Fikret Başkaya Kapitalist toplumda üretimle ihtiyaçlar arasındaki bağ kopmuş durumdadır. Üretimle amaçlanan insan ihtiyaçlarını karşılamak değil, kâr etmektir. Veya aynı anlama gelmek üzere üretimin aslî (birinci) amacı insan ihtiyaçlarını karşılamak değildir… Üretilen şeyler satıldığında amaç gerçekleşir ki, ona realizasyon deniyor… Satılmadığı sürece üretilen şeyin hiçbir değeri yoktur. Aslında bu sapma insanlık ve uygarlıklar tarihinde bir ilkti, araçlarla amaçların tersyüz olması, …
Devamı »OzgurUniversite
İngiltere Sanayi Devriminde Çelik Endüstrisi
Mark Cartwright, Çeviri: Nizamettin Karaben İngiltere Sanayi Devrimi sırasında çelik üretimi, pik demirde arzu edilmeyen pürüzlü (saf olmayan) durumları gideren bir tür yüksek fırın olan Bessemer konverter/dönüştürücü sayesinde daha ucuz ve daha güvenilir hale geldi. Çeliğin demire göre daha üstün gücü ve dayanıklılığı, bu metalin inşaat mühendislerince köprüler, tüneller ve demiryolu rayları inşa etmek amacıyla tercih edilen bir seçenek olmuştu. …
Devamı »BİR SEÇİM YAZISI YA DA “BİZİ TÜM KURTARACAK OLAN…”[*]
SİBEL ÖZBUDUN “Sadece parasal enflasyonun değil, kavramlar ve değerlerin de enflasyona uğradığı bir çağda yaşıyoruz.”[1] Yıl 1973: Ülke 12 Mart faşizminin karanlığından çıkmaya çabalıyor. CHP’nin 1972’de gerçekleşen Olağanüstü Kurultay’ında Bülent Ecevit İsmet İnönü’yü alt ederek parti genel başkanı seçilmiş. Ak güvercinli, mavi gömlekli “Karaoğlan” rüzgârı kasıp kavuruyor ortalığı. 12 Mart rejiminin katlettiği, astığı, Ziverbey Köşkü’nde, cezaevlerinde işkence tezgâhlarına yatırdığı devrimcilerin …
Devamı »2023 Bahar Dönemi Başlıyor! – Yüz Yüze ve Online
AÇILIŞ SEMİNERİ UYGARLIK PARADİGMASINI DEĞİŞTİRMEK! KONUŞMACI: FİKRET BAŞKAYA TARİH: 8 NİSAN CUMARTESİ 15.00 Yer: İstanbul Özgür Üniversite / Online Zoom PROGRAM: İNŞAAT OLİGARŞİSİ: EKONOMİ VE REJİM BAHADIR ÖZGÜR Başlama Tarihi: 11 Nisan Salı Saat: 19.30/21.30 / 4 Hafta Online/ Zoom EGEMENLERİN BASINCI ALTINDA TARİHİMİZDE SEÇİMLER ERDOĞAN AYDIN Başlama Tarihi: 12 Nisan Çarşamba Saat: 19.00-21.00-3 Hafta yüz yüze&online zoom DEPREM: DOĞA, …
Devamı »Avrupa’nın plastik atık çöplüğüne dönüşmüşüz!
Mustafa Durmuş Türkiye’de 21 yıldır neo-liberal sermaye ve servet birikimi stratejisi uygulayan iktidarlar ülkeyi sadece bir beton yığınına değil, aynı zamanda Avrupa’nın plastik atık çöplüğüne de çevirmişler Doğa tahribatına neden olan birçok faktör var. Kâr sürümlü üretim ve savaş/militarizm amaçlı olarak kullanılan petrol ve kömür gibi fosil yakıtlar bunların en başta gelenleri. Zira bunların yoğun kullanımının neden olduğu karbondioksit emisyonu küresel …
Devamı »Türkiye’nin İlk Kadın Milletvekilleri Kimi Temsil Ediyordu?
Osman Tiftikçi Türkiye’de kadınlar 1934 yılı sonunda seçme ve seçilme hakkını kazandılar. Bu hak eğitim, din, hukuk ve yaşamın diğer alanlarında Osmanlı’da başlayan, Cumhuriyet döneminde zirvesine ulaşan reform sürecinin bir parçasıydı. Bu reformlar sayesinde kadınlar eğitimin her düzeyine katılabilme, iş yaşamının her alanında yer alabilme, kültürel hayata, bütün sanat dallarına katılabilme, giyim kuşamda, aile yaşamında, kişi ve miras hukukunda dini …
Devamı »Tarım ve Sanayi Devrimi
Mark Cartwright Çeviri: Nizamettin Karaben Çalışma hayatının diğer birçok alanında olduğu gibi Tarım faaliyetleri de Sanayi Devriminden sonra icat edilen makinelerden büyük ölçüde etkilendi. 18.yüzyılda, Britanya’da ve başka ülkelerde tarım alanında teknolojik atılımlar olmasının ardında, kentlerde faaliyet gösteren fabrikalara gidebilecek emek gücü serbest kaldı. Daha gelişmiş demir aletlerin, harman makinelerinin kullanılmasıyla birlikte kırsal kesim hayatı, sonu gelmez kâr arayışına yöneldi. …
Devamı »*Muhalif partilere bazı tarihi hatırlatmalar
Faik Bulut 6 Şubat Depremi doğal afet değil, bir doğa olayıdır. Küresel vahşi kapitalizm ile serbest piyasacı mantığın yol açtığı (orman yangınları, ağaç kesmeler, çölleşme, buzulların erimesi, sel taşkınları, hava kirliliği, kuraklık, deprem gibi) iklim krizi bağlantılı büyük tahribat, kâr hırsıyla hareket eden çevrelerin eseridir. Dolayısıyla gazeteci Zühal Kalkandelen’in isabetli tespitiyle: “Her felaket sonrasında, ’kader’, ‘fıtrat’ diyerek halkı uyutmaya çalışan siyasal İslamcıların amacı, yıkım …
Devamı »Çöküş tablosundan çıkmak!
