Özgür Üniversite Türkiye ve Ortadoğu Forumu Vakfı
70 yıl önce Viet Minh, Ðiên Biên Phú’da Fransız birliklerini ezici bir yenilgiye uğrattı. Patrick Lawrence, bu tarihi olayı, Vietnam kampındaki olayları haber yapan gazeteci arkadaşı Wilfred Burchett’in raporlarıyla hatırlıyor. Ho Chi Minh’in devrimci hareketinin başarısından ve aynı zamanda “diğer tarafta” hizmet etmeye karar veren Batılı bir gazetecinin hikayelerinden ne gibi dersler öğrenebiliriz? Patrick Lawrence, Ðiên Biên Phú’daki zaferden, gerçek zamanlı olarak bir İsrail-Amerikan soykırımına tanık olduğumuz için özellikle değerli dersler çıkarıyor. (I’A)
Geçen gün en faydalı e-postayı aldım. Yaşayan hafızalarda şüphesiz insanlık tarihinin en karanlık günleri olan bu günlerin ortasında bir nefes temiz hava. E-posta bana memleketi Hanoi’de yaşayan Avustralyalı ressam George Burchett tarafından gönderildi.
George Hanoi’de doğduysa bunun nedeni, 20. yüzyılın en büyük muhabirlerinden biri olan Wilfred Burchett’in oğlu olmasıdır. Wilfred, Kuzey’den Vietnam’daki anti-emperyalist savaşları haber yapması da dahil olmak üzere pek çok şeyle ünlüdür. İki tane vardı.
George, Halkın Bilgi Bürosu adlı özel haber bültenini alan kişilere , Ho Chi Minh’in devrimci hareketi Viet Minh’in Fransızlara karşı kazandığı zaferin 70. yıldönümünü Ðiên Bien Phú vadisinde kutlamanın zamanının geldiğini hatırlatmak istedi. Kuzeybatı Vietnam’daki Laos sınırının uzak dağlık bölgelerinde.
Ðiên Biên Phú Savaşı, 13 Mart’tan 7 Mayıs 1954’e kadar 55 gün sürdü. Feci yenilgilerinden iki ay sonra Fransızlar, tüm güçlerini yalnızca Vietnam’dan değil Kamboçya’dan da çekmeyi kabul eden Cenevre Anlaşmalarını imzaladılar. ve Fransa’nın Çinhindi’ndeki diğer sömürge toprakları olan Laos.
Viet Minh’in Ðiên Bien Phú’daki zaferi başlı başına heyecan verici bir tarihi olaydır. Yakın zamanda vefat eden bir arkadaşım olan John Prados, konuyla ilgili pek çok kitap arasında en sevdiğimi yazdı. The Sky Will Fall (Dial, 1983) adlı kitabında Fransızlar umutsuzluğa kapılırken, Eisenhower yönetiminin Viet Minh’e karşı müdahale planları geliştirdiğini anlatıyor; bu planlar ikinci kez ABD’nin atom bombası kullanmasını da içeriyordu.
Eisenhower, Dulles kardeşler (Dışişleri Bakanlığı’ndan John Foster, CIA’dan Allen) ve diğerleri asla büyük bir gizli operasyonun geliştirilmesinden daha ileri gidemediler: Christian de Castries liderliğindeki Fransız birlikleri daha önce düşmüştü. Ancak Prados’un kitabı, İkinci Çinhindi Savaşı’nı tetikleyen ve onun 21 uzun yıl sürmesine neden olan bu yanıltıcı çılgınlığa kısa bir bakış sunuyor.
Washington’un siyasi klikleri, Dulles kardeşler gibi tam paranoyaklardan bahsetmiyorum bile, herhangi bir şeyden bir şey öğrenmekten acizdirler; cumhuriyetimizin istisnacı ideolojisine o kadar hapsolmuşlardır ki. Vietnam’dan sonraki ABD dış politikasının sicili bunu çok iyi gösteriyor.
Ancak geri kalanımızın Vietnam’ın Ðiên Bien Phú’daki zaferinden ve bunu takip eden 21 yılda Amerikalıların uğradığı yenilgiden öğrenebileceği dersler var. Bu derslerin pencerelerimizden bu dünyaya ve buna göre nasıl hareket etmemiz gerektiğine dair tuttuğu ışığı kaçırmayalım.
Stratejik mühendislik
General Võ Nguyên Giáp, Viet Minh güçlerini Ðiên Bien Phú’da zafere götürme konusunda stratejik bir deha olduğunu kanıtladı. Castries garnizonunu çevreleyen tepelerden Fransızları kuşattı ve gerilla taktiklerinden tam anlamıyla yararlandı. Giap, Fransız bombardımanından kaçmak için ayrıntılı bir tünel sistemi aracılığıyla, maksimum etkiyi sağlayacak şekilde dikkatlice düzenlenmiş ağır topları konuşlandırmayı başardı.
