlaşılmaktadır ki Spinoza da bilginin kavranması, isteğin arzunun kısaca tutkunun incelenmesinden geçecektir.
Öte yandan Marx da çıkardan bahsederken düşünüyoruz ki Spinoza’nın tutkular analizinden yararlanacaktır. Spinoza’nın ünlü “iştah analizi” mutlaka “çıkar”ı da kapsamaktadır. Spinoza’daki çıkar, iktisadi olanı ve olmayanı kavradığı için Marx’ın da “çıkar tahlili”nde bunun geçerli olacağı açıktır.
Kapitalizmin sosyal ilişkilerini anlamak bu açıdan ekonomisist bir kavrayışı aşmalıdır düşüncesindeyiz. Kapitalizm, Frédéric Lordon’un deyişiyle bir kölelik düzeni ise bunun temelinde de çıkar-istek bütünlüğü yatmaktadır. Kapitalizmin tahlili öyleyse “kapitalist Conatus”un tahlili olacaktır.
Söylenenler dikkate alındığında ders programının temel başlıkları şöyle olabilecektir:
-Spinoza’nın felsefesine genel bir yaklaşım
-Spinoza’da erdem
-Birleştirici bir kavram olarak Conatus’un anlamı. Kapitalist Conatus
-Tutkularının kölesi olarak insan antropolojisi
-Ekonomik ve toplumsal yaşamda insan
-Lordon’a göre kölelik, çıkar, istek
Sonuç: bugünün dünyasında insanın sorumluluğu BAŞLAMA TARİHİ: 6 OCAK PAZARTESİ -19.00 – 6 HAFTA
AKIL VAR MANTIK VAR!
LEVENT SAFALI
Daha iyi düşünmek… fikirlerimizi sağlam temeller üzerine oturtmak… başkalarının fikirlerine hakkaniyetli bir şekilde yaklaşmak ve analiz edebilmek…
Akıl var mantık var, ismini verdiğimiz bu seminer dizimizde yukarıdaki hedefleri gerçekleştirmeye çalışacağız.
“Kavramlar”dan “önermeler”e ve buradan da “argümanlar”a uzanan bu düşünsel etkinlikte, sağlıklı düşünmenin önündeki engelleri (“fallacy” ler) inceleyeceğiz.
Ayrıca seminerlerimiz de öğrendiğimiz konuların pratiğini de yapacağız.
Bu seminerler sonrasında, abur- cubur yaşanan hayatı temize çekmek, içinde yaşadığımız kargaşaya gerçeklikten kopmadan ve kendimizi kayırmadan, bakabilmek çok daha kolay olacak.
Gündelik sorunlardan, hayati kararlara kadar, yaşamın tüm alanlarında etkilerini göreceğiniz bir seminer dizisi.
Çok mu iddialı oldu ?
Ne yapalım… öyle çünkü ! BAŞLAMA TARİHİ: 7 OCAK SALI -19.00 – 6 HAFTA
GEZEGENİ KURTARMAK İÇİN SON ŞANS:
ARTIK UZATMALARI OYNUYORUZ
ÖMER MADRA
1968 baharında dünyanın hemen her yerinde öğrenciler yerleşik siyasi düzenin haksızlık ve adaletsizliklerine karşı sokakları, caddeleri ve alanları doldurdu. Ardından işçiler de onlara katılmakta gecikmedi. Şimdi, yarım yüzyıl sonra bir kere daha öğrenciler yola düştü. Bu kez iklim faciasınının önünü almak için. Çocuklar büyüklerden kendilerini desteklemelerini istiyor: İklim eylemi halkları ve gezegeni kâr güdüsünün üstüne çıkarmak için girişilmiş bir kavga. Tarihin en büyük iklim eylemleri dünyanın altı kıtasında hüküm sürmekte. Soru şu? Bu seferberlik gezegeni kurtarmaya yetecek mi?