Fikret Başkaya Türkiye ekonomik, sosyal, ekolojik, politik, etik (ahlâkî) ve anlam krizleri sarmalına hapsolmuş bulunuyor. Elbette bu durum sadece son 20 yıllık dinci AKP’nin eseri değil. Çöküş tablosunun gerisinde 1980, 24 Ocak Kararları ve 12 Eylül NATO’cu, Amerikancı faşist darbe, 43 yıl önce alınan viraj var… Neoliberal gericiliğe teslim olmak var… AKP yangına körükle gitti ve tam bir sürdürülemezlik durumu ortaya çıkardı. Yağmalanmamış, talan edilmemiş, …
Devamı »Mezopotamya
Joshua J. Mark Tercüme eden: Nizamettin Karaben Asur Aslan Av Rölyefi Jan van der Crabben (Photographer) (Copyright) Mezopotamya (Yunanca; iki nehir arası anamında) doğu Akdeniz, kuzeydoğu Zagros Dağları ve güneydoğu Arap Platosu ile sınırları olan, günümüz Irak, İran, Suriye, Kuveyt ve Türkiye sınırları içinde kalan bazı bölgelere karşılık gelen, Bareketli Hilal ve medeniyet beşiği olarak bilinen eski bir coğranın adıdır. …
Devamı »*Siyaset Bilimci Doğan Çetinkaya: Akşener geri dönmeseydi Bahçeli’nin pozisyonuna düşecekti
Akşener sadece Altılı Masada değil, devletin güvenlik aygıtı, mafya, mülki idare içinde de bir yere tekabül ediyor. Risk alıp bu oyunu oynaması gerekiyordu fakat eline yüzüne bulaştırdı. Fotoğraf, Doğan Çetinkaya’nın kişisel arşivinden alınmıştır. Serpil İLGÜN Türkiye siyaseti geçtiğimiz hafta sonunu Meral Akşener’in zehir zemberek sözlerle Millet İttifakından ayrılmasını konuşarak geçirmiş, kulisler, spekülasyonlar, söz düelloları havada uçuşmuştu. Gazete ve televizyonlarda son …
Devamı »İsrail’de isyan ve Filistin’de çatışmalar
Faik Bulut İsrail’deki eylemde taşınan pankartlarda Netanyahu için “Yahudi İmparatoru”, “devlet benim”, “Sezar” yazıları dikkat çekiyor İsrail toplumunda ciddi bir hoşnutsuzluk var. Aşırı sağcı ve despot Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ülkede yükselen fanatik dinci/ırkçı Siyonist partilerle kurduğu koalisyon hükümeti, ülke tarihinin en gerici ve saldırgan iktidarını temsil ediyor. Ülkedeki hayat pahalılığı ve müzmin ekonomik kriz, toplumun farklı kesimlerinin tepkisine yol açmakta. …
Devamı »EDEBİYAT VE ŞEHİR
A.Ömer Türkeş 1972 doğumlu Miéville, Cambridge Üniversitesi’nde sosyal antropoloji öğrenimini tamamladıktan sonra akademik kariyerini uluslararası ilişkiler alanında sürdürmüş ve bu alanda “Eşit Haklar Arasında: Uluslararası Hukukun Marksist Bir Teorisi” isimli doktora tezi ile dikkat çekmişti. Ancak uluslararası tanınırlığını “Kral Fare”nin ardından birbiri sura yayımladığı romanlarına borçlu. 1998 yılında yayımlandığında, “Kral Fare” “İngiliz fantezisinde yeni ve şaşırtıcı bir ses”, yazarı China …
Devamı »Afgan kadınların trajedisini çizen Şemsiya’dan acı ve umut verici mesajlar
Faik Bulut Kolaj: Independent Türkçe 8 Mart Dünya Kadınlar Günü münasebetiyle, Afganistan‘da kadın hakları meselesi tekrar gündeme geldi. Kadın ve kız çocuklarının eğitimine yasak getiren Taliban, 24 Aralık 2022’de kadın personelin sivil toplum kuruluşlarında (STK) çalışmalarını ikinci bir duyuruya kadar askıya almıştı. Kadın personelin işlerine son vermeyen STK’lerin lisanslarının da iptal edileceği duyurulmuştu. Birleşik Krallık merkezli Çocukları Kurtarın Vakfı, Norveç Mülteci Konseyi ve …
Devamı »*Mezar ve mezar kazıcıları
Foti Benlisoy Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, yeni yayınladığı “Küresel Makro Görünüm” raporunda Maraş merkezli depremin tahrip ettiği bölgelerdeki yeniden yapılanma faaliyetlerinin etkilerini hesaba katarak Türkiye için 2023 ve 2024 GYSH büyüme projeksiyonlarını yüzde 2 ve yüzde 3’ten sırasıyla yüzde 2.3 ve yüzde 4’e çıkartarak revize etmiş. Yıkımın kapitalist büyümenin temeli olduğunun daha sarih bir itirafını bulmak gerçekten güç. On …
Devamı »Lübnanlı diplomat Gassan Selame: “Dünyada yapısal bir değişim yaşanacak!”
