“Bu arada, doğaya karşı zaferlerimizle fazla böbürlenmeyelim. Her birinin öcünü teker teker bizden alıyor. Her bir zafer hiç kuşku yok ki ilk kertede bize beklediğimiz sonuçları getiriyor ama ikinci ve üçüncü kertede çoğunlukla ilk sonuçları tahrip eden tümüyle farklı ve öngörülemeyen etkilere yol açıyor.” F. Engels Kapitalizm öncesi dönemin sosyal formasyonlarında, üretim tarzlarında, uygarlıklarda, doğaya verilen zararlar sınırlı ve lokaldi. …

Eylül 2019‘dan itibaren, sonbaharın sıcak günlerinden, soğuk kış günlerine geçişte dünya, büyük insanlığın, yeni bir hareketlilik ve isyan dalgasına sahne oldu. Doğudan batıya Hong Kong, Endonezya, Hindistan, Afganistan, İran, Irak, Kurdistan, Suriye, Lübnan, Yemen, Somali, Mısır, Libya, Cezayir, Yunanistan, Fransa, Katalanya, İspanya, Şili, Ekvator, Bolivya, Haiti gibi ülkelerde;  işçiler, emekçiler, dar gelirliler ve işsizler; iş, aş talebiyle; işsizliğe, hayat pahalılığına …

İleri kapitalist ülkelerdeki kârlılık azalması, sermayedarları kârlılığı arttıracak faktörleri tek tek değerlendirerek, yeni alanlara ve ülkelere yatırım yapmak zorunda bırakır Gazetelerde okuyoruz. Çin dünyanın en büyük ekonomisi olma yolunda. Öte yandan, ABD ile süren “ticaret savaşları” büyümeyi yavaşlatıyor. İsterseniz, bir de sol kesimlerde çok yaygın olan şu klişeyi ekleyelim: “Yabancı sermaye Çin’e gidiyor, çünkü emek ucuz.” Wall Street Journal’a dönelim: …

Hocam siz Marksist bir sosyalistsiniz. Fakat, ekolojik sorun da düşünce sisteminizde merkezi bir yer işgal ediyor. Neden? Kapitalizm insana, topluma ve doğaya [yaşayan doğa densin] zarar vermeden yol alamaz. Kapitalizm dahlinde yaşamın iki kaynağını aşındırmak kaçınılmazdır. Eğer öyleyse, ekolojik veçheyi yok sayarak bir yere varmak mümkün değildir. O zaman sorunun öteki yarısını dikkate almamış olursun. Oysa ve eğer şeylerin gerçeğine …

Libya’ya yeni silahların ve yeni savaşçıların gelmesi, halka karşı yeni bir savaşın habercisidir. Gerçekte, Rumsfelf/Cebrowski’nin bitmeyen savaş stratejisine uygun olarak gerçekleştirilen NATO saldırısından bu yana ortalık hiç durulmadı. Başoyuncular, ek bir aşamayı geçerek hiçbir şeyi çözemeyecek, ancak çatışma bölgesini genişleteceklerdir. Başbakan Fayiz el-Saraç, Savunma Müsteşarı Tuğgeneral Salah el-Namuş ile birlikte Türkiye’nin müdahale planını görüşürken. Libya ve Sahel’deki mevcut dramatik durumun …

Siyahların ‘’Apartheid’’a karşı yürüttükleri tarihi özgürlük mücadelesinde önemli bir yeri olan, Joan Baez’in adına  beste yaptığı, efsaneleşen gençlik lideri Steve Biko, siyah gençliğin direniş lideri olarak günümüzde de gençliğin esin kaynağı olarak anılmakta.  Güney Afrika’(GA) da, beyaz azınlığın siyasi iktidarı elinde bulundurduğu, siyahlara oy hakkı tanımadığı, ekonomik, sosyal, günlük yaşamın hemen her alanının siyah-beyaz ayrımı üzerine oturtulduğu ‘’apartheid” adı verilen …

Yeni Avrupa Komisyonu, ABD’nin geri çekildiği dönemde planını açıkça ortaya koydu: Batı Avrupa’ya, XVI. ve XIX. yüzyıllar arasında dünyanın geri kalanı üzerinde sahip olduğu hakimiyeti yeniden kazandırmak. Bunu yapmak için, filozoflarının sözcüklerini karşıt anlamlarıyla kullanan ucuz bir ideolojiyi benimsemektedir. Bu duruş gülünç olsa da savaşa yol açması olasılığı vardır. Eski Alman Savunma Bakanı Ursula von der Leyen, Spitzenkandidat Manfred Weber …

