Fikret Başkaya

Liberal demokrasinin sonu… Fikret Başkaya   “Batı demokrasisi”, “temsilî demokrasi” veya “liberal demokrasi” de denilenin,  yaklaşık 70 yıllık bir geçmişi var. İki emperyalist savaş arası dönemde Avrupa’da Faşizm, Nazizm ve türevleri geçerliydi. İkinci emperyalist savaş sonrasında ezilen ve sömürülen sınıflar lehine bir güç dengesi oluştu. Sosyal alanda önemli gelişmeler kaydedildi… Artık ‘refah devletinden’, ‘sosyal devletten’, ‘kayırıcı devletten’… söz ediliyordu. Genel …

“NEOLİBERAL KÖKTENCİLİK”, KOMPRADOR DEVLET, EŞ-DOST-AKRABA KAPİTALİZMİ VE ÇÖKÜŞ   Fikret Başkaya   Kapitalist dünya sistemi 1970’lerin başında krize girdi ve 1974-75’den itibaren de kriz, tüm kapitalist ülkeleri etkisi altına aldı. Fakat kriz, bildik devrevî [konjonktünel] krizlerden biri daha değildi, yapısal krizdi… Krizden çıkmak üzere sermaye saldırıya geçti. Amaç İkinci Emperyalist Savaş sonrasında oluşan, refah devleti, sosyal devlet, kayırıcı devlet, ulusal …

FİKRET BAŞKAYA İLE EKOLOJİ VE TOPLUM BAĞLAMINDA KAPİTALİZMİN ÇÖKÜŞÜ   Emet Değirmenci   Emet Değirmenci -Hocam merhaba. Bu sizinle değişik yıllarda ve ekoloji ve toplum bağlamında yaptığım üçüncü söyleşi olacak. Daha nice söyleşilerimize diyerek hoşgeldiniz!   Paradigmanin iflası, Başka Bir Uygarlık İçin Manifesto kitaplarınızla kapitalizmin artık sürdürülemeyeceğine ekolojik açıdan da işaret etmiştiniz. Yeni çıkan kitabınız çöküş üzerine. Burada çöküşün artık …

Samir Amin “Büyük İnsanlığın” kurtuluşuna adanmış, harika bir yaşam… Fikret Başkaya Samir Amin, ikisi de hekim ve ikisi de ilerici, Mısırlı bir baba ve Fransız bir annenin çocuğu olarak 1931 yılında dünyaya geliyor. İlk, orta ve liseyi Mısırda, bir Fransız okulunda okuyor. Çok erken yaşlarda politikleşiyor, daha 17 yaşındayken kendini ‘komünist’ olarak tanımlıyordu ve Mısır Komünist Partisi’nin en genç üyelerinden …

  Samir Amin   Fikret Başkaya   “Ezilen halkların, sömürülen sınıfların organik aydını”  artık yok!     6 ağustos Pazartesi. saat 23.30 da Senegalli dostum Chérif Salif SY’dan kısa bir not ulaştı. Samir Amin’in sağlık durumunun kötüleştiğini, Paris’te bir hastaneye kaldırıldığını haber veriyordu. Hemen eşi Isabelle’i aradım… Isabelle sorularıma tuhaf cevaplar veriyordu… Chérif’e durum hakkında Isabelle’den tatmin edici bilgi alamadığımı …

Dünyamız neden yaşanmaz bir yer haline geldi?   Fikret Başkaya   “Eğer ağaç, baltanın kedisine neyi reva gördüğünü bilseydi, ona sapını vermezdi”                                                                             Afrika …

“Radikal olmak, sorunları kökeninde ele almaktır” Radikal eleştiri hiç bu kadar önemli olmadı, lâkin radikal eleştiri hiç bu kadar yerlerde de sürünmedi. Bu çelişkinin vakitlice aşılması gerekiyor. Türkiye’de komprador kapitalizm çöküş sürecine girmiş bulunuyor. Her seferinde çözdüğünden daha çok sorun yaratıyor. “yeni değer”, “fazla değer” üretmekte zorlanıyor. Şimdilik, bütçeyi, hazineyi, müşterekleri [herkesin olanı] yağmalayarak, talan ederek, doğal çevre tahribatını [ekolojik …