Faik Bulut Onlarca yıldır alışageldiğimiz ve bildiğimiz dünya düzeninin bitişini gösteren çok sayıda emare var. Şu anda Yeni Dünya Düzeni’nin gayet ağrılı ve sancılı doğumuna tanık olmaktayız. Dolayısıyla yeryüzünde yüzeysel değil; derin yapısal ve niteliksel bir değişim yaşanacaktır. Ancak doğacak olanın ne olduğunu bizim görmemiz zordur. Lübnan kökenli akademisyen ve diplomat Gassan Selame (Ghassan Salamé) 1951 doğumlu. Paris merkezli üç …
Devamı »Yönetenleri değil, sistemi değiştirmek!
Fikret Başkaya Şeylerin seyrini değiştirmek, şeylere dair gerçeği bilmeden-söylemeden ve gereğini yapmadan mümkün değil… Marifet şeylerin şeylerini söyleyebilmekte… İnsanları köleleştiren hâkim ideolojiyi (bizde resmî ideoloji) teşhir edip onunla hesaplaşabilmekte… Bu da yalanı ve yalancıları teşhir etmeyi gerektirir… Maalesef buna cüret edebilen entelektüel zaafı var. Sadece bu dünyanın varını-yoğunu sömüren, yağmalayan, talan eden mülk sahibi egemenleri değil, “aydın” denilen hâkim ideoloji …
Devamı »*Çok Uzun Bir Yolculuğun Hikayesi
A.Ömer Türkeş Latin Amerika yeni kuşak yazarlarının önemli temsilcilerinden olan Carlos Fonseca, “Post-yuppie, post-komünizm, post-boom, post-babyboom, kısacası bütün post eğilimleri” bünyesinde barındıran novisimo (en yeni) akımına yakın duran bir yazar. Post-modern formlar kullanıyor ama güncel ve tarihi gerçeklere sıkı sıkıya bağlı. Latin Amerika tarihininin ve kendi ülkelerinin kirli gerçeklerini deşmeyi, bellekleri zorlamayı, unutulanları hatırlatmayı ve yüzleştirmeyi hedefliyor. Kosta Rikalı yazar …
Devamı »Deprem haberciliği nedir, ne değildir? (2)
“Savaşta ilk kayıp hakikattir. Bunu doğal afetler için de söyleyebilir miyiz?” Faik Bulut Tecrübeli gazeteci ve medya ombudsmanı Faruk Bildirici, bu tür haberlerin kamu yararına olmadığını söylüyor Bu bölümde, “Afet haberciliği nedir, nasıl olmalıdır?” sorusunun yanıtına değinmek istiyorum. Soruma yanıt ararken gazeteci Mustafa Kuleli ile akademisyen Sarphan Uzunoğlu tarafından kurulmuş olan Journo.com.tr sitesini buldum. DAHA FAZLA OKU Deprem haberciliği nedir, ne değildir? (1) …
Devamı »Deprem haberciliği nedir, ne değildir? (1)
Faik Bulut Kolaj: Independent Türkçe Beni “deprem haberciliği” ya da mesleki bir kavram olarak “afet haberciliği” konusunu ele almaya yönelten birkaç olaydan söz edeceğim. * Adem Demirkıran imzasıyla 13 Şubat 2023 akşamı İhlas Haber Ajansı’nda (İHA) şöyle bir haber servis edildi: Çinli arama kurtarma personeli Müslüman oldu. Bu asparagas haberi kısmen veya aynen yayımlayan medya kuruluşları ise şunlardı: TRT Haber, Yeni Şafak, Sabah, Haber …
Devamı »*Suriye’den deprem izlenimleri
Faik Bulut Suriye’de meydana gelen depremde birkaç bin (tahminen 6 bin) kişi yaşamını kaybetti, on binlerce yaralı var. Dikkatimi çeken şey çoğu medya haberlerinin Türkiye’de yaşananlara yoğunlaşıp Suriye’deki can ve mal kayıplarını gözden kaçırmasıydı. Bu nedenle ben sınırın öte yakasındaki ülkede olan bitenlerden söz edeceğim, deprem ve siyaset ağırlıklı izlenimlere yer vereceğim. Bizzat gidip görmedim, ancak Arapça-İngilizce yayın yapan video …
Devamı »Romulus Efsanesi
Marc Hyden Çeviri: Nizamettin Karaben Efsaneye göre Roma’yı kurduğu iddia edilmesine ve bir kahraman olarak selamlanmasına rağmen, Romulus’un mirası karmaşık ve biyografisi bazen rahatsız edici. Okuyucuların hala da irkilmesine neden olan korkunç pek çok eylemde bulunmakla suçlu olduğu farz edilmiş, ancak, Romalıların bakış açısına göre, ihlalleri çoğu zaman olumlu sonuçlara da yol açmıştır. Romalılar, efsanevi kurucularının gösterdiği çabalarından dolayı onu …
Devamı »“Psikiyatristlerden ve psikoterapistlerden oluşan travmaterapist ekipleri kurulup sahaya gönderilmeli”
Faik Bulut İsviçre’de yaşayan Psikiyatrist Dr. Fikret Zengin ile deprem sonrası travmaları ve bunların tedavisini konuştuk Fotoğraf: Süleyman Elçin/AA Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen 7.7 ve 7.6’lık iki yıkıcı deprem 11 vilayeti ve çevresinde yaşayan 13 milyonu aşkın insanı derinden etkiledi. 21 Şubat itibarıyla 42 bin 310 kişi hayatını kaybetti, yaralı sayısı ise 80 …
Devamı »*“Deprem Komünizmi”