Düşünür ve yazar Chris Hedges, gerekli devrimci dönüşümün önündeki en büyük engelin yönetici elitler ve onların hizmet ettikleri dev şirketler olduğunu söylüyor. Gezegeni kurtarmanın da yönetici elitleri alt etmekten geçtiğini belirtiyor. Genç iklim aktivisti Greta Thunberg de “sistemi altüst etmek için grev yapıyoruz” diyor. Ekim 2019’da da Yokoluş İsyanı (XR) adlı hareket de insanları uluslararası isyana çağırıyordu: ” Bize ya da Greta’ya bel bağlayamazsınız. Bunu biz sizin için yapamayız. Siz kendi içinize bakın ve isyan edin.”
Özetle, herşey yeni bir radikalizm çağını kucaklayıp kucaklamayacağımıza bağlı gibi gözüküyor. Buna hazır mıyız? Bakalım. BAŞLAMA TARİHİ: 8 OCAK ÇARŞAMBA -19.00 – 3 HAFTA
OSMANLI’DA TOPLUMSAL DEĞİŞİMİN ROMANLARA YANSIMASI
1. HAFTA (10 OCAK) Roman Nedir? – Cengiz Gündoğdu Osmanlı’da toplumsal değişimin, çöküşün romanlara yansıması – Gülay Yeşilipek
2. HAFTA (17 OCAK) Ahmet Mithad Efendi /Müşehedat – Sevim Kahraman Recaizade Mahmut Ekrem / Araba Sevdası – Neşe Baştürk
3. HAFTA (24 OCAK) Nabizade Nazım/ Zehra – Özden Yurdal Karabibik – Hüseyin Şahin
4. HAFTA (31 OCAK) Ebubekir Hazım Teperan – Küçük Paşa – Deniz Saraç Halit Ziya Uşaklıgil – Aşk-ı Memnu – Sevim Kahraman
5. HAFTA (7 ŞUBAT) Halit Ziya Uşaklıgil/ Mai ve Siyah – Özden Yurdal Nesli Ahir – Cengiz Gündoğdu
6. HAFTA (14 ŞUBAT) Yervant Odyan/ Yoldaş Pancuni – Baha Çıtakoğlu Reşat Nuri Güntekin/ Çalı Kuşu – Gülay Yeşilipek- Güldane Bulut
7. HAFTA (21 ŞUBAT) Miskinler Tekkesi – Fehim Yurdal Yakup Kadri Karaosmanoğlu/ Kiralık Konak – Cem Çomunoğlu
8. HAFTA (28 ŞUBAT) Nur Baba – Gülay Yeşilipek İva Andriç/ Drina Köprüsü – Nurşen Aydoğan
9. HAFTA (6 MART) Nahid Sırrı Örik / Sultan Hamid Düşerken – Hüray Kılıç Cevdet Kudret Solak/ Sınıf Arkadaşları – Tahir Şilkan
10. HAFTA(13 MART) Tarık Buğra/ Küçükağa – Korkut Köseoğlu
Pazartesi – 19.00-21.00
ORTADOĞU VE GÜNCEL GELİŞMELER
ERHAN KELEŞOĞLU
BAŞLAMA TARİHİ: 21 EKİM PAZARTESİ – TEK OTURUM-
Pazartesi – 19.00-21.00
ENTELLEKTÜEL’İN TARİH SAHNESİNE ÇIKIŞI VE ROLÜ
METİN SARFATİ – LEVENT SAFALI
1- Tarihsel süreç
Antik Yunan (Erken Öten Horoz)
– Arapların katkısı ( Müslüman Skolastiği)
2- Kudüs – Atina karşıtlığı
– Kadim Yahudi düşüncesinin Yunan düşüncesi ile karşılaşması ve sentezi ( Yahudi Skolastiği)
-İbn-i Meymun
3- -Avrupa’nın Yunan düşüncesi ile buluşması
– Çeviri Hareketi ( Saint Michel)
– Entellektüelin ortaya çıkışında Paris’in rolü ve önemi
4- Skolastiğin Sonu
-Descartes ve Montaigne
5- Birey ve Evren
-Spinoza ve Molliere
6- Anadolu Teflonunda Entellektüel
-Hazin bir humanizm
-Tutunamayanlar
– Entellektüel Devlet Ana’nın ayaklarının altındadır.