Dönem kayıtlarının aktardığı gibi, Ho’nun devrimci hareketinin erkekleri ve kadınları, Giáp’ın ağır toplarını söküp onları yaya ve bisikletle parça parça Fransızları çevreleyen dağlara nakletmek ve orada yeniden birleştirilip hizmete koymak zorunda kaldılar. Giáp ayrıca Castries uçak pistini de yok etti ve yoğun kara savaşı pahasına, savaş kanla bitene kadar Fransız çevresini kademeli olarak azaltmayı başardı.
İki aydan kısa bir süre içinde Viet Minh, hayatta kalanları yakalarken 12.000 kadar Fransız askerini mağlup etti. Giáp tek bir topçu parçasını bile kaybetmedi. Castries’in teslim olmasından bir ay sonra Fransızlar Cenevre’de müzakere masasındaydı. Ve bir ay sonra Fransız hükümeti düştü.
Thomas Meaney, New Left Review’da yayınlanan kısa ama çok güzel bir makalesinde Ðiên Biên Phú’yu “ sömürgecilikten kurtulmanın Stalingrad’ı ” olarak tanımladı . Aslında tarihsel açıdan daha iyisi yok: Ðiên Biên Phú, sözde “bağımsızlık dönemi” sırasında emperyal güçlerin saldırılarına karşı Batılı olmayan ülkelerin ilk kesin zaferleri arasında belirgin bir şekilde yer alıyor.
Vietnamlılar dünya tarihinin bu belirleyici anında kendilerini nasıl kabul ettirdiler? Bu öğrenmeye değer bir derstir.
Almanya merkezli Max Planck Bilimi Geliştirme Derneği’nin bir üyesi olan Meaney, geçen hafta Vietnam Zafer Yıldönümü kutlamaları hakkında bilgi verdi. Savaş kostümünün yeniden canlandırılmasını da içeriyorlardı. Ve tüm topçu silahlarını dağlara taşıyan köylüler ve askerler görünüşte onurlandırıldı. Ne için ? Vietnamlılar neyi kutladı?
Meaney’nin haklı olarak açıkladığı gibi, General Giáp’a hizmet veren ikmal hatları mümkün oldu çünkü Ho, 1954’e gelindiğinde Vietnamlılar arasında ortak bir kimlik, ortak bir bilinç ve amaç duygusu geliştirmişti. Fransızlara karşı ulusal bir seferberliği mümkün kılan da buydu. Bu Ho’nun olmazsa olmazıydı.
“ Ðiên Bien Phú’ya ulaşmak için ne yapmalıyız? Yedi yıl sonra “ Yeryüzünün Lanetlileri”ni yayımladığında Frantz Fanon’a sordu . Tarihten ve geçmiş deneyimlerden ders almak isteyenler için köylülerin ve topçu gemilerinin yanıtı var: ortak bir vicdanları vardı; ne olduklarına, durumlarına ve bunu düzeltmek için ne yapmaları gerektiğine dair bir farkındalığa sahiptiler. Bu onların harekete geçmesine izin verdi.
Bana göre bu, öğrenilmeye değer bir derstir.
Soykırıma genel kayıtsızlık
Her gün Gazze’deki İsrail-Amerikan soykırımını konuşuyoruz. Ve bu müstehcen krizin, ona karşı çıkanların yüzüne, çoğumuzun kaçındığı çok katı bir gerçeklik getirdiğini algılamaya başlıyoruz.
Batılı vatandaşların tercihlerini ve taleplerini ifade etmelerini sağlayan tüm kurumlar çökmüş durumda. Batı demokrasilerine liderlik ettiğini iddia edenlerde ise gerçek zamanlı olarak tanık oldukları bu soykırıma karşı çıkanlara karşı genel bir kayıtsızlık görüyoruz.
Bu durumu hepimiz paylaşıyoruz. Batı’nın İsrail apartheid’ına verdiği destek, içinde yaşadığımız demokrasilerin işlemediğini acımasızca gösterdi. Ancak ancak bu gerçekliğe dair ortak bir farkındalık oluşturduğumuzda – çekinmeden – insanlar hangi dağlara tırmanmaları gerektiğini ve yanlarında neleri taşımaları gerektiğini bilecekler.
George Burchett yıllarca babasının çalışmalarını arşivlemeye önemli zaman ayırdı. Ðiên Biên Phú’nun doğum gününe adanan son bülteninde Wilfred’in en güzel fotoğraflarını gönderdi. Özellikle, sandaletler ve koruyucu bir kaskla, Ho’nun Tayland Nguyen eyaletinin ormanındaki karargahında bir makale üzerinde çalışırken görülebilir. Hanoi’nin bir web sitesi olan Vietnam+’ da yayınlanan bir gönderide Wilfred’in , Ho’nun sömürge valisinin yaşadığı görkemli sarayın arkasında inşa ettiği mütevazı ev gibi görünen (yanılıyor olabilirim) Ho ile çay içerken sohbet ettiğini görüyoruz. .