Foti Benlisoy Yirminci yüzyılın edebi klasiklerinden sayılan William Golding’in Sineklerin Tanrısı adlı romanı (1954), onları taşıyan bir uçağın düşmesi sonucu Pasifik Adası’nda bir adada mahsur kalan bir grup çocuğun serüvenini aktarır. Kendilerini bir anda cennetvari ıssız bir adada bulan bu iyi eğitim almış çocuklar, önceleri ortak işlerini yürütmek adına ortaklaşa bir düzen kurmayı deneseler de zamanla saldırgan-rekabetçi eğilimler sergilemeye başlayıp rakip “kabilelere” …
Devamı »*Zulmün, İsyanın, İhanetin ve Aşkın Romanı
A.Ömer Türkeş Afrika edebiyatının en önemli isimlerinden Ngũgĩ wa Thiong’o, Afrika edebiyatı klasiği sayılan “Bir Buğday Tanesi” adlı romanında Kenya’nın bağımsızlığı sürecini işliyor. Tüm bağımsızlık mücadeleleri gibi, sancılı bir süreç bu. Ancak ulusal bağımsızlık mücadelelerine adanmış romanlara, o türden romanların kahramanlarla dolu destansı yapısına benzer bir hikayesi yok. Sürecin uzun yıllar boyunca İngiliz emperyalizminin baskı, zulüm ve aşağılamalarına maruz kalmış …
Devamı »*Tayeb Salih
A. Ömer Türkeş Afrika ve Arap edebiyatının en en önemli yazarlarından Tayeb Salih, 1929 yılında Sudan’da doğdu. Hartum Üniveristesinde eğitim gördü. Bir süre ülkesinde öğretmenlik yaptıktan sonra İngiltere’ye yerleşen Salah, uzun bir süre BBC’nin Arapça bölümünü yönetti, ardından Unesco’da çalıştı. Çok iyi İngilizce bilmesine rağmen romanlarını kendi dilinde kaleme alması direniş kültürünü benimsemesindendir. Sadece dili ile değil seçtiği konularla da …
Devamı »*Afetler üzerine aykırı notlar (2) Faik Bulut Fotoğraf: Burak Kara, İskenderun Birinci bölümde deprem hakkındaki ezber dışı notları yayınlamıştık. Bu bölümde ise iklim başta olmak üzere diğer doğal afetlerle insan üretimi teknolojik atıkların yol açtığı facialar üzerinde duracağız. Sosyalist kesimlerce iyi bilinen yazar ve düşünür Fikret Başkaya, 15 Şubat’ta mailime ilettiği “Bir tekrarın utancı” başlıklı makalesinde, kâr amaçlı doğa tahribatı ile …
Devamı »*Leyla Halid, Şarku’l Avsat’a konuştu: Sovyetler Birliği bize havaalanından geçirilebilecek bomba yapımı için gerekli parçaları sağladı (2. Bölüm)
İki uçak kaçıran Halid, Şarku’l Avsat’a Rabin ve Mossad patlayıcısının hikayesini ve ‘Devrim Havalimanı’ fikrinin doğuşunu anlattı. 29 Ağustos 1969’da kaçırılan üç uçaktan biri Ürdün’ün başkenti Amman’ın dışına inmeye zorlandı. Daha sonra bir uçak, Filistinli milisler tarafından bombalandı. (Getty) Amman/Gassan Şerbil (İkinci ve son bölüm) 80’lerine merdiven dayayan Leyla Halid, hayatını gerçekleşmemiş bir hayalin peşinden koşarak geçirdi. Ancak bu hayalinden …
Devamı »*Leyla Halid: Hariri, Haddad’ın silahlarını Avrupa’ya taşıdı (1.Bölüm)
‘İki uçak kaçıran’ Halid, Şarku’l Avsat’a Mossa füzelerinin hikayesini, Celal Talabani’nin keşif gezisini ve Maruf Saad’ın hizmetlerini anlattı Leyla Halid ve Şarku’l Avsat Genel Yayın Yönetmeni Gassan Şerbil (Şarku’l Avsat) Amman / Gassan Şerbil (Birinci Bölüm) Gazeteciler bazen hayatı güçlüklerle dolu, etkileyici, sert ya da belli bir aşamada önemli rolü olan bir kişinin hikayesinin içine çekilme tuzağına düşerler. Bu kişinin …
Devamı »Romulus ve Remus
Brittany Garcia Çev: Nizamettin Karaben Romulus & Remus Mark Cartwright (CC BY-NC-SA) Roma Mitolojisine göre Romulus ve ikiz kardeşi Remus Roma şehrinin kurucularıdır. Romulus ve Remus kardeşler, aynı zamanda, Rhea Silvia (hikâyesi Titus Livius’un Ab Urbe Condita adlı kitabında anlatılır) ve (Roma mitolojisinde savaş tanrısı) Mars’ın (bazı versiyonlara göre yarı tanrı kahraman Herkül’ün) çocuklarıdır. Kardeşlerin hikâyesi, doğumları ve maceraları Roma’nın …
Devamı »*Deprem üzerine aykırı notlar (1)
Faik Bulut 8 Şubat 2023’te 10 il ve çevresinde meydana gelen iki büyük deprem sonucunda 15 Şubat akşamı itibarıyla 47 bini aşan bina yıkıldı. Ölü sayısı 35 binin üzerine çıktı, 105 binden fazla yaralı var. Kurtarılan sayısı 105 bin 505. Bu yazımda, doğal afetler ile teknolojinin yol açtığı sorunlara ilişkin ezber dışı ve aykırı denilebilecek bakış açılarını dile getirmeye çalışacağım. …
Devamı »*Ukrayna’daki savaş hakkında ‘uyanık ve bilgili vatandaşların’ bilmesi gerekenler