BAŞLAMA TARİHİ: 28 EKİM PAZARTESİ – 6 HAFTA-
Pazartesi – 19.00-21.00– FOTOĞRAF ATÖLYESİ
GÜLNAZ BİNGÖL – GENÇER YURRTAŞ
BAŞLAMA TARİHİ: 21 EKİM PAZARTESİ
Salı- 19.00-21.00
TÜRKİYE’DE FEMİNİST HAREKETİN GÜNCEL KONULARI
İNCİ KERESTECİOĞLU
BAŞLAMA TARİHİ: 5 KASIM SALI – 4 HAFTA–
Çarşamba – 19.00-21.00
TÜRKİYE EMEK HAREKETİ: DÜNÜ, BUGÜNÜ, YARINI
Günümüzde emeğin büyük dönüşümü gündemde. Teknolojik gelişmeler bir kez daha emek süreçlerinde, istihdamda, emeğin toplumsal konumunda derinlemesine değişimleri gündeme getirdi. Öte yandan giderek otoriter nitelik kazanan kapitalizm dünyada emeğin sosyal ve siyasal mevzilerine karşı saldırısını derinleştiriyor. Türkiye emek hareketi ülkenin tarihsel, yapısal sorunları nedeniyle yaşadığı güçsüzlüğünün içinde bu küresel gelişmeleri de karşılamaya çalışıyor. Sendikal hareketin yaşadığı çözülme, yozlaşma, yetmezlik açıkça görülüyor. Ama aynı zamanda bir arayış dönemi içindeyiz. Emekçilerin hak arama arayışları farklı yol ve yöntemleri de kapsayarak devam ediyor. Bu karmaşık ve katmanlı tabloyu daha iyi anlamak için emek hareketinin geçmişinden geleceğine uzanan bir analitik bakışa ihtiyaç var. Bu seminer dizisinde işte böylesi bir bakış açısının temelleri atılmaya çalışılacak.
Türkiye’yi Sınıf Perspektifinden Anlamak: Sınıf İçi ve Sınıflar Arası Çatışmanın Farklılaşan Kompozisyonu
MEHMET TÜRKAY
Bugünü Anlamak için Emek Hareketinin Geçmişine Bakış
HAKAN KOÇAK
Emeğin Dönüşümü
ÖZGÜR NARİN
Türkiye’de Emek Hareketinin Yapısal ve Güncel Sorunları
İRFAN KAYGISIZ
Emek Hareketine Toplumsal Cinsiyet Perspektifiyle Bakmak
FERYAL SAYGILIGİL
Türkiye’de Emek Hareketinde Yeni Arayışlar (1)
ALPKAN BİRELMA
Türkiye’de Emek Hareketinde Yeni Arayışlar (2)
M.GÖRKEM DOĞAN
BAŞLAMA TARİHİ: 23 EKİM ÇARŞAMBA – 7 HAFTA-
Çarşamba – 19.00-21.00
RESİM ATÖLYESİ
HAYDAR ÖZAY
Özgür Üniversite Resim Atölyesi, yeni öğrenci katılımlarıyla, desen ve yağlı boya çalışmalarına devam edecek.
BAŞLAMA TARİHİ: 23 EKİM ÇARŞAMBA
Perşembe – 19.00 – 21.00
TÜRKÇEDE İLK ROMANLAR:
ACEMİCE TAKLİTLER Mİ, YARATICI DENEMELER Mİ?
EROL KÖROĞLU
1. Hafta: Romanın ortaya çıkış kuramları, etkilenme kavramı ve Osmanlı’da modern edebiyatın oluşumu.
Burada Franco Moretti’nin “Dünya Edebiyatı Üzerine Düşünceler” ve Johann Strauss’un “Osmanlı İmparatorluğu’nda Kimler Neleri Okurdu?” makaleleri okunacak.
2. Hafta: Vartan Paşa, Akabi Hikyayesi (1851 tarihli Ermeni harfli Türkçe roman)
3. Hafta: Recaizade Mehmet Celal, Hayal-i Celâl (Koç Üniversitesi Yayınları)
4. Hafta: Şemsettin Sami, Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (Özgür Yayınları’nın orijinal baskısı ya da Homer Kitabevi’nden çıkan Engin Kılıç sadeleştirmesi.