Sosyalizm olmadan özgürlük, bir ayrıcalık ve adaletsizliktir; özgürlük olmadan sosyalizm ise kölelik ve zalimliktir Mihail Bakunin Bildiğimizin ötesinde Rus Devrimi ve Bolşevik Parti tarihi bilgilerinin sunulmasına paralel olarak, iktidar mücadelesi ve süreç içinde diktatörlüğün tesisinin  ortaya konarak irdelendiği, Rus  Devrimini hatırlamak ve devrimi yeniden düşünmek bakımından, Gün Zileli’nin Hazırladığı “1917-1918 Rusya’da Devrimden Tek Parti Diktatörlüğüne”[i] başlıklı çalışması önemli bir çalışmadır. …

Yerli ve milli söylemi, aslında milliyetçiliğinin AKPcesi. daha doğrusu Tayyip’cesi… Türkiye’de üç tür milliyetçilik vardır: Milliyetçi-dinciler, Dinci-milliyetçiler, bir de duruma göre sola gönderme yapanlar. Bunlardan birincisini, MHP ve türevleri, ikincisi AKP cenahı, üçüncüsünü de ‘ulusal sol’, Vatan Partisi vb. temsil, ediyor. Üçünün de ortak paydasını milliyetçilik oluşturuyor. Fakat “düzen partilerinin” geri kalanı da milliyetçidir. Zira, Cumhuriyet rejimi bidayette, Türk-Müslüman-Sünnî unsuru …

1917 Rus devrimi yüzüncü yılında yeniden tartışmaya açıldı ve günümüze kadar da bu tartışmalar derinleşerek sürüyor. Bunda son 20-30 yılda tarihçilerin bir çok detayı ortaya dökmesi de etkili oldu. İkili iktidar yerine “üçlü iktidar” terimi ortaya atıldı; taban örgütlenmelerinin devrimdeki rolü daha detaylı irdeleniyor. Bu tartışmalara bir katkı da Eylül ayında yayınlanan “1917-1918 Rusya’da Devrimden Tek Parti Diktatörlüğüne” adlı kitabıyla …

                                                   “Devrim anında tarih yeniden yürümeye başlar” Arnold Toynbee 1917 Şubatında Rusya’da büyük bir devrim oldu. Aslında 1905 Sovyet Devriminin görkemli bir tekrarı, muazzam bir emansipasyon şöleniydi. İşçiler, köylüler, askerler, Çarlık rejimi tarafından ezilen halklar ayağa kalkmıştı… Devrimler her zaman bir ‘iktidar ikiliği’ yaratır. Şubat devrimi Romanof dinastisinin 300 yıllık iktidarını sonlandırmıştı. Sekiz ay sonra, Ekim 1917’de  Bolşevik parti …

17 Aralık Çarşamba günü, ifşaatçı Chelsea Manning, 32. doğum gününü, bir büyük jüri önünde WikiLeaks’in kurucusu Julian Assange aleyhine ifade vermeyi reddettiği için dokuz yıldır hapsedildiği Alexandria, Virginia’daki bir hapishane hücresinde tek başına geçirdi. Amerikan egemen sınıfı, Manning’i hapsederek, dünya halklarının emperyalist savaş suçlarını öğrenme ve savaşlara muhalefet etme hakkı olmadığı biçimindeki diktatörlük ilkesini yerleştirmeye uğraşıyor. Nihai amaç, geleceğin daha …

Kapitalist, satın aldığı emek gücüne emek sürecinde neredeyse her istediğini yapar. Tabii ki çalışma hayatını düzenleyen yasaların el verdiği ya da o yasaları çiğneyebildiği ölçüde. Amaç olabildiğince artık emeği emekçiden emebilmektir. Bunun için de işçiye göz açtırmamak, işçinin tam da kendisinden beklendiği biçimde eksiksiz işini yerine getirmesini sağlamak şarttır. Denetim eldeki bütün imkanlar kullanılarak yapılmalı, gerektiğinde işini tavsatan, söylenin dışına çıkan işçi …

Sermayenin aşırılıklarına  direnme merkezleri olarak yararlı (lüzumlu) olan sendikalar, kapitalist  düzene  karşı sadece bir direniş savaşı vermekle yetindikleri ölçüde güçsüz (etkisiz) kalırlar. Yapmaları gereken, gün be gün sürdürdükleri bu savaştan vazgeçmeksizin, kapitalist toplumun dönüştürülmesi yolunda çalışmak, kendi örgütlü güçlerini işçi sınıfının  her türlü velayet ve vesayetten  kurtulması, yani  ücretliliğin ortadan kaldırılması (ilgası) yolunda bir kaldıraç olarak kullanmalarıdır.                                                                                     Karl Marx Her yıl Aralık ayında bir asgari ücret pazarlığı yapılıyor. İşte en …

“Düşmanın birçok yüzü vardır,ama tek bir ismi var; kapitalizm.”[2] Ezilenler, “Yeni Dünya Düzen(sizliğ)i” diye sunulan emperyalist yıkımın (küreselleşmenin) sonuçlarına itirazları gür sesle, sokaklarda ifade etmeye başladılar ki, bunda şaşırtıcı bir şey yok. Görkemli gerçeğiyle yedi iklim dört düveldeki başkaldırılar, “neo-liberalizme karşı”(ymış) biçiminde sunulsa da, bu doğru değil; tüm başkaldırılar sürdürülemez kapitalizmin mülksüzleştirici yıkımına karşı. Ancak verili itiraz ve öfke şimdilik …