MEDEA BENJAMIN / NICOLAS J.S. DAVIES 1961’de görevden ayrıldıktan sonra Başkan Eisenhower, askeri-endüstriyel kompleksin artan gücü konusunda uyarıda bulundu. Ve yalnızca “teyakkuz ve bilgili vatandaşlardan” oluşan bir topluluğun bu filizlenen devin etkisini sınırlayabileceğini açıkladı. Yarım asır sonra, askeri-sanayi kompleksi çok güçlü görünüyor ve Ukrayna’daki savaştan sulu karlar elde ediyor. Durdurulamaz? Medea Benjamin ve Nicolas J.S. Davies, devam eden katliamı durdurmak için dikkatli …
Devamı »Bir genel tekrarın utancı…
Fikret Başkaya “Para kral oldukça, özgürlük de adalet de mümkün değildir” Albert Camus Yegâne ereği kâr etmek ve kârı büyütmek olan, her türlü etik (ahlâkî) değere yabancılaşmış bir sosyal sistemde şeylerin sarpa sarmaması mümkün değildir. Üretimin aslî (birincil) amacının insan ihtiyaçlarını karşılamak değil, kârı, dolayısıyla sermayeyi büyütmek olduğu durumda, sadece sosyal mahiyetteki sorunlar değil, doğa tahribatının da derinleşmesi, yaşamın temelinin …
Devamı »Üniversite öğrencilerini yurtlarından etmeyin!
Mustafa Durmuş Yükseköğretim Kurulu (YÖK) siyasal iktidarın talebi doğrultusunda, üniversitelerde yüz yüze eğitime (bu öğretim yılı için geçerli olmak üzere), geçici olarak son verdi. Buradan hareketle de, Ankara başta olmak üzere bazı illerde KYK yurtlarındaki öğrenciler apar topar yurtlarından çıkartılmaya başladı. Gerekçe olarak Kahramanmaraş depremi nedeniyle üniversite yurtlarının depremzedelere tahsis edilecek olması gösteriliyor. Binlerce konut boş dururken öğrencileri yurtlarından …
Devamı »Birleşmiş Milletler raporu: Afet ve krizlerde yerel güçlerle işbirliği ve toplumsal yapılanma çok önemli
Faik Bulut Dünyadaki deprem ve afetlerde kriz yönetimi tecrübeleri neler? Bu işler nasıl organize ediliyor? Kolaj: Independent Türkçe Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremde yaşanan halk seferberliği ile resmi kurumların kaotik yetersizliğini görünce 1966 Varto, 1914 ve 1971 Burdur, 1999 Gölcük, 1999 ve 2022 Düzce, 2003 ve 2020 Bingöl depremlerini hatırladım: Hep aynı tablo; kitlesel halk seferberliği ve iktidarların çaresizliği. Peki, …
Devamı »*Deprem ve Irkçılık: Mağduru Mağdura Kırdırmak
Foti Benlisoy 1923 yılının 1 Eylül günü, yerel saatle 11.58’de Japonya’nın Honshu adasındaki Kanto vadisi, 7.9 büyüklüğünde bir depremle sarsılır. Deprem başta başkent Tokyo ve liman şehri Yokohoma olmak üzere çok sayıda yerleşim biriminin bulunduğu çok geniş bir coğrafyada büyük bir yıkıma yol açar. Depremi takip eden büyük yangınlar can kaybının daha da büyümesine neden olur. Bu büyük felaket sonucunda …
Devamı »*“Ezilenlerin inceliği” rejime karşı
Foti Benlisoy San Francisco şehri 1906 yılının 18 Nisan günü, yerel saatle sabah beşte, 7.9 şiddetinde büyük bir depremle yıkılır. Deprem ve sonrasında üç gün boyunca süren yangınlar sonucunda yaklaşık üç bin kişi hayatını kaybeder, otuz bine yakın bina tahrip olur, şehrin neredeyse yarısı evsiz kalır. Deprem sonrasında şehirde muazzam bir karşılıklı yardımlaşma ve dayanışma dalgası gerçekleşir. Kurtarma faaliyetleri …
Devamı »Depremin sosyolojisi
Şükrü Aslan Fotoğraf: AA Türkiye’de çoğu insanın doğrudan ya da dolaylı bir deprem deneyimi vardır. Zira ülke geçmiş yıllarda kırılan/kırılmaya eğilimli fay hatlarında; yani deprem coğrafyasındadır. Dolayısıyla devletin de bir deprem tecrübesi vardır. Ayrıca sonraki kuşaklara aktarımı sağlanmamış olsa da derin bir deprem hafızası da oluşmuş durumdadır. Bireyler ve topluluklar gibi devletin deprem tecrübesinde de zamanla bir gelişme olması beklenir …
Devamı »*Deprem üzerine örnekler ve felsefi bakış
Faik Bulut Deprem bölgesindeki insanlarımızın acısıyla sarsıldığımız şu günlerde önemli gördüğüm kimi noktalara değinmek istiyorum. Her şeyden önce, deprem olgusuna farklı bir açıdan bakabilmek için üç önemli örnek vereceğim. İlki Japonya’dan, diğeri sınırın öte yakasındaki Suriye’nin farklı bölgelerinden, üçüncüsü ise deprem meselesinin nasıl ele alınacağını felsefi bir bakış açısıyla irdeleyenlerden. 2013 yılından bu yana depremler ülkesi Japonya’da yaşayan akademisyen Selin …
Devamı »*Rusya ve İran, Erdoğan’ın seçimi kazanmasını neden istiyorlar?