 15 Temmuz 2018 ANKARA – Yazar Fikret Başkaya, kapitalist sistemin 1970’lerde içine girdiği yapısal krizden halen çıkamadığı ve sistemin daha fazla şiddet ve manipülasyonla krizi aşma derdinde olduğunu söyledi. Krizin Türkiye’ye yansımasına değinen Başkaya, despotik rejimi durduracak potansiyelin bulunduğunu dile getirdi. Alternatif düşüncenin önemli temsilcilerinden yazar Fikret Başkaya ile sistemin içinde bulunduğu yapısal kiriz, dünyada yükselen anti-demokratik uygulamalar ve Türkiye’ye yansımalarını …

“CHP’nin genel başkanını değil, paradigmayı değiştirmeye ihtiyaç var!”   Fikret Başkaya ile söyleşi   Ahmet Külsoy   1980 sonrasında sosyalist ve sosyal demokrat partiler hiç bir yerde varlık gösteremediler. Ya iktidar olamadılar ya da iktidar olduklarında hepsi neoliberalizme teslim oldular. Bizde de sosyal demokrat olduğunu söyleyen CHP bu zaman zarfında bir varlık gösteremedi. Bu durum nasıl açıklanabilir?   1980 kapitalizmin …

Mücadele Zeminini Değiştirmek!     Fikret Başkaya     Sosyal eşitsizlik ve sömürüye dayalı bir egemenlik sistemi, sadece kaba kuvvete, çıplak şiddete dayanarak varlığını sürdüremez, kendini yeniden üretemez. Zira, şiddetin ve çatışmanın kural olduğu, süreklilik arz ettiği bir sosyal ortam, bizzat egemenlik sisteminin de ‘istikrarsızlığı’ anlamına gelecektir. Bu yüzden kaba kuvvet, çıplak şiddet baki kalmak ve son kertede devreye sokulmak …

“İktidar gizlemesini bilenindir…”   Fikret Başkaya   ” Size bu şekilde hükmedenin de sadece iki gözü, sadece iki eli ve sadece tek bir vücudu var. Onu kentlerimizin sayısız, sıradan insanlarından farklı yapan şey, sizin ona kendinizi böyle ezme kolaylığı sağlamanızdır. Eğer siz vermediyseniz onca gözü nereden aldı? Eğer siz vermediyseniz size vuran onca ele nasıl sahip oldu? [….]*   ‘Valla …

ÇÖKÜŞ MÜ? ÇÖKÜŞLER Mİ?   Reha Alpay   Fikret Başkaya’nın son kitabı “Çöküş” daha önceki kitaplarında olduğu gibi günümüze ışık tutan önemli perspektifler sunuyor. Dogmatik yaklaşımların çok yaygın olduğu ülkemizde bu anlamda önemli bir boşluğu doldurarak yeni tartışmaların önünü açıyor. Kitabın ilk bölümünde vurgulandığı gibi Karl Marx’ın düşünceleri kendisi “her türlü fetişizme karşı” çıktığı halde fetişleştirildi ve içi boşaltıldı; bürokratik …

“Kapitalizm dahilinde bir gelecek yok!”   Fikret Başkaya ile söyleşi.   Ahmet Külsoy   Türkiye bir dizi krizler sarmalına hapsolmuş durumda. Kriz toplumun tüm veçhelerini girdabına almış görünüyor. Size göre bu “çöküş tablosunun” geresinde ne var?   Aslında bu durumun gerisinde iki temel neden var: Birincisi, 1950’li yılların başında Türkiye’nin NATO’ya üye olmasıydı. NATO demek de ABD demek olduğuna göre, …

Filistin: 70 yıllık insanlık utancı… Fikret Başkaya   Bu dünyada yaşayan ‘ortalama insan’ Filistin’e dair gerçeği bilmez. Her şey bilmemesi için kurgulanmıştır çünkü…   Siyonist İsrail Devleti, birincisi, ‘normal bir devlet değildir ve ikincisi, bir Orta-Doğu devleti de değildir. Siyonist İsrail demek, Orta-Doğu denilen bölgeye taşmış Batı, emperyalizm, ABD, İngiltere, Fransa, vb. demektir… Bir tür ‘doku transplantasyonu’ söz konusudur… Velhasıl …