İklim Zirveleri birbirini izliyor, bilim insanları uyarılarını artırıyor ve atmosfer ısınmaya, iklim krizi ve ekolojik yıkım derinleşmeye devam ediyor. Birleşmiş Milletler Örgütü ilki 1972’de Stockholm’de olmak üzere “Çevre ve Kalkınma Zirleri’ düzenliyor ve şeyler çığırından çıkmaya devam ediyor… Velhasıl, söylemle gerçek durum arasındaki uyumsuzluk büyüyor… Yeryüzünün egemenleri, küresel oligarşi densin, bu durumdan yoksullaştırılmış ülkeleri [şimdilerde onlara Güney deniyor] ve onların …

Bu yıl ‘25 Kasım Kadına Şiddetle Mücadele Günü’ gösterilerine iki olay damgasını vurdu. İlki, bir grup sosyalistin üzerinde “Ya Sosyalizm Ya Ölüm” yazılı bir pankartla İstanbul’da gösterilerin yapıldığı alanına girmesi; ikincisi ise, polisin gösterinin sonlandırılması için göstericilere saldırması… İlginçtir, olaylardan ilki, sosyal medyada daha fazla tepki konusu oldu, daha fazla tartışma konusu edildi. Feminist cenahtan yükselen itirazlara göre, feministlerin “uhdesinde”ki(?) …

Geçtiğimiz günlerde, TBMM’den, termik santrallerin filtre takma zorunluluğunu erteleyen bir yasa geçti. Profesör, üstelik halk sağlığı profesörü olan MHP’li Sefer Aycan bir gün önce “Ben halk sağlığı uzmanıyım. Termik santraller 1 dakika bile filtresiz çalışmamalı. Bu akciğer hastalıklarının, kanserin direkt sebebi. Meclis’te son ana kadar mücadele edeceğim” dediğinin ertesi gün yapılan oylamada ‘evet’ oyu kullanması, tepkilere neden olmuş görünüyor… Tabii …

Zorlu kış karının aldatıcı, parlak, tertemiz, göz kamaştıran güzelliğine karşın; bir de dondurucu soğukluğu var ya doğayı, özellikle canlı yaşamı kasıp kavurarak, büzüştürüp küçülterek, tüm canlılığı adeta esir alır. Ama bir de bu zorbalığı hiçe sayarak, karı delip ortaya çıkan, KARDELEN ÇİÇEKLERİ var. Kardelen çiçekleri, KIŞIN, olanca zorbalığına karşı, kış uykusundaki doğanın tüm canlılarına, adeta Nazım Hikmet gibi “güzel günler …

İran’daki burjuva ulusalcı yönetim, benzin fiyatlarındaki sert artışa karşı kimi yerlerde şiddete yönelen kitlesel protestolarla sarsılıyor. Cuma günü, zammın etkisini göstermeye başlamasından sadece birkaç saat sonra gösteriler patlak verdi ve yollar kapatıldı. Haberlere göre protestolar Cumartesi ve Pazar günler yüz dolayında kent ve kasabaya yayıldı ve bazı kentlerde Pazartesi günü de devam etti. Hükümet sözcüsü Ali Rabiei, Pazartesi günü “bazı …

Fikret Başkaya’nın 22 Kasım 2019’da Ankara 21. Ağır Ceza Mahkemesinde yaptığı savunmadır… Sayın başkan, mahkeme heyetinin sayın üyeleri İlk duruşmada yaptığım savunma esas olmak kaydıyla, kısaca bazı hususlara açıklık getirmekle yetineceğim… Bundan üç yıl önce yayınlanan, asıl terör devlet terörüdür başlıklı yazıda, amaç, genel olarak terör ve terörist kavramlarına açıklık getirmektir. Zira, bu alanda yaygın bir kafa karışıklığı ve yanlış …

Bu coğrafyanın yetiştirdiği değerli entelektüellerden biri, Fikret Başkaya Hocamız, bir kez daha yargı karşısında. Kitaplarını okuyarak, Özgür Üniversite’deki derslerini izleyerek yetişmiş öğrenci kuşaklarının “Fikret Hoca”sı, gerçekten de doğru bildiğini eğip bükmeden, “başıma bir şey gelirse” kaygısına teslim olmadan söyleyebilmesi/yazabilmesiyle, devlet içi ya da dışı hiçbir kuruma biat etmeksizin özgürce kullandığı kalemiyle, aklının sınırsız eleştirelliğiyle, bu ülkede “entelektüel” sıfatını en çok …