Faik Bulut Geçtiğimiz günlerde 2 Şubat 2023 tarihinden itibaren, “Türkiye-Suriye ilişkilerinin normalleşmesine yönelik gelecekte yapılacak temasların Rusya ve İran’ın arabuluculuğuyla gerçekleştirilmesi hususunda Ankara ile Moskova’daki yetkililerin mutabakata vardıkları” açıklandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ağustos 2022’de “İran’ın da bu sürece dâhil olmasını” temenni etmiş ve “katılımın gerçekleşmemesine üzülmüştü.” Buna mukabil İran da Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla “Türkiye’nin Suriye’ye yönelik katı tutumunu değiştirmesinin memnuniyet verici …
Devamı »*Fikret Başkaya: Kapitalizmin içinde bulunduğu durum kriz değil, çöküş
Röportaj: Mühdan Sağlam Dünyada resesyon olgusu belirginleşiyor. İngiltere’de Fransa’da kitleler sokaklarda seslerini eşitsizliğe karşı yükseltiyor. Merkez bankalarının faiz artırımı sıradanlaşsa da krize çözüm üretilemiyor. Servet uçurumuna karşı servet vergisi çözüm olarak işaret ediliyor. Türkiye’de yoksulluk mutlaklaşırken, toplumsal buhran derinleşiyor. Dünya ekonomisinde ne oluyor? Hep bu son denen kapitalist krizler neden son bulmuyor? Türkiye ekonomisinde sorun nereden kaynaklanıyor? Servet vergisi, keskinleşen …
Devamı »Seçimi Seçmek
Hakan Yurdanur Seçime gidilen daha doğrusu girdirilen bir sürecin içersindeyiz. Bu yazımız da olayların farklı bir yönüne , seçmeye , saymaya ve numaralandırmaya yoğunlaşacağız. Bunları matematik ve mantık çerçevesinde ele almaya çalışacağız. Değiştirende memnun değiştirilende. Peki ama değişen ne ? Soruna cevap arayacağız. Seçmek demek benzerleri arasından iyi olanı , hoş olanı , üstün olanı bulmak , çıkarmak ve …
Devamı »*Vadide İsyan
A.Ömer Türkeş Dünyanın yaşayan en büyük yazarlarının başında hiç şüphe yok ki Kenzaburo Oe gelir. 1994 yılı Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi olan Oe, yaklaşık 60 yıllık parlak kariyerinin yanı sıra siyasi duruşuyla, savaş karşıtı hareketlere verdiği destekle de saygın bir yazar/entelektüel. Yıllar sonra aile evlerine dönen iki kardeşin geçmişle hesaplaşmalarını, çatışmalarını ve bir isyanı barındıran “Sessizlik Çığlık”ta simgeler ve göndermelerle …
Devamı »Millet ve Vekili
Fikret Başkaya Vekil müvekkili varsayar. İlişkinin yönünün müvekkilden vekile doğru olması gerekir. Başka türlü söylersek, seçilenlerin halk iradesine dayanması ve onu temsil etmesi gerekir. Oysa halk siyasi sürece beş yılda bir kere ‘müdahale’ ediyor. 1825 günde bir… Aslında o bir günde yaptığı da parti başkanı tarafından ‘tayın’ edileni onaylamak… Velhasıl ortada adına layık bir seçim ve temsil yok, hiçbir zaman …
Devamı »Drone diplomasisi: İHA kullanımının askeri ve diplomatik etkileri
Faik Bulut Kolaj: Independent Türkçe Antik çağlardan bu yana devletler, savaşlarda galip gelebilmek için veya muhabere (istihbarat, iletişim) maksadıyla birçok araca başvurdular. Ulak, posta güvercini, köpek, at, katır, deve, eşek, fil, araba vs bu amaçlarla kullanılıyordu. Binek hayvanlarının ve posta güvercinlerinin kullanımı I. ve II. Dünya Savaşlarında da devam etti. Teknoloji geliştikçe gemi, uçak, füze, tank, zırhlı araç, cemse, jip, …
Devamı »Toplumsal Çelişkiler Sisteminin Kuruluş Ve İşleyiş Biçimi -9-
Nazım Can Gerekli Açıklama ‘Toplumsal çelişkiler sisteminin kuruluş ve işleyiş biçimi’ adlı yazı serinin 8’cisinde, kapitalist toplum İşçi-MakÇa Ana Mekanizmasının kuruluş ve işleyiş biçimini tartışırken, Asya Tipi Feodalizmden (ATF) [[1]] Batı Avrupa Tipi Feodalizme (B-ATF) geçişle ilgili yıllardır çözümsüz duran önemli bir soruna cevap olmadan, anlaşılır olamayacağımı anladım. Çünkü bu konu ile ilgili her türlü çevreden, hemen her kes, Marks’ın …
Devamı »“Rus Ruhu” Arayışı
A.Ömer Türkeş Rusya’nın en yetenekli ve heyecan verici yazarları arasında gösterilen Zahar Prilepin, 2006 yılında yayımlanan “Rusya’da Bir Başkaldırı: Sankya” romanında radikal milliyetçi bir hareketin militanı özelinde rus gençliğinin, babalarını arayan oğulların, kayıp bir kuşağın trajik hikayesini anlatıyor. Kitaplarını Zahar Prilepin adı altında yayımlayan Yevgeny Nikolayevich Prilepin, 1975 yılında Ryazan (Rusya) yakınlarında doğdu. Gençlik yılları bir macera romanı “tadı”nda geçti; …