Fikret Başkaya, yeni kitabı Çöküş’ü BirGün Pazar’a anlattı: İhtiyacımız olan şey radikal düşüncedir 06.05.2018 09:55 BİRGÜN PAZAR “Artık dünyanın her yerindeki egemenlerin kitleleri aldatma/oyalama yetenekleri aşındı. Bu aynı zamanda bir karşı ideolojik hegemonya oluşturmanın potansiyel koşullarının da oluşması demektir. Ve bizi kurtaracak yegâne şey de radikal eleştirel düşüncedir. Malûm, ‘radikal olmak, sorunları kökeninde ele almaktır’ denmiştir” Yaşar Gökdemir Türkiye’nin önde …

PARADİGMANIN İFLASI Yordam Kitap Basımına Önsöz Fikret BAŞKAYA   Paradigmanın İflası Nisan 1991’de yayınlandı. Geride kalan dönemde köprülerin altından çok sular aktı ve nice alametler belirdi… 1991 yılında Kürt illerinde “olağanüstü hâl” yönetimi vardı. Bölge, bir “olağanüstü vali”nin insafına terk edilmişti… Şimdilerde “Misak-ı Milli”nin tamamında “olağanüstü hâl” rejimi geçerli ve üstelik, “olağanüstü hâl” olağanlaşmış, şeylerin “normal haline” gelmiş bulunuyor… Paradigmanın …

Despotu harekete geçiren cesaret değil korkudur” Şu an itibariyle Türkiye’deki rejim, adı konmamış bir dinci despotizmdir… Son seçim hamlesiyle dinci despotizm kurumsallaştırılmak, kalıcılaştırılmak isteniyor. Artık Türkiye yönetilebilir olmaktan çıkmış bulunuyor. Yönetemiyorlar ve yönetemeyecekler… O halde neden ve nasıl bir ‘çöküş tablosu’ ortaya çıktı? Neden araç patinaj yapıyor sorularıyla devam edebiliriz. Bugünkü ‘durumun’ gerisinde Türkiye’nin mülk sahibi sınıflarının ve onların devletinin …

Yılmaz Güney’i anarken…   Fikret Başkaya* “Yarınlarda yürüteceğimiz, daha özgür, daha adıl,  daha eşitlikçi, daha kardeşçe ve dayanışmacı bir dünya  kavgamız için, mücadeleler hafızamızı canlı tutmalıyız..”                    Gunter Holzmann                                               …

  Ellerimiz armut toplamayabilir….   Fikret Başkaya ‘İktidar gizlemesini bilenindir’   Doğan Medya grubunun Demirörenlere satılması infial yarattı. Artık ‘merkez medya’ diye bir şeyin kalmadığı söylendi… Esasen Garp Cephesinde yeni bir şey yoktu. Dolayısıyla Doğan medyasının da ‘havuza’ katılmasıyla değişen fazla bir şey yok… Zaten Doğan Grubu da hayli zamandır Politik İslamcı AKP iktidarının yörüngesine sokulmuştu. Aslında bu satış bildik …

Müslüman Kardeşler’in Türkiye versiyonu olan politik İslamcı AKP, her ne surette olursa olsun, iktidarı bırakmak istemiyor. İki nedenle: Birincisi, geride kalan 15-16 yılda sömürünün, yağma ve talanın tadına öylesine vardılar ki, ballı böreği bırakmak istemiyorlar; ikincisi, iktidardan düştükleri anda mutlaka yargılanacaklarını, hesap vereceklerini biliyorlar… Lâkin, oy tabanı eriyor ve AKP’nin seçimi kazanması, %50 sınırını aşması artık mümkün değil… Aynı şekilde …

Latin dillerindeki ‘politikanın’ bizdeki karşılığı; siyaset, seyislik, at idare eden, idam, memleket idaresi gibi anlamlar içeriyor. Meydan-ı siyaset de, idam cezasının infaz edildiği yer. Burjuva toplumunda siyaset profesyonel politikacıların işidir, bir meslektir… Kapitalizm öncesi dönemlerde bugünkü gibi bir siyasetçiler taifesi mevcut değildi. Aslında siyasi partiler aracılığıyla mesleklerini icra eden profesyonel politikacılar taifesi, mülk sahibi sınıfların ve onların devletinin taşeronudur… Ve …