Çocukları hedefleyen reklamlar pedogojik, psikolojik, sosyolojik, sağlık, etik, ekonomik açılardan ayrı ayrı değerlendirmeyi gerektiriyor. Çocukluk sürekli ve hızlı bir gelişim ve değişim süreci. Bu dönemin kendine has özellikleri reklam endüstrisine birçok fırsat sunuyor.  Amerikan Psikoloji Derneği’nin kapsamlı bir araştırmasının sonuçlarına göre çocuklar dört yaşına kadar gerçeklikle fanteziyi ayırt edemiyorlar. Yedi yaşına kadar reklamla oyunu ayrı kavramlar olarak algılamıyorlar.  Reklamlar çok …

Emin Çölaşan’ın FETÖ’cülükten yargılandığı, Eren Erdem’in de yüzlerce gün tutuklanıp hüküm giydiği rejim, demokrasi mi yoksa bir “korku” rejimi midir? İnsanların ne söylediğinden, ne yazdığından, ne yaptığından bağımsız olarak işlerinden, yetmedi, içeri atılabildiği, akılla takip edilemeyeceği şekilde… Korku rejimi aslında “terör” kelimesinin kullanılmasıyla başlar; zira bu Fransızca kelimenin bire bir Türkçe karşılığı vardır: Dehşet/tedhiş. İnsan ayıdan korkar, ama şehirdeki evinin …

Güney Amerika’nın en yoksul ülkesi Bolivya, Pazar günü Devlet Başkanı Evo Morales’in, Devlet Başkanı Yardımcısı Álvaro García Linera’nın ve çeşitli bakanların, eyalet valilerinin ve hükümet yetkililerinin istifasına yol açan ABD destekli darbenin ardından bir iç savaşın eşiğinde bulunuyor. Morales, García Linera ve diğerleri Meksika’ya sığınmak için ülkeyi terk ederken, temsil ettiklerini iddia ettikleri Bolivyalı işçiler, köylüler ve yerli çoğunluk, sokaklarda …

12 Kasım 2019-  PEN International, Bugün Türk makamlarından, temelsiz suçlamalar nedeniyle uzun bir hapis cezasıyla karşı karşıya olan, önde gelen yazar ve akademisyen Fikret Başkaya’ya yönelik bütün suçlamaların düşürülmesini talep etti. Mahkûmiyet kararının 22 Kasım 2019 tarihinde gerçekleşecek olan bir sonraki duruşmada açıklanması bekleniyor. On yıllardır Türkiye’de ifade özgürlüğü için mücadele veren, uluslararası üne sahip yazar, akademisyen ve insan hakları …

                                 “Sınırlı bir dünyada sınırsız büyümenin mümkün olduğuna                                    inanan, ya deli, ya da iktisatçıdır”                                                                                                                               Kenneth Boulding* Şimdilerde yaşanan iklim krizinin, ekolojik yıkımın, sosyal sefaletin ve etik yozlaşmanın gerisinde, dizginlerinden boşanmış ekonomik büyüme var. Oysa insanlara, eğer “sabrederlerse” ekonomik büyüme sayesinde tüm sorunların çözüleceği söyleniyor… Büyümeyle yatıp, büyümeyle kalkıyoruz ama ekonomik büyümeye sayısız kötülükler, yıkımlar eşlik ediyor ve şimdilerde genel …

Sosyalist Emekçi Mülkiyet Biçiminin, Toplum Altyapı İnşasındaki Önemi ve Devrimci Rolü ‘Tarihi Toplumsallaşma Süreci’ boyunca insanlık, ilkel topluluğa ait elden ağza geçim biçimi ile farklı uygar toplum üretim biçimleri aşamalarından geçerken, yaşadıkları zamanın ve mekânın, ruhuna ve doğasına uygun olarak, maddi ve manevi olmak üzere, iki tür alet üretip, ivmelendirerek geliştirmektedir. Bunlardan birincisi, ok, yay, kazma, kürek, karasaban, traktör, otomobil, …

2019 yılının sonuna gelinirken Dünya ekonomisinin genel görünümü nedir? Küresel ekonominin “uzun durgunluk” yıllarından çıkacağı ve kapitalizmin merkezlerinden başlayan ve “yükselen piyasa ekonomileri”ne oradan da gelişmekte olana ülkelere yayılan bir büyüme dalgasının yaşanması beklenebilir mi? Yoksa hem ekonomik büyümenin yavaşladığı hem de küresel ticaretin daraldığı yeni bir evreye mi geçiliyor? Bu yılın sonuna gelinirken dünya ekonomisinin içinde bulunduğu durgunluğun daha …

18 yıldan beri, somut gerçeklere gittikçe daha az değer verdiğini gözlemlediğimiz medyalardaki garip evrimi tartışmaktayız. Bu olguyu sosyal ağlar üzerinden demokratikleşmelerine bağlamaktayız. Aksi takdirde herhangi biri gazeteci olabilir, bilginin niteliği çökebilirdi. Dolayısıyla da söz söyleme hakkı seçkinlere aittir. Peki ya tamamen tersi geçerliyse? Ya öngördüğümüz sansür olguya karşılık gelmiyorsa ama bizzat onun devamı ise? Sisyphos tutkularının dağının zirvesine kayasını zahmetle …