Vietnam+ için George’la röportaj yapan iki gazeteci Phan Hong Nhung ve Pham Thu Huong, herkese 1954’te Vietnam’a damgasını vuran “dayanışma ruhunu, kendi kendine yeterliliği, büyük liderliği ” hatırlatıyor. İtiraf etmeliyim ki bugün çoğu Amerikalı bu özelliklerden yoksun görünüyor. üç nitelik.
George, haber bülteninde öğrenilmesi gereken bir dersi de içeren başka bir şey daha gönderdi.
Bu, Wilfred’in 30 Mart 1954’te yayınladığı ” Fransız ordusu için büyük bir felaket ” başlıklı makalenin dijitalleştirilmiş kopyasıdır . O zamanlar Wilfred geleneksel basında yeni bir sayfa açmıştı. Bu , eğer doğru anladıysam bağımsız medyaya gelişini işaret eden Britanya gazetesi Daily Worker için Vietnam’dan yaptığı ilk haberdi .
Makalesinin başında ” Ðiên Bien Phú’da şu anda gerçekleştirilen eylem, Vietnam halkını ezmeyi amaçlayan Navarre planının tüm fiyaskosu içinde Fransız silahları için en acı başarısızlıktır ” diye okuyabiliyoruz. Erkeklerdeki ağır kayıplara ek olarak Fransız hava gücünün yok edilmesi de bu savaşı Fransızlar açısından tüm “kirli savaşlarının” en maliyetlilerinden biri haline getirdi.
Burchett’in Mart 1954’ün sonunda makaleler yayınladığı Times of London’da veya Daily Express’te buna benzer bir şey okumayacağız .
Ðiên Bien Phú Muharebesi iki hafta önce başlamıştı. Burchett, Vietnam’ın kurtuluş hareketini bastırmak için bir yıl önce Paris’ten gönderilen komutan Henri Navarre’dan bahsediyordu.
Diğer tarafta çalışmak
Wilfred Burchett’in Kuzey Vietnam hakkındaki haberlerinde başka bir ders daha görüyorum. 1954’te başlayıp 1975’teki zafere kadar devam ediyorlar. “Diğer taraftan” çalışmanın onurunu ve değerini gösteriyorlar. Propagandaya kayıtsız bir sessizlik içinde maruz kalan insanlar arasında yukarıda bahsettiğimiz motive edici ve harekete geçirici bilincin oluşmasında yaratabileceği tüm farkı da gösteriyorlar.
Burchett’in Kuzey’le ilgili raporu tam da buna bir örnektir. Vietnam Savaşı yıllarını yaşayan herkesin bildiği gibi Wilfred’in çalışması, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ve aynı zamanda dünyanın başka yerlerindeki savaş karşıtı hareketin tutarlılığı ve kararlılığı açısından hayati önem taşıyordu. Buradan alınacak ders, bağımsız medyanın (baskı, web yayını, podcast, video, ses, hepsi) aynı zamanda zamanımızın olaylarının bilinçli bir şekilde anlaşılması için de gerekli olduğudur.
(Bir BBC muhabiriyle çalışacak kadar şanslı olduğumu belirtmek isterim. Ayrıca 1970’lerin ortalarında Wilfred’le çalışacak, Vietnam Savaşı yaklaşırken onun bazı dosyalarını dikte edecek ve düzenleyecek kadar da şanslıydım. Son olarak bu ilişkiyi Clarity Press’in geçen sonbaharda yayınladığı Gazeteciler ve Gölgeleri’nde ayrıntılı olarak anlattım .
Geçtiğimiz hafta sonu, yayınladığım ve ortak editörlüğünü yaptığım haber bülteni The Floutist , ünlü İsviçreli gazeteci Guy Mettan tarafından yazılan “Donbas’tan Rapor” başlıklı bir makale yayınladı. Bu makale, Mettan’ın geçen ay, iki yıl önce referandumla Rusya Federasyonu’na katılan iki Donbas cumhuriyeti Donetsk ve Lugansk’a yaptığı geziye dayanıyor.
Mettan’ın raporu bize bilmememiz gereken bir bölgeyi ve halkı gösteriyor. Tıpkı Burchett’in 70 yıl önce yaptığı gibi. Dolayısıyla Mettan’ın yazısı tam da “diğer taraftan” yapılan haberciliğin bir başka örneği.
Orijinal kaynak: Konsorsiyum Haberleri, Investig’Action
