Hamas ve Sol meselesi 

Sol bu temel gerçekle yüzleşmelidir. Filistin ile dayanışma iddiasında bulunup Hamas’ı göz ardı etmek, görmezden gelmek veya dışlamak mümkün değildir.

Abdaljawad Omar 

Hamas hareketinin destekçileri, örgütün kuruluşunun 35. yıl dönümü festivaline katılıyor, Gazze Şehri, 14 Aralık 2022. (Fotoğraf: Omar Ashtawy/APA Images)

Son zamanlarda, Batı solunu Hamas’ı “kutlamakla” eleştiren bir dizi makale ortaya çıktı. Bu eleştirilerin çoğu, Filistin direnişine desteği Hamas’ı desteklemeye indirmenin Filistinlilere kötülük olduğunu söylüyor çünkü Filistinliler farklı siyasi eğilimlere sahip çok sayıda sesi temsil ediyor. Bunun yerine, bu argümanlar Batı solunu Filistin siyasetinin karmaşıklığı ve çeşitliliğiyle hesaplaşmaya çağırıyor. 

Bashir Abu-Manneh’in Jacobin’deki ” Filistin Direnişi Bir Monolit Değil ” başlıklı makalesi, Hamas’tan çok silahlı direnişin gizli bir eleştirisi gibi okunan bir makalede, Hamas gibi “toplumsal olarak gerici” bir hareketi solun kutlaması olduğunu iddia ettiği şeyi eleştiriyor. Matan Kaminer, her ikisi de Verso blogunda yayınlanan Andreas Malm’ın bir makalesine yanıt olarak, küresel “dayanışma hareketinin Filistin siyasetinin çeşitliliğiyle etkileşime girmesi gerektiğini” belirten bir yazı yazdı ve sol bir gündemi olmayan Hamas gibi “sistem karşıtı” güçlerle sorun yaşadı. Ayça Çubukçu , Boston Review’da Jodi Dean’in ” Filistin herkes adına konuşuyor ” başlıklı makalesine, Dean’in küresel dayanışma hareketinin kurtuluş mücadelesinde mevcut Hamas liderliğini desteklemek için Filistin’deki örgütlü solun yanında durması gerektiği önerisi nedeniyle yanıt verdi.

Elbette Filistin siyasetine, tarihine ve mevcut koşullarına ve çeşitliliğine dikkat etmek zorunludur. Gerçekten de, Filistinlilerin nispeten az sayıda olmasına ve nehir ile deniz arasındaki Filistin’in oldukça çekişmeli bir coğrafya olmasına rağmen, çatışma hakkında çok sayıda fantezi veya ideolojiyi yansıtan çok sayıda Filistinli bulunabilir – Siyonist ideolojiyi kolayca onaylayan Filistinliler dahil.Reklamcılık

Ancak komik bir şekilde, Hamas’ın Batılı solcu eleştirmenlerinin yanlış anladığı şey budur. Filistin toplumundaki ve siyasetindeki çeşitliliğin aynı zamanda sömürgeciliğe karşı direnişe yönelik farklı tutumlara da dönüştüğünü anlayamıyorlar. Filistin siyasetinin nüanslı bir şekilde anlaşılmasını talep etseler de, bu nüans, sömürge karşıtı direnişi hem motive eden hem de ondan kaçınan (veya aktif olarak karşı çıkan) dinamiklerin ve güçlerin anlaşılmasına kadar uzanmıyor. 

Filistin siyasetine ilişkin bu cehalet neredeyse kasıtlıdır. Direnişe -özellikle silahlı direnişe- karşı gizli bir düşmanlık barındırır, ancak Hamas’a tamamen farklı, belki de ideolojik gerekçelerle karşı çıktığını iddia eder. Yine de Filistin içi dinamikleri gerçekten anlamak ve “yekpare yapıyı” ortaya çıkarmak için, Filistin siyasi güçlerinin ilk etapta direniş fikri açısından nasıl evrimleştiğini gerçekten anlamamız gerekir.