Devamı »*Dave EGGERS – ÇEMBER
A. Ömer Türkeş Dave Eggers’in 2013 yılında yayımlanan ve gerek ABD’de gerek çevrildiği ülkelerde yankı uyandıran romanı “Çember”, toplumu iletişim teknolojisinin tehlikelerine karşı uyaran distopik bir roman. 1970 Boston doğumlu Eggers, anne ve babasını kaybettiğine 21 yaşındaydı. Kardeşlerinin bakımını üstlenmek için üniversiteden ayrılarak yerel bir gazetede çalışmaya başladı. 2000 yılında yayımlanan ilk kitabı “A Heartbreaking Work of Staggering Genius” yaşantısının …
Devamı »*Avrupa Kraliyet saraylarındaki yozlaşma ve skandallar
Faik Bulut Ortaçağ’dan bu yana Avrupa’daki kraliyet ailelerinin Türkçede genellikle “rezillik” diye tanımlanan skandalları nelerdi? Kolaj: Independent Türkçe Son günlerde İngiliz Kraliyet ailesi çevresinde yaşananlar pek çok haber-yoruma konu oldu. Bu minvalde 9 Ocak 2023 tarihli Euronews sitesi de “Kral VIII. Edward’dan Prens Harry’e İngiliz Kraliyetindeki Krizler” başlığı altında şu tespiti yaptı: Kraliçe II. Elizabeth’in torunu Prens Harry ve eşi Meghan’ın açıklamaları; bir peri masalı …
Devamı »Hrant Dink Cinayeti veya “Genel Tekrar!” * Fikret Başkaya
Hrant Dink bir Anadolu Ermenisiydi, sosyalistti, muhalifti, Türkçe-Ermenice bir gazete yayınlamaya cüret etmişti, “kutsal devletin” mayınlı alanına girmişti… Katli vacipti ve gereği düşüldü… Hakkında ‘Türklüğü ‘aşağılamaktan’, ‘davayı etkilemekten’ davalar açıldı. Aslında açılan davalar cinayete giden yolun taşlarını döşemek içindi… Türkiye’deki rejim muhalifini düşman, farklı düşüneni hain sayar ve gereğini yapar, yapıyor… En değerli şairlerini, yazarlarını, sanatçılarını, düşünürlerini, bilim insanlarını, gazetecilerini …
Devamı »Sağ politikalar krizin faturasını emekçilere ödettirir
Mustafa Durmuş Neoliberalizmin küresel hegemonyası, azalma eğilimi gösterse de, hâlâ devam ediyor. Bu 40 yıllık süreçte, kamu ve kamusallık giderek küçültülürken, piyasalar ve özel sektör daha da güçlendirildi, kamu kurumlarında özelleştirmeci yönetim pratikleri uygulandı. Azgelişmiş, dışa bağımlı ekonomiler giderek, tarımdan sanayi ve hizmetlere olmak üzere, daha fazla uluslararası finans kapitale bağımlı hale getirildi. Sermaye hareketlerinin serbestleştirilmesi ise azgelişmiş ekonomileri sıklıkla …
Devamı »*Suriye-Türkiye görüşmeleri sonucu bölgede yaşanan sürpriz gelişmeler
Faik Bulut Suriye-Türkiye diyalogu, iki ülkenin kamuoyunu yakından ilgilendirdiğinden, Moskova’daki üçlü buluşma sonrasında bazı sürpriz gelişmeler meydana geldi. Ayrıntılarını yorumlamak adına, öncelikle iki devlet arasındaki görüşmenin gidişatına ilişkin bir haber ve değerlendirmeyi sizlerle paylaşacağız. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eski danışmanı yazar Yasin Aktay, Ülke TV’de yayınlanan söyleşisinde şöyle diyordu: “Türkiye ile Esed rejimi arasındaki diyalog masasında Halep’in kontrolünün Türkiye’ye verilmesi istenmelidir. Böylece …
Devamı »Diziler ve dizilenler… Fikret Başkaya Geride kalan üç on yılda, özel televizyon kanallarının kurulmasıyla Türkiye’de televizyon dizi sanayii önemli bir gelişme kaydetti. Dizi üretimi hızlı bir tempoyla arttı. Türk dizileri 150’den fazla ülkeye (Orta-Doğu, Kuzey ve Kara Afrika, Orta ve Güney Amerika) ihraç edildi. İhracatın portesi yılda 350 milyon doları aşmış görünüyor. Aslında diziler reklamlarla ayakta kalıyor. Ortama insan günde …
Devamı »TBMM tartışma tutanaklarında Orgeneral Mustafa Muğlalı Olayı ya da 33 Kurşun Hadisesi (2)
“33 Kurşun” hadisesi Meclis’te nasıl tartışıldı? Orgeneral Mustafa Muğlalı’nın yargılanma sürecinde neler yaşandı? Muğlalı olayında neden İnönü suçlandı? Faik Bulut Mustafa Muğlalı / Fotoğraf: Bitlisname “Muğlalı Olayı”na kaldığımız yerden, Barış Ertem yazısı ve TBMM tutanakları ile devam edeceğiz. DAHA FAZLA OKU TBMM tartışma tutanaklarında Orgeneral Mustafa Muğlalı Olayı ya da 33 Kurşun Hadisesi Resmi raporları yadsıyan ifadeler: 32 kişiyi teslim alan …