Son dönemde Dünyanın nerdeyse her yerinde mantar gibi biten halk isyanlarının, protestoların asıl nedeni, isyancıların, taleplerinden ibaret değil. İşte, vergi artışları, zamlar, yolsuzluk, kamu hizmetlerinin yetersizliği, vb. Aslında bu dünyada devrimlerin asıl nedeni, bardağı taşıran son damla değil, bardağın dolu olmasıdır… İtirazlar, çözdüğünden daha çok sorun yaratan ve genel bir ‘sürdürülemezlik durumu’  yaratmış olan ‘bunak kapitalizme’ yönelik… Artık hiç bir …

Bu beni dehşete düşüren haberi okudunuz mu. Empati yaptınız mı? Çinli oldukları söylenen 39 insan kamyon kasasında imdat çığlıkları atarak, ağır ağır, neredeyse işkence görür gibi soğuktan donarak ölmüşler. Birbirlerine sarılarak ölmüşler. Yardım bekleyerek ölmüşler. 39 İnsan. Muhtemelen içlerinde sizin gibi anne baba olanlar vardı. Düşleri vardı. Köylerinde kasabalarında arkada bıraktıkları çocuklarına, yaşlı yakınlarına çalışıp azıcık para yollamak istiyorlardı. Yani …

               “Savaş, birbirlerini tanıyan ama katletmeyenler  adına, birbirlerini tanımayanların birbirlerini  katletmesidir” Paul Valery Osmanlı İmparatorluğunda devlet kutsaldı. Onun bakiyesi, doğrudan devamı olan TC de daha da kutsaldır. Dolayısıyla, rejimin diline doladığı ‘modernlik’, ‘çağdaşlık’, ‘ilericilik’, ‘demokrasi’, vb… retoriğinin reel bir karşılığı yok. Bu rejim, bu devlet, halktan gelen hiç bir hak talebini kabul etmez, hiç bir demokratik açılıma izin vermez… Aksi halde …

Marksizm’in radikal eleştirisinin önemi Marks’ın teorik tespitleri, yaşamı boyunca, toplumsal yaşamda, karşılık bulamadı. Ama bu süre zarfında, Marks’ın teorik tespitleri ile büyülenen Marksistlerin, Marks’ın teorilerini sorgulamadan, inatla uygulamaya sokmasına karşılık Marks, “Ben Marksist değilim” tepkisine yol açmıştı. Marks’ın teorilerine karşı bu dogmatik tutum, Marks’tan sonra da devam etti. İnatla hala devam etmektedir! Bu dogmatik tutumla beraber, Reel Sosyalizmin çöküşü de …

İnsanların kendi arabalarında bile sigara içmeleri yasaklanmış. Evde içmeyi de yasaklasınlar; hatta sokakta da. Sigara, sağlığa herhalde zararlı; ancak, hormonlu, GDOlu, Carlyl’li binlerce ürün de öyle: Haydi, onları da yasaklayın. Milyonlarca sigara tiryakisi varken resmî binalarda sigara odaları açmamak bile bir insanlık suçudur ve de gerçekten insan sağlığına ilişkin bir kaygının değil insanları hayatlarının her an ve alanlarında kabahatli ya …

                                                                               “Hiç bir şeyi değiştirmemek için, her şeyi                                                                          değiştirmek gerekiyordu”                                                                                               Sicilyalı Prens Lampedusa AKP yeni bir “hukuk reformuyla” daha gündemde. Reform dendiğinde ekseri hayırlı bir şey yapıldığı, yapılacağı beklentisi vardır. Reform demek, mevcut olana, var olana yeni şekil vermek, yeni biçim vermektir… Oysa, yapılan değişikliğin daha iyi olacağına dair bir kesinlik yoktur… Tam tersine daha da kötüleşme …

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, her sorumluluk sahibi kişinin uygulamaya çalıştığı bir ideali ortaya koymaktadır. Ancak tüm sancıları aynı anda yenmek mümkün değildir. Aynı zamanda, somut bir ilerleme kaydedebilmemiz için bu haklar arasında bir hiyerarşi de oluşturmaktadır. Bazı güçler, kendi işledikleri suçları daha iyi gizleyebilmek için ötekileri insan haklarını ihlal etmekle suçlamaktadırlar. Ağacın ormanı gizlediği durumlar da olabilmektedir. 10 Aralık 1948’de, …

Üretici güçlerin devrimci öğesi: İşçi sınıfı mı, yoksa alet ve makine midir? “Bütün üretim aletleri içinde” diyor Marks, “en büyük üretici güç, devrimci sınıfın kendisidir”. [[1]] Ayrıca “Bugün” diyor Marks-Engels, “burjuvazinin karşısında duran bütün sınıflardan yalnız proletarya, gerçekten devrimci bir sınıftır”. [[2]] Bu çalışmada, Marks-Engels’in “en büyük üretici güç, (…) burjuvazinin karşısında duran bütün sınıflardan yalnız proletarya, gerçekten devrimci bir …