Parçalanmış coğrafya, parçalanmış siyaset

Filistinliler, İsrail tarafından titizlikle hazırlanmış çeşitli bölünmelere tabi tutuluyor. Aslında, Filistinlilerin günlük yaşamları bu kadar radikal bir şekilde farklıyken, yani dünyanın dört bir yanına dağılmışken ve İsrail kontrolünün çeşitli hükümet biçimlerine ve biçimlerine tabiyken birleşmiş olmaları çok şaşırtıcı olurdu. Bu bölünmeler yalnızca coğrafi değil, aynı zamanda sömürgeci devlet tarafından dayatılan farklı ayrıcalık ve dışlama seviyelerini de içeriyor. Gazze’den, Batı Şeria’dan, Kudüs’ten, 1948 topraklarından ve diasporadan bahsediyorum. 

Üstelik bu radikal parçalanma, birçok Filistinlinin halk olarak birliğimiz kavramını sorgulamaya başlamasına yol açtı; Filistinlilerin direnme kapasitelerindeki bu farklılığın, 75 yıl sonra coğrafi bölünmelerin ve çeşitli sömürgeci yönetimlerin ağırlığının bir işareti olup olmadığını sorguluyorlar. 

Gazze’deki soykırım savaşı, Filistinlilerin Gazze dışında farklı yerlerdeki güçlerini biriktirme, yeni taktikler geliştirme, yeni örgütler kurma veya yerleşimci sömürgeciliğin her yerde Filistin halkına sunduğu meydan okumayla yüzleşmek için yeni bir entelektüel ve maddi yapı inşa etme konusunda yetersiz oldukları basit gerçeğini ortaya koydu. Bu başarısızlığı, Filistin toplumunu Gazze dışında ve son on yılda yükselen mücadele ve yeni direniş biçimlerinin daha ileri ifadelerinin dışında, Batı Şeria’daki ve ’48 Filistin’indeki atomize direniş eylemleri gibi taktiklerin önceliği ve Batı Şeria’nın kuzeyindeki silahlı öz savunma bölgelerinin yaygınlaşması gibi , felç edici korkudan daha iyi hiçbir şey açıklayamaz.

Bu çokluk, yalnızca Filistinliler arasında yapısal kontrolün farklı biçimlerine giren çeşitli siyasi ideolojilerin bir işlevi değildir. Aksine, bireysel Filistin ruhunun tam da dokusunda patlak verir. Filistinlilerin, direnişin radikal potansiyeli ile amansız İsrail askeri saldırısına karşı duydukları içgüdüsel korku arasında parçalandıkları yoğun bir iç diyalog ortaya çıkar. Kurtuluş arzusu ile günlük yaşamda herhangi bir bozulmanın -direnişin neden olduğu bile olsa- normalliğin kırılgan görünümünü bozabileceği yönündeki kemiren korku arasındaki paradoksu düşünün. Bu, yalnızca kamusal alanda değil, aynı zamanda özgürlüğün yüce olasılığının, üstün bir askeri makine tarafından potansiyel yok edilmenin travmatik gerçekliğiyle yüzleştiği birey düzeyinde de ideolojik mücadelenin gerçek yeridir. 

Her güç, kendi talepleriyle Filistinlileri bir dizi varoluşsal tercihe doğru çekiyor: devrim veya istifa, göç veya kararlılık, sembolik silinme veya fedakarlık eylemleriyle kimliğin tam olarak onaylanması. Bu sessiz iç diyalog, çeşitli siyasi ifadelerde kendini gösteriyor: “Direnişin her zaman zaman içinde etkili olduğunu” ilan eden entelektüel ve şehit Bassel Al-Araj’ın duruşu ile “uzun yaşa direniş, ama çoktan öldü ve yeniden ortaya çıktığı her yerde öldürülmeli!” diyen Mahmud Abbas gibi pozisyonların ima ettiği daha alaycı istifa arasındaki salınımda. 