Devamı »TBMM tartışma tutanaklarında Orgeneral Mustafa Muğlalı Olayı ya da 33 Kurşun Hadisesi
Faik Bulut Faik Bulut 1940’lı ve 1950’li yıllarda Türkiye merkez siyasetinin gündemine oturan “General Mustafa Muğlalı Olayı”nı, TBMM tartışma tutanaklarına dayanarak yazacağız. Nedir bu işin aslı astarı? Gazeteci-yazar Murat Meriç bugüne kadar şöhretinden bir şey kaybetmeyen şair Ahmed Arif‘in “Otuzüç Kurşun” isimli şiirini de vesile ederek 29 Temmuz 2018 tarihli makalesinde bu trajik hadiseyi hikayeleştirip Gazete Duvar‘da yayımladı. Birlikte bakalım: 1943 yılının Temmuz ayında Van’ın Özalp …
Devamı »*Suriye’nin önünde duran 12 çetrefilli mesele
Faik Bulut Suriye-Türkiye yakınlaşmasının giderek ciddiyet kazandığı ve mesele üzerinde çokça konuşulup yorum yapıldığı bir dönemden geçmekteyiz. Bu durumun yol açacağı sonuçları daha iyi anlaşılması bakımından Suriye’nin iç ve dış dinamiklerini etkileyecek 12 ciddi meseleden bahsedeceğiz. Nedir bunlar? Londra merkezli Suudi gazetesi Şark’ul Avsat gazetesi, 2023’te Suriye’yi bekleyen başlıkları şöyle yorumluyor: Biz de yorumların bazı bölümlerine eklemeler yapacağız. 1-) Türkiye-Suriye yakınlaşması: Moskova’da …
Devamı »Ücret artışı mı enflasyona, enflasyon mu ücret artışına neden oluyor?
Mustafa Durmuş Bu yılın başından itibaren asgari ücretin 8,506 TL’ye yükseltilmesinin ardından beklenen tartışma da başladı: “Bu zam, beraberinde fiyat artışlarına neden olur mu, enflasyon artar mı?” Nitekim marketler ve bir kısım esnaf, Aralık ayındaki bu zam açıklamasının hemen ardından (henüz zam uygulanmaya başlamadan) fiyat etiketlerini değiştirmeye başladı. Buradan hareketle de yüksek enflasyonun sorumlusu da en azından bazı kesimlerce tespit …
Devamı »Basın metni: / Özgür Üniversite 2023 kış dönemi başlıyor!
Özgür Üniversite 2023 kış dönemi 14 Ocak Cumartesi günü saat 15.00’de Y. Doğan Çetinkaya’nın ‘100.Yılında Cumhuriyet: Liberal “Burjuva Devrimi Teorisi”ni Sorgulamak’ başlıklı semineriyle başlıyor. Seminerler, Özgür Üniversite’nin taşındığı yeni yerinde yüz yüze ve online-zoom olarak gerçekleştirilecek. 30 yıldır, bilimsel ve estetik faaliyetin yozlaşmasına ve yozlaşmanın ortaya çıkardığı olumsuzluğa ısrarla dikkat çekmek için, yayınlar çıkaran, sempozyumlar- seminerler düzenleyen Özgür Üniversite kış …
Devamı »*Moskova buluşmasının perde arkası ve muhtemel sonuçları
Faik Bulut 28 Aralık 2022’de Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı Hakan Fidan, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Suriye Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas ile iki ülkenin istihbarat başkanları üçlü toplantıda bir araya geldiler. Moskova buluşması hakkında Rusya Haber Ajansı Sputnik’e (29 Aralık) konuşan gazeteci Ceyhun Bozkurt’un yorumu, devletin terör tanımı ve ortadan kaldırma politikasına oldukça yakındır, …
Devamı »Bookchin ve Başkaya Gözüyle Ekoloji
Güngör Ş[email protected] Fikirler en iyi, nem oranı kontrol altınaalınmış ideolojik bir fidanlığın sessizliğinde değil,görüş ayrılığı ve karşılıklı eleştiriningürültüsünde gelişip olgunlaşır. M. Bookchin Ekoloji, biyoloji biliminin bir alt kolu olarak doğmuş, canlıların birbirleriyle ve cansız dünyayla olan ilişkilerini incelemektedir. Türkçeye çevrebilim olarak aktarılan bu bilim dalı, 20. yüzyılda genel anlamda bütün çevre durumlarını içerecek genişlikte kullanılmaya başlanmıştır. Başlangıçta Darwin, Möbius, Warming, …
Devamı »Çin’in Arap ülkeleri ile stratejik işbirliği Ortadoğu’yu nasıl etkiler?
Faik Bulut Birkaç yıldan bu yana yaptığım tespitte ısrarlıyım: ABD’nin jandarmalık ve efendiliğini yaptığı tek kutuplu dünya son aşamasına geldi. Çok kutuplu dünyaya geçiş aşamasında ise büyük bir kaos, rekabet, hegemonya mücadelesi, çok yönlü çatışma ve Ukrayna’daki gibi savaşlar yaşanıyor. Devasa askeri gücü ve tehlikeli militarist politikasına rağmen ABD’nin gerileme süreci başlamış sayılır. Yine de riskli askeri-stratejik çıkışlar yapmayı sürdürüyor. …
Devamı »