Mısırlı işçiler ve gençler, büyük çaplı polis devleti baskısına rağmen Cuma güne yeniden sokaklara dökülerek, 2013’te kanlı bir darbeyle iktidarı ele geçiren General Abdülfettah El Sisi’nin altı yıllık diktatörlüğünün sona ermesini talep ettiler. Geçtiğimiz hafta düzenlenen benzer gösterilerin arkasından gelen protestolar Cuma namazından sonra başladı. En büyük protestolar, Kahire dışındaki kent ve kasabalarda düzenlendi. Mısır başkenti ise tamamen tecrit edilmişti. …

Giriş Bu yazı dizisinin ilk makalesinde,(1) mutlak monarşiye ve teokratik esaslara dayalı Osmanlı siyasal sisteminin 19. yüzyıl reformlarıyla yaşadığı değişim süreci anlatılmış, nihayet 1876 Anayasası ile kısmen de olsa seçilmişlerden oluşan bir yasama meclisine sahip meşrutî monarşiye dönüşümü tahlil edilmişti. Keza, bu ilk yazıda, siyasal rejimin ve devlet-toplum ilişkilerinin 20. ve 21. yüzyıllardaki yapılanması ve seyrindeki belirleyici etkilerinden dolayı, Ermeni …

2019 Güz Dönemi Seminerleri Başlıyor! Açılış Semineri: İKLİM KRİZİ, EKOLOJİK YIKIM, KAPİTALİZM Konuşmacı: FİKRET BAŞKAYA Tarih: 19 Ekim 2019 Cumartesi Saat: 15.00 Yer:  İstanbul Özgür Üniversite ARALIK AYINDA YENİ SEMİNERLERİMİZ BAŞLIYOR Program: KADİM BİLGELİKTE HİKMET VE İRFAN GELENEĞİ ZERRE’DEN İNSAN’A GALİP KILIÇ  “Sahip olduğumuz bilgiler yaşayış biçimimizi belirler ve yaşayış biçimimiz sahip olduğumuz ve olacağımız bilgileri belirler. Günümüz insanı, …

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun yıllık toplantısı bugün [24 Eylül] başlıyor. En az 90 ülkenin devlet başkanları, Avrupa’da faşizmin yükselişinin ve II. Dünya Savaşı’nda 70 milyondan fazla insanın katledilmesinin ardından kurulan BM’nin New York City’de bulunan genel merkezinde bir araya geliyor. Ekim 1945’te kabul edilen BM Sözleşmesi, kuruluşun “gelecek nesilleri savaş belasından” kurtaracağını taahhüt etmişti. Hitler’in Üçüncü İmparatorluk’unun hayatta kalan önderlerinin …

İsveçli ekoloji aktivisti, 16 yaşındaki Greta Thunberg öncülüğünde başlatılan gençlerin iklim grevleri dünya ölçeğinde yankılandı. BM genel kurulu da iklim gündemiyle toplandı… Bu, küresel ısınmaya ilginin ve duyarlılığın arttığının bir göstergesi. Sevindirici… Devletlerden, hükümetlerden acilen duruma müdahale etmeleri isteniyor. Aksi halde ve geç kalınırsa geriye kurtarılacak bir şey kalmaya bileceği ortada… İklim krizi bir tevatür değil… Birleşmiş Milletler Örgütü, aslında …

Kendisine yine dünyanın yargıcı, jürisi ve cezalandırıcısı rolünü biçen ABD emperyalizmi, pervasızca, Ortadoğu’da yıkıcı sonuçları bulunan yeni bir savaşa doğru hızla ilerliyor. Washington bu kez, İran’a karşı savaş bahanesi olarak Cumartesi günü Suudi tesislerine yapılan saldırılara sarılmış durumda. Suudi krallığının petrol üretimini neredeyse yarıya indiren ve günlük küresel çıktıyı yüzde 6 düşüren bu saldırılara ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun verdiği …

Aleviler (diğer adıyla Nusayriler) dağdan şehre inemiyorlardı. İndiklerinde kendilerine özgü sarıkları, puşileri veya benzeri giysileri Sünni kesimin fanatikleri tarafından ateşe veriliyordu. Bazen başları veya boyunları yanabiliyordu. Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, 1 Eyül’de Lübnan Devleti’nin kuruluşunun 100’üncü yıl dönümü dolayısıyla Osmanlı’nın, Birinci Dünya Savaşı sırasında ülkesinde “devlet terörü” estirmesi yüzünden kıtlık ve angarya sonucu yüz binlerce insanın mahvolduğunu söyledi. Anadolu Ajansı, …