Ama aldanmayalım. Filistin Yönetimi’ne bağlı ideolojik makine, “çıplak gerçekliğe” aracısız erişim iddiasında bulunarak tam da kendi ideolojisini reddederek çalışır. Dünyayı ideolojik körlüklerden özgür gördüklerini iddia ederek övünürler, netliklerinin sömürgeciliğe karşı direnişi bir “saçmalık” ve sömürgeciyle işbirliğini “kutsal” bir zorunluluk olarak gören otoriter bir siyasi sistem kurmayı gerektirdiğini ileri sürerler. Bu gerçekçi-pragmatik duruş, Filistinlileri görünüşte bir tür olumsuzlamaya – sembolik, politik ve maddi bir kendini yok etmeye – götürür, ancak bu silinmeyi siyasi temsil ve bir devlet kurma bahaneleriyle kurnazca maskeler.

Bu arada, egemen sınıf, devamlılık ve kontrol arzusuyla, kendi sınıf önyargılarını ve toplumsal önyargılarını rahatlıkla göz ardı eden bir “politik gerçekçilik” sürdürüyor. Sömürgeleştirilenler arasından dar bir elit kâr ediyor. Bu pragmatizmin nihai amacı, direniş kavramının taviz verilmiş bir gerçekliğin yıllıklarında kaybolduğu bir gerçeklik yaratmaktır. Ancak bu, sömürgeleştirilenleri sömürgecilerle değiştiren bir yerleşimci sömürge rejimiyle güvenlik ve ekonomik ittifakı haklı çıkaran karmaşık bir söylemden başka bir şey değildir. 

Sonuç, Filistin siyasetinde direnişe yönelik farklı eğilimlerin olduğu bir sürekliliktir. Mahmud Abbas ve Mansur Abbas gibi figürleri spektrumun bir ucunda, İslami Cihad ve Hamas gibi siyasi oluşumları ise diğer ucunda hayal edebiliriz, ortada ise neredeyse hiçbir ciddi siyasi güç yoktur. 

Bu özel tarihsel dönüm noktasında, hâlâ direniş gündemini sürdüren ve bu gündemi yönlendiren siyasi güçler laik soldan değil.

Bütün bunların bize anlattığı şey, Filistin siyasi hizipleri arasındaki temel ayrım çizgisinin laiklik ve İslamcılık arasındaki ayrışma, farklı sosyo-ekonomik gündemler üzerindeki mücadele veya kurtuluşa hizmet eden belirli bir taktiğin değerleri olmadığıdır. Bunların hepsi kendi başlarına önemli konulardır, ancak Filistin siyasi arenasında gerçekte bir ayrışmaya neden olan şey, kaba meydan okuma siyaseti ile uyum, işbirliği ve iş birliği siyaseti arasındaki uçurumdur.

Sonuç olarak, Batı solunun Hamas’a karşı laik, ilerici bir alternatif arayışındaki Don Kişotvari tutumu basit bir gerçeği göz ardı ediyor: Bu özel tarihsel dönüm noktasında, hâlâ direniş gündemini sürdüren ve bu gündemi yöneten siyasi güçler laik soldan değil. 

Bunların hiçbiri tesadüf değil. İsrail ve müttefikleri, sömürgeci hırslarıyla uyumlu bir Filistin liderliğini titizlikle geliştirip şekillendirirken, aynı zamanda alternatifleri tutuklayıp, sindirip öldürüyorlar. 

Bu, sömürge karşıtı hareketler için de alışılmadık bir durum değildir ve sömürgeleştirilmiş bir toplumun üyesi olmak, sömürge karşıtı çabaya otomatik olarak sadakat göstermenizi sağlamaz. Filistin’de, bir asırlık sömürgecilik, Filistin siyasi yapısında birçok çarpıtmaya yol açmış, bir zamanlar devrimci olan PLO’yu ulus adına ulusu öldüren Vichy benzeri bir rejime dönüştürmüştür. Diğer Filistinliler, İsrail ile özdeşleşmek de dahil olmak üzere (ana özelliği Yahudi üstünlükçülüğü olan bir varlıkla özdeşleşmenin mümkün olduğu ölçüde) yeni yakınlıklar ve kimlikler benimsemişlerdir. Tarih bize, insanların kölelikleri için de savaşacakları durumlar olduğunu öğretti ve bunun ne anlama geldiğini anlamak için Joseph Haddad ve Mosab Hasan Yousef gibi figürlerin ötesine bakmaya gerek yok. 