5. Hafta: Namık Kemal, İntibah -Özgür ya da Homer.
6. Hafta: Ahmet Mithat, Dürdane Hanım
7. Hafta: Fatma Aliye, Udî
8. Hafta: Recaizade Mahmut Ekrem, Araba Sevdası (Fatih Altuğu’un İletişim’den çıkan edisyonu)
BAŞLAMA TARİHİ: 24 EKİM PERŞEMBE – 8 HAFTA-
Perşembe – 19.30 – 21.00
ALTERNATİF HUKUK SÖYLEŞİLERİ
ERCAN KANAR
BAŞLAMA TARİHİ: 24 EKİM PERŞEMBE – 6 HAFTA–
Cuma – 19.00-21.00
PSİKODİNAMİK FİLM OKUMALARI 
ÖNEMLİ NOT: “Oturumlarda film gösterimi olmayacaktır. Filmi izleyip katılmanız önerilir
Cumartesi – 13.00-15.00
KENT ÜZERİNE ÇEŞİTLEMELER
SELAHATTİN YILDIRIM
Kadın ve Kent, Bohemya ve Kent, Kent-Belediye Hareketleri, Büyük Kentler, Kent ve Müzik, Demokrasi-Demokratik İtaatsizlik, Kent ve Edebiyat, Kent ve Kamu Alanı, Kent ve Siyaset, Kentsel Sosyal Hareketler, Kent-Mahalle, Kent ve Sivil Toplum, Kent ve Ütopya, vb. başlıklar incelenecek. Kaynak: Ansiklopedik Kent Sözlüğü- Selahattin Yıldırım – Marmara Kültür Yayınları
BAŞLAMA TARİHİ: 2 KASIM CUMARTESİ -4 HAFTA-
Cumartesi – 15.00 – 18.00
FELSEFE VE DİN
ERKUT SEZGİN
Kendilik/ Ben Bilgisinin Öznel Ben deneyiminden farkı üzerine Husserl, Heidegger, Bergson, Wittgenstein, Spinoza, Heraklitus ve Doğu Felsefesinin Brahmanist, Budist, Zen ustalarının ortak felsefi sezgisi Teolojik inanç/iman temelli Tanrı anlayışıyla karşılaştırmalı olarak incelenecek. Özel olarak, Sri Ramana Maharsi’nin sorgulayanlarına verdiği yanıtların dayandığı felsefi sezginin Batı Felsefesinin yukarda adı geçen filozoflarında bulduğu karşılığın eksik veya fazla yönleri katılımcılarla birlikte değerlendirilecek.
BAŞLAMA TARİHİ: 26 EKİM CUMARTESİ
Cumartesi – 15.30 – 17.30
CUMARTESİ SEMİNERLERİ
ERDOĞAN AYDIN
HAKAN GÜNEŞ
İSMAİL BEŞİKÇİ
İZETTİN ÖNDER
SİBEL ÖZBUDUN
TANER TİMUR
ÜMİT ŞAHİN
Cumartesi -19.00-21.00
SİNEMASAL SORUŞTURMALAR
NURŞEN BAKIR
Bu seminerlerde ideolojinin sadece içerik değil biçim olarak da bir filmin dokusunu nasıl belirlediğini günümüzden ve sinema tarihinden örneklerle inceleyeceğiz. Süregelmiş içerik ve biçim meselelerini ‘artık niye hala bunları konuşuyoruz’ oldu bitişinden kurtarıp, sinemanın ve etrafımızdaki her türlü görsel anlatının var olan ideolojik yapılanmanın yönlendirmesine göre nasıl şekillendiğini biçim tekniklerine, içerik yöntemlerine ve diğer estetik ögelere bakarak anlamaya çalışacağız.
BAŞLAMA TARİHİ: 26 EKİM CUMARTESİ- 6 HAFTA-
Katip Mustafa Çelebi Mh. Billurcu Sk. No.5/2 Taksim – Beyoglu
www.facebook.com/ozguruniversite