                “Biz Mısırı yönetmiyoruz, sadece Mısırı yönetenleri yönetiyoruz”                                                                                               Lord Cromer,                                                                         (İngiliz diplomat, istihbarat ajanı) Türkiye’de 1946′ “çok partili sisteme” geçildi. 1923’den beri iktidarın tek partisi olan CHP ikiye bölündü. İçinden Demokrat Parti çıkarıldı. DP bir muvazaa partisiydi… Aslında söz konusu olan “çok parti sistemi” değil, birden çok devlet partisine izin verilmesiydi. Her isteyen, işte, işçiler, köylüler siyasi …

Bundan tam 30 yıl 3 ay once “Türkiye Günlüğü”nün 3. sayısında (Haziran, 1989) ekoloji ve türevi terimlerin ‘çevre’ kelimesi temelinde türkçeleştirmenin hem yanlış hem de yanıltıcı olmanın ötesinde türlü hainlik ve maskaralıklara da cevaz verebileceğini yazmışız. Çevre daima bir merkeze gore vardır, ona gore belirlenir, merkez karşısında bağımlı değişken konumundadır; yani, merkez esassa çevre ikincildir. İşte buna dayanarak kendilerini çevreci …

İşçi Sınıfı Emekle, Burjuvazi Sermaye ile özdeş olabilir mi? “Birbirine her bakımdan eşit olan iki şeyin durumu…” özdeşlik demektir [[1]]. Bu anlamda, Marksizm’in temel eserlerinde [[2]], “Emek Sermaye çelişkisinden” söz edilirken, aslında ona özdeşmiş gibi “Proletarya Burjuvazi arasındaki çelişkiden” söz edildiği, hemen herkesçe bilinmektedir. Ama ne yazık ki, bu iki çelişki birbirine özdeş durumda değil, tam aksine temele ilişkin farklar …

M. Serkan Eroğlu: Hava solunmaz halde, su kirli üstelik parası olmayan içemiyor, gıdalar zehirli, toprak yorgun, hastalıklar rekor kırıyor, iklim krizi ve sizin ekolojik yıkım dediğiniz almış başını gidiyor, biyoçeşitlilik aşınıyor, her geçen gün dünya yaşanmaz bir yer haline geliyor… Dünyanın hemen her yerinde bu saldırıya karşı çok çeşitli direnişler, mücadeleler de devam ediyor. Gün geçmiyor ki, dünyanın bir yerinde …

Özgür Üniversite 3 Eylül  2019 Basına ve Kamuoyuna… Özgür Üniversite Başkanı değerli hocamız, yazar Fikret Başkaya hakkında, 7 Kasım 2016 da ozguruniversite.org  sayfasında yayınlanan: Asıl Terör Devlet Terörüdür, başlığını taşıyan yazıda, terör örgütü propagandası yaptığı gerekçesiyle açılan davanın 2. Duruşmasi, 10 Eyĺül’de yapılacaktır. İlk açıklamamızda da belirttiğimiz gibi; hayatı boyunca ifade özgürlüğünün ve özgür düşüncenin yorulmaz bir savunucusu olan Fikret …

“Kötü yönetilen bir ulus için birinci çare para enflasyonu, ikinci çare de savaştır. Bu ikisi geçici bir refah sağlasalar da, ikisi de sürekli yıkıma neden olur. Ve bu ikisi politik ekonomik oportünistler için bir sığınaktır”                                                                                          Ernest Hemingway [1932] Türkiye’de 73 yıldır bir demokrasi oyunu oynanıyor. Ağzını açan her politikacı, akademi üyesi, gazeteci, “aydın” denilenler, mülk sahibi sınıfların sözcüleri, Türkiye’nin …

Başlangıçta Batılı liderler arasında kendi bakış açılarını daha iyi anlayabilmeleri için bir görüş alışverişi platformu olan G7 zirvesi, bir iletişim kaygısı alanına dönüştü. Davetliler, kapalı kapılar ardında düşüncelerini ortaya koymaktan uzak, herkesin şirin görünmeye çalıştığı bir medya şovunun aktörleri haline geldiler. Emmanuel Macron’un gazetecilere ve ABD’li misafiri için2 hazırladığı sürpriz de bunun tuzu biberi olmuştur. G6, 1976’da Valéry Giscard d’Estaing …

“Her şey o kadar karanlık ki, bu bir umut ışığı yakıyor.”[1] En son demem gerekeni, en önce söyleyerek başlayayım: Aydının/ entelektüelin aslî ilkesi, “Non Serviam/ Hizmet Etmeyeceksin”dir. Bu da doğaldır ki iktidara, otoriteye, ulusal ve uluslararası şirketlere hizmet etmemektir… Bu bağlamda aydın/ entelektüel konusunda çokça yazdım; hâlâ da yazıyorum.[2] Kuşkusuz her konuda olduğu gibi, aydın/ entelektüel konusunda yazdıklarımın tümü, elbette, sonuna dek …