Yine de, oyunda daha derin bir mücadele var: Filistinliler uzun zamandır yalnızca içinde bulundukları durumun tanınması için değil, aynı zamanda temelde dünyanın direnme zorunluluğunu kabul etmesi için de mücadele ettiler. Direnme zorunluluğu ve böyle bir direniş hakkı, Filistin direnişi anlatısının manipüle edildiği, İsrail’in Filistin varlığına ve failliğine yönelik yüzyıllık saldırısını haklı çıkarmak ve meşrulaştırmak için alaycı bir şekilde kullanıldığı küresel bir bağlamda daha da kritik hale geliyor. Bu, hayatta kalmak ve adalet olasılığı için elzem olan direniş eyleminin, üstesinden gelmeye çalıştığı baskıyı haklı çıkarmak için çarpıtıldığı ters bir senaryo.

Hamas burada kolay bir korkuluk. Hem meydan okuma siyasetini merkeze alan hem de Filistin öznesini yeniden oluşturmayı amaçlayan bir toplumsal gündemi zorlayan İslamcı bir siyasi grup. Direnişin eleştirmenleri, Hamas’ın sosyoekonomik görünümündeki eksikliklere kolayca işaret edebilir veya “toplumsal olarak gerici” gündemini alaya alabilir. Ancak Hamas’ın toplumsal gündemini baltalamakla gerçekten ilgilenmiyorlar. Gerçekte, Hamas’ın izlemeyi seçtiği direniş biçimini baltalamak veya ondan uzaklaşmak istiyorlar. Ancak Hamas’ın eleştirmenlerinin çoğu, ittifak sistemlerinde, mücadele biçimlerinde veya hatta entelektüel çıktılarında, Gazze Şeridi’nde iktidarı toplamak için yaptığı çalışmalara ve sömürgeci rejimi taşan ve deforme eden stratejik bir Pandora’nın kutusunu açmasına denk olabilecek hiçbir şey sunmuyor ve bu, birçok olasılığı arasında Filistin kurtuluşu potansiyelini de içeren tarihi bir an sağlıyor. 

‘ Muzawada’nın siyaseti

” Muzawada ” Arap siyasi sözlüğünde kaba bir şekilde “siyasi üstünlük taslama” olarak çevrilebilecek bir terimdir. Siyasi rakipler arasında bir aşağılama aracı olarak kullanılma geleneği uzun zamandır vardır ve pratikte birincil işlevi, ikiyüzlülüğünü, gerçekçi olmayan söylemini veya retoriği eyleme dönüştürmedeki yetersizliğini ifşa ederek siyasi rakibini karalamak ve moralini bozmak olmuştur. Suriyeli Marksist entelektüel Elias Murkus, Suriyeli Baasçıların 1960’larda Cemal Abdünnasır’ı baltalamak için muzawada’yı nasıl kullandıklarına dair bir örnek vererek, Filistin’in kurtuluşu konusundaki söylemi ile eylemleri arasındaki uçuruma işaret etti. Ancak Murkus, bu aşağılamanın Filistin’in kurtuluşu için gerçek bir kaygıdan çok, Suriye ve Lübnan’daki Nasır’ın karizmatik etkisini aşındırma arzusundan kaynaklandığını belirtiyor.

Bu bağlamda, Filistin’in Arap siyasi manzarasında bu tür siyasi “aşırı teklif verme” veya “üstünlük kurma” için tarihsel olarak birincil sahne olarak ortaya çıkması şaşırtıcı değildir. Önemli olarak, muzawada tarihsel olarak bu şekilde kullanılmış olmasına rağmen, retorik mızrak dövüşüyle ​​sınırlı değildir. Filistin’de muzawada , 1990’larda siyasi grupların direniş yaratma ve gerçekleştirme yeteneği aracılığıyla birbirleriyle rekabet ettiği retorik aşırı teklif verme durumundan “gerçekleştirilmiş aşırı teklif verme durumuna” evrildi.

Bu ikili tezahürler – retorik ve gerçekleştirilmiş muzawada – Filistin’deki iç siyasi rekabetleri anlamak için çok önemlidir. İkinci İntifada sırasında, ” istishhadi ” figürünün ortaya çıkışı , geleneksel ” fidai ” yi aştığı için, gerçekleştirilmiş bir üstünlük kurmanın bir biçimiydi . Fidai, düşmanla çatışacak ancak üssüne geri dönebilecek bir özveri figürüydü; oysa istishadi, üsse geri dönmeyi planlamayan, ancak öldüren ve öldürülen ve böylece şehit olan savaşçının özverisini temsil ediyordu.

Yüzyılın başında Hamas ve İslami Cihad’ın girişimiyle ortaya çıkan bu yeni karşı-hegemonik güç, yeni muhalefet biçimlerinin ve direniş için yeni bir fedakarlık figürünün yaratılmasıyla direnişin yeniden formüle edilmesine tanık oldu. 

İkinci İntifada’da, “bir üst seviyeye geçmek”, gerçekleşen direniş operasyonları aracılığıyla birinin siyasi rakibini alt etmek anlamına geliyordu. Bu tür bir iç rekabet, direniş emeğini, içsel siyasi şikayetleri dışarıya doğru sömürgeciye yönlendirmenin bir aracı olarak görüyordu. Filistinli gruplar, siyasi eylemleri doğrultusunda birleşmişlerdi ancak aynı zamanda farklı direniş eylemlerinin gerçekleştirilmesi yoluyla rakiplerini alt etmek için yarışıyorlardı. 

Ancak Filistin’deki bölünmüşlüğün mevcut doğası İkinci İntifada’ya benzer bir şekilde aşırı teklif verme biçimi değildir ve kişinin kendi iç rakibini alt etme fikrine dayanmaz. Aksine, PA’nın İsrail ile iş birliğini “kutsal”a yükseltmesi ve direnişin devamını bir saçmalık olarak görmesiyle ortaya çıkan bir bölünmüşlüktür. Bu bölünmüşlüğün diğer ucunda, Hamas ve İslami Cihat, örgütlü direniş biçimlerine öncülük eden en proaktif güçler olarak ortaya çıktı. Bölünme coğrafi, ideolojik ve politik biçimler aldı. 

Bu tür bir aşırı teklif vermede, siyasi denklemin bir tarafı İsrail’in direnişe karşı militarist tepkisini kullanarak şunu iddia etti: “Gördünüz mü? Direndiğinizde olan bu!” Meydan okuma siyaseti arayışını askıya alır ve aslında Filistinlilerin uzun vadeli direnme yeteneği pahasına İsrail’in siyasi felç, durağanlık ve uyum sağlamasını savunur.

Bu telos içinde, üç solcu Filistinli tepki ortaya çıktı. Birincisi, “laiklik” temelinde ve örgütsel zayıflığı nedeniyle Filistin Yönetimi ve komprador sınıfıyla kendini birleştiren bir sol – örneğin, Filistin Halk Partisi (eskiden Komünist Parti). Başka bir sol, sömürgecilik karşıtlığına karşı paylaşılan direniş düzeyinde İslamcı güçlerle kendini konumlandırıyor, ancak Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (PFLP) gibi toplumsal gündem düzeyinde kendini uzaklaştırıyor. Üçüncü bir sol, her ikisine de alternatif olarak görülme umuduyla Hamas ile Filistin Yönetimi arasında eşitleme yapıyor, görünüşte “ikisi de eşit derecede kötü” olduğunu iddia ediyor, ancak Filistin Demokratik Kurtuluş Cephesi gibi toplumsal veya politik bir alternatif örgütleyemiyor.

Sömürgeciliğe karşı direniş kendi başına mülksüzleştirilmişleri güçlendirecek ilerici bir eylem değil midir? Ve işbirliğinin kendisi sömürgeleştirilmişleri tabi kıldığı için toplumsal olarak geriletici bir güç değil midir?