“Cadı avıysa, cadı avı”: Gerçekten de cadı avı; zira düpedüz tedhiş. Bu lafı kimin ettiğini söylemek veya yazmak bile insanı terörist, terör destekçisi veya birisine hakaret etti diye hapse göndermelerine yetiyor; üstelik de neyle suçlandığı kendisine aylarca, hatta yıllarca söylenmeksizin. Tam tamına bir tedhiş rejimi. Hiç kimse nerede ne yaptı, ne söyledi, ondan dolayı teröristlikle suçlanacağını bilemez. Tam bir engizisyon …

“Kâbuslarımızdan başka kaybedeceğimiz bir şey yok” Dany Katch’in 2015 de yazdığı, Socialism… Seriously – A brief Gide to Human Liberation, başlığını taşıyan kitabı, Ciddi Ciddi Sosyalizm – İnsanlığın Kurtuluşu İçin Kısa Bir Klavuz, Cemre Şenesen’in harika çevirisiyle Yordam Kitap tarafından yayınlandı. Doğrusu hem Cemre Şenesen’e ve hem de Yordam Kitap’a ne kadar teşekkür etsek azdır. Dört kısım, on bir bölümden …

‘Dünya bu denli karmaşık iken, katı tekdilcilik zaten hayal edilemez olduğundan ikidillilik insan türü için elbette doğal olanıdır. On beş kişiden oluşan en küçük avcı-toplayıcı kabilelerde bile, farklılaşma olacaktır. İnsanlar birbirinin kopyaları değildirler ve en ufak bir farklılık durumunda bile, bir çokdillilik türü çıkacaktır ortaya.’ (1) Önce Dil, Sami Selçuk’un, birinci basımı 1999’da, ikinci basımı 2009’da, üçüncü basımı da bu …

İşçi Sınıfı, Burjuvazinin Uzlaşmaz Karşıtı Olabilir Mi? Böyle Bir Şey Mümkün Müdür? Tarihi Tutarlılık Yasası temelindeLenin, Diyalektik Tarihi Materyalizmi veya aynı anlama gelen Sosyal Bilimler Anlayışını [[1]], özetle ve özlü bir biçimde, şöyle ifade etmiştir: “Yeni toplumun, eski toplumdan, başlayan doğuşu; eski toplumdan, yeni topluma geçiş biçimi, doğal bir tarih sürecidir” [[2]] der. İşte! Tam da bu ifadeye uygun olarak: …

6 Ağustos 2019 2008 kapitalist krizinin ardından 10 yıl geçmiş olmasına rağmen küresel ekonomi toparlanamadı ve tekrar ekonomik durgunluk eğilimine girdi. Bir türlü eski büyüme dinamizmini yakalayamıyor.  Ayrıca gelir ve servet eşitsizliği ve yoksulluk hem ulusal, hem de uluslararası düzeyde giderek artıyor. Küresel ısınma başta olmak üzere ekolojik sorunlar gezegeni tehdit eder hale geldi. Bölgesel savaşlar ve çatışmalarla birlikte göçlerin …

Amerika Birleşik Devletleri’nde geçtiğimiz sekiz günde üç katliam gerçekleşti. Bunlardan ikisi hafta sonu 12 saat içinde meydana geldi. Gilroy, Kaliforniya’daki (saldırgan dahil 4 ölü, 15 yaralı), El Paso, Teksas’taki (20 ölü, 26 yaralı) ve Dayton, Ohio’daki (saldırgan dahil 10 ölü, 16 yaralı) gibi olaylar, bu ülkenin günlük yaşamının parçası haline gelmiş durumda. Basın, yine, her zaman olduğu gibi, trajedi ve …

5 Ağustos 2019 22 Temmuz, Bretton Woods konferansının sonuçlanmasının 75. yıldönümü. Bu konferans, iki dünya savaşının ve 1930’ların Büyük Bunalım’ının ardından dünya kapitalist ekonomisinin yeniden istikrara kavuşturulmasının temellerinin atılmasında ve dolayısıyla savaş sonrası hızlı kapitalist büyümenin yolunun açılmasında kilit rol oynamıştı. Üç çeyrek yüzyıl sonra, dünya kapitalist sistemi, onu temellerine kadar sarsan ve işçi sınıfının Rusya’daki 1917 Ekim Devrimi ile …

İktisat, insanın yerleşik, medeni tarihi ile karşılaştırıldığında genç bir bilim. Hep yapıldığı gibi miladını meşhur Milletlerin Zenginliği yapıtının yayınlanması olarak kabul edersek, yaklaşık 250 yaşında. Bana göre bu hayret uyandırıcı bir durum. Nasıl olur da insanın yeniden üretiminin, yani varoluşunun en zaruri yanlarından biriyle özel olarak ilgilenilmemiş, insanlar fiyatların nasıl belirlendiğinin bilgisinden yoksun bir biçimde bu kadar uzun süre yaşamışlardır? …