Filistin’in mevcut siyasi manzarasında “toplumsal olarak gerileyen” veya “toplumsal olarak ilerici” olma kavramı, en hafif tabirle, aşırı derecede karmaşıktır. Örneğin, Batı Şeria’da Komünist Parti’nin kalıntılarının mevcut eğilimi gibi toplumsal gerileme ve siyasi otoriterlik biçimlerini destekleyen sol partileri nasıl uzlaştırabiliriz? Tüm bir toplumu silmeyi amaçlayan ilerleyen bir yerleşimci sömürgeciliği bağlamında “toplumsal gerilemeyi” nasıl tanımlayabiliriz? Bu sömürgeciliğe karşı direniş, kendi başına mülksüzleştirilmişleri güçlendirecek ilerici bir eylem değil midir? Ve işbirliğinin kendisi, sömürgeleştirilmişleri tabi kıldığı için toplumsal olarak gerileyen bir güç değil midir? Yoksa direnenlerin ilan edilen ideolojisi daha mı önemlidir? 

Batı Şeria gibi somut durumlarda, PA’nın otoriter uygulamaların bir karışımını kullandığı, bankacılık-eğitim biçimleri üzerinde ısrar ettiği, aileler ve klanlar gibi geleneksel toplumsal yapıları kullandığı ve iç düşmanı nihai düşman olarak gördüğü, Filistinlilerin de sömürgeci tecavüz ve silinmeye karşı savaşmaya çalıştığı bir iç savaş ve bölünme için koşul yarattığı somut durumlarda toplumsal olarak ilerici bir gündemi ifade etmeye nereden başlayacağız. Kesinlikle “Batı” düzeyinde, Filistin’de tamamen veya tümüyle ilerici bir güç yoktur, yalnızca ilerici unsurlar veya eğilimler vardır – gerici olarak reddedilen siyasi oluşumlar içinde bile.

Silahlı direnişe yönelik gizli eleştiri

Bu ardışık makalelerde, direnişe, özellikle silahlı direnişe olan desteği baltalamayı amaçlayan şaşırtıcı bir çarpıtmayla karşılaşıyoruz. “Batı”daki birçok kişi arasında direnişin gerekliliği ve etkinliğinin giderek daha fazla kabul görmesi ya da en azından kaynaklarını ve gerekliliğini açıklamadaki onlarca yıllık ihmalkarlıktan sonra, onun gerçekliğiyle boğuşma sürecine başlanabileceği kabul ediliyor. Bu, onu küfürlü hale getirmeden onunla etkileşime girmeyi de içerir . Batı solundaki bu değişim, aniden İslamcılığı benimsediği anlamına gelmiyor, ancak Filistinlilerin tuzağa düşürüldüğü koşulun doğasını kabul ediyor: aşağılıklaştırdığı kişilerle siyasi bir dil konuşmayı reddeden, aşırı şiddete ve diplomatik ve yasal dokunulmazlığa dayanan ve karmaşık bir mimari, teknolojik ve dolaylı kontrol biçimleri sistemi kullanan vahşi bir yerleşimci kolonisi. 

Ancak daha da endişe verici olanı, silahlı direnişin sürekliliği ve evrimi, Filistinli aydınların bazı işlevsel teorilerine, çıkarlarına ve siyasi eğilimlerine aykırıdır; buna, sömürgeci rejimde gerçek bir kopuşun gerçekleşerek sömürgesizleştirme çalışmalarının başlamasına izin verme kaygısı da dahildir. 

Bunlar, Filistinlilerin silahlı direnişten kaçınmaları gerektiği yönündeki yaygın kabul görmüş söylemi kullanarak, Batı’da ve daha geniş anlamda küresel sahnede olumlu bir imaj oluşturmak için on yıllardır varlığını sürdüren teorilerdir. 

Yaygın düşünce, silahlı direnişin Filistin davasına sempati toplamakla temelde bağdaşmadığıdır. Birinci İntifada’nın belirli bir okumasını, kitlelerden, sivil toplumdan ve uluslararası yasal kurumlardan destek elde edebilen, büyük ölçüde şiddet içermeyen ve yaygın bir halk ayaklanmasının örnek bir modeli olarak fetişleştirirler ve böylece ana akım Batı toplumlarının liberal hassasiyetlerine hitap ederler. 

Elbette, böyle bir okuma, Filistinlilerin İkinci İntifada’nın ardından karşı karşıya kaldıkları psişik ve ideolojik saldırıyı da gizler. Bu saldırı, Filistin bilincine direnişin boşuna olduğu, silahlı direnişin sadece yıkım getireceği ve Filistinlilerin iktidardaki asimetri nedeniyle İsrail’e askeri olarak karşı koyamayacağı ve koymaması gerektiği fikrini aşılamaya çalışmıştır. Ancak, Filistin Yönetimi gibi, “halk direnişi” veya “barışçıl halk direnişi” etrafında inşa edilen meydan okuyan bir alternatif, yalnızca Ebu Mazen ve PA’nın “kutsal güvenlik iş birliği” olarak adlandırdığı şeyi sürdürmek için ideolojik ve psişik bir araç olarak kullanılmıştır. Çok az sayıda halk direnişi örgütleme girişimi tasarlanmış ve birçok durumda, PA ve güvenlik sistemi tarafından da mücadele edilmiş ve hem Gazze’de hem de Batı Şeria’da şiddetli şiddetle karşılaşılmıştır.

Batı solunun aniden Hamas’ın amigo kızı haline geldiği fikri son derece samimiyetsizdir. Jodi Dean Hamas’ı kutlamadı, ancak belki de meydan okuma eyleminde -Gazze’yi çevreleyen sömürgeci rejimi kırma yürüyüşünde- heyecan verici bir şey buldu. Direnişe katılan Filistin solunun bir kısmıyla aynı çizgideydi. Çoğu Filistinli, Dean’in o özel gündeki duygularını paylaştı; bunların arasında daha sonra hayal kırıklığına uğrayan veya görüşlerini değiştirenler de vardı; ya etik kaygılardan ya da İsrail’in halı bombalama kampanyası ve soykırım savaşı nedeniyle, bazıları “buna değmezdi” sonucuna vardı. 

Bassel El-Araj’ın da dediği gibi, Filistin’deki sol, İslamcılarla rekabet etmek istiyorsa, direnişte rekabet etmelidir.

Evet, Gazze’de, Batı Şeria’da ve Filistin siyasetinde Hamas’tan nefret eden birçok ses var – sayısız sebepten ötürü. Bunların arasında, ideolojik farklılıklarını ve İslamcı-laik ayrımını “direnişi” tamamen reddetmek için bir örtü olarak kullanan Filistin “solunda” birçok kişi var. Bassel Al-Araj’ın dediği gibi, Filistin’deki sol İslamcılarla rekabet etmek istiyorsa, direnişte rekabet etmelidir. Muzawada eylem yoluyla. 

Hamas, günün sonunda, Nakba öncesi Filistin köylülerinden, FKÖ’nün ilk yıllarında sürgünde olan Filistinli devrimcilere ve 80’lerde ve sonrasında geniş çaplı inisiyatif alan İslamcılara kadar uzanan uzun bir direniş tarihinin çağdaş ifadesidir.

Laik solun birçoğu Hamas’ın direnişini, onun kaçınılmaz başarısızlığına olan inançlarından değil, potansiyel başarısına dair derin bir kaygıdan dolayı reddederek soluklaştı. 

Bu, şiddet kullanımına karşı sadece etik bir muhalefet değil; İslamcıların aslında kendi, artık büyük ölçüde melankolik ve hareketsizleşmiş siyasi duruşlarından daha etkili olabilecekleri korkusudur. Bu arada, Filistin seçkinleri içindeki belirli gruplar, İsrail’e modernitenin bir feneri olarak bakıyor ve kendi algıladıkları “gerileyen” toplumlarından duydukları derin korkuyla hareket ediyorlar – bu, Öteki’nin cazibesine kapılmış ve Filistin kitlelerinin özgürleştirici potansiyelinden korkan ideolojik eğilimlerinin açık bir göstergesi.

Hamas ile siyasi ve ideolojik farklılıklar ve hedefleme veya savaş yapma yetenekleriyle ilgili etik sorunlar da dahil olmak üzere taktiksel anlaşmazlıklar yaşamak bir şeydir. Ancak Filistinlilerin, tüm ideolojik oluşumları ve tarihsel ifadeleriyle, direnişi tüm silahlı ve silahsız biçimleriyle bir zorunluluk olarak görmelerinin nedenini anlamanın asgari düzeyini zayıflatmak başka bir şeydir. Aslında, özellikle Filistin direnişine destek veren herhangi bir duygu veya sembolizmi dile getiren profesörleri işten çıkaran bir ortamda, bu tam bir küstahlıktır.

Dünya gerçekten de direnişin gerekliliğini ve bireylerin savaşma ve kaybettiklerini geri alma çabalarını tanıyabilir. Bunu yapmak, Filistin’deki birçok liberalin ve sol içindeki bazılarının mücadelemizi sınırlamamızı istediği kurbanlık kavramının ötesine geçer – yalnızca acıma uyandıran bir Filistin öznelliği biçimi.   

Direniş politik öncesidir

Resmi silahlı hareketlerin veya katı ideolojik oluşumların yokluğunda bile Batı Şeria, küçük, gayrı resmi grupların ortaya çıkışına tanık oldu – güven çevreleri, arkadaş toplulukları ve ideolojik sınırları aşan küçük ölçekli silahlı birimler . Bu, herhangi bir analizin elle tutulur gerçekliklerden başlaması gerektiği anlamına gelir. Siyasi gruplara idealize edilmiş, katı çerçeveler yansıtmak sadece yararsız olmakla kalmaz, aynı zamanda entelektüel olarak tembeldir ve bu neslin direnmeye devam edeceği gerçeğinden derin bir şekilde habersizdir . 

Direniş bir zorunluluktur ve militarize olsa bile, yalnızca ideolojik tercihlerden ziyade, elle tutulur maddi gerçekliklerden doğar.

Direniş politik öncesidir. Topraklarından silinmeye ve arkadaşlarını ve sevdiklerini kaybetmeye devam eden bu Filistinli nesli arasında organik olarak var olur. Bu gizli direnişi örgütlemede başarılı olan ve sonunda Filistin toplumunda hesaba katılması gereken bir güç haline gelen güçlerdir. Bu bir zorunluluktur ve militarizasyonunda bile, yalnızca ideolojik tercihlerden ziyade somut maddi gerçekliklerden büyür. 

Her zaman olduğu gibi, yaygın korku şu ki, direnişe yönelik eleştirimiz, önemli ideolojik farklılıklar kisvesi altında (ki ben de bu görüşe katılıyorum), direnişin olasılığını yok etme girişimine dönüşüyor.

Hamas, İsrail tarafından dayatılan Demir Duvar’ı aşmak için birçok siyasi projeden ve tarihi girişimden yalnızca birini temsil ediyor. Başarısız olabilir veya başarılı olabilir, ancak Filistin’deki diğer sosyal olarak ilerici güçlerin denemediği hiçbir şey yapmadı. Daha da önemlisi, Gazze’deki Hamas yalnızca dışsal bir etki veya ithalat değil; daha geniş toplumsal yapıya içsel olarak dokunmuş durumda ve en azından “gerici” ile “ilerici” olmak gibi basit gerekçelerle özet olarak reddedilmekten daha fazlasını hak ediyor. 

Hamas Filistin siyasetinde hiçbir yere gitmiyor. Savaşta ve müzakerelerde selefi PLO’nun hatalarından akıllıca ders çıkarmış enerjik bir siyasi varlık. İsrail’i ve onun psişik ağırlık merkezini anlamak için entelektüel, siyasi ve askeri kaynaklarını titizlikle yatırdı. İster beğenelim ister beğenmeyelim, Hamas artık Filistin mücadelesine liderlik eden birincil güç. 

Sol bu temel gerçekle yüzleşmelidir. Filistin ile dayanışmayı Hamas’ı reddeden, göz ardı eden veya dışlayan bir politikaya dayandırmak mümkün değildir. Bu duruş, Filistin mücadelesinin doğasında var olan karmaşıklıkları ve çelişkileri kavramaktan acizdir. Sol bunu yaparken, işbirliği ile tehlike karşısında direniş arasındaki ayrım çizgisini göz ardı eder.

*mondoweiss.net