İnsanların nefes almasını da yasaklayabilir misiniz?   Fikret Başkaya Müslüman Kardeşlerin Türkiye versiyonu olan Politik İslamcı Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), 3 Y ile mücadele vaadiyle iktidara geldi: Yoksulluk, Yolsuzluk, Yasaklar… Daha sonra adını fiilen değiştirdi, AK Parti oldu… Herhalde bunu adaleti ve kalkınmayı parantez içine almak için yapmışlardı. Adalet ve Kalkınma böylece görünür olmaktan çıktı. Üstelik yeni adını söylemeyeni …

          Hrant, 11 yıl sonra…   Fikret Başkaya   Taamüden suç işleyen kişi ağır cezaya çarptırılır. Taamüden cürm, bilerek ve isteyerek, önceden tasarlayarak suç işlemektir. Eğer taamüden cinayet işleyen devletse, kim, kimi cezalandıracaktır? O zaman sorunun üstüne gidiliyormuş gibi yapılarak dosya kapatılır… Tabii haklı olarak şöyle bir soru akla gelir: Devlet neden cinayet işler, masum bir …

  Tükenen kapitalizm ve sol Fikret Başkaya ile söyleşi… Redaksiyon Dergi,  Aralık 2017, sayı, 18.     1) Kapitalizmin, bugün yaşadığı krizi ‘kendi sınırlarına ulaşması’ olarak değerlendiriyorsunuz. Bu anlamda bugün yaşanan krizi aynı zamanda kapitalizmin sonu olarak da tanımlanıyor. Kapitalizmin önceki krizleriyle kıyaslandığınızda bugün yaşanan krizi özel kılan faktörler neler?   Bütün canlı organizmalar gibi, sosyal sistemler, sosyal formasyonlar, uygarlıklar …

Özlem Akarsu Çelik [email protected] Cuma, 5 Ocak, 2018 Fikret Başkaya: Paradigma iflas etti diyoruz, ölüm saatini soruyorlar Fikret Başkaya ile söyleşi için sözleştiğimizde gülerek “Paradigmanın İflası 2’yi(!) konuşuruz” demişti, öyle de oldu. Siyasi iktidarın artık yönetemediğini, kapitalizmin duvara dayandığını, çöküşün kaçınılmaz olduğunu söyleyen Başkaya, “Paradigma iflas etti deyince sanılıyor ki yarın saat 14.00’te ölümü açıklanacak. Bir sosyal sistem söz konusu …

    Politik İslamcı AKP başlarda dinci yüzünü gizlemeye özen gösterdi. Takiyye İslamcıların karekteridir. Durumlarını sağlamlaştırdıkça, devlete hakim oldukça, iktidarlarını pekiştirdikçe gerçek niyetlerini gizlemeye, takiyyeye artık ihtiyaç duymadılar. Fakat, Politik İslamcılık söz konusu olduğunda, din bir amaç değil, araçtır. Asıl amaç sözde bir dinî referansla iktidar olmak, bütçeyi, hazineyi, ülke zerginliğini yağmalamaktır. Geride kalan dönemde bu ülkenin varını-yoğunu nasıl yağmaladıkları, …

ABD Başkanı Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti ilan etmesi çeşitli tepkilere neden oldu… Oysa gerçek durum gazete manşetlerinde, politikacıların demeçlerinde dillendirildiği gibi değil. Söylenenlerin reel bir karşılığı yok. Bunlar, hamasetten, ikiyüzlülükten ibaret zırvalar. Sözde tepkiler var ama reel bir karşılığı yok. Olması da mümkün değildir… Siyonist İsrail demek, Ortadoğu’daki Batı (emperyalizm) demektir. ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, Kanada, vb. demektir. NATO’cu …

  1 Asıl adı Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (North Atlantic Treaty Organization) olan NATO, başkomutanı Amerikalı general olan bir askeri (militer) saldırı paktıdır… İkinci emperyalist savaşın ardından 4 Nisan 1949’da 12 Kuzey Amerika ve Batı Avrupa ülkesi tarafından kuruldu. Şimdilerde üye sayısı 29’a ulaşmış bulunuyor… Onca üyeye rağmen bir ABD örgütüdür veya NATO demek ABD demektir… Her ne kadar kuruluş amacı, …

    “Sınırlı bir dünyada sınırsız büyümenin mümkün olduğuna inanan, deli değilse iktisatçıdır”.                                                                                                               Kenneth E. Boulding   Ekonomik büyüme, siyasetçilerin, akademik iktisatçıların, ekonomi gazetecilerinin, IMF’nin, Dünya Bankası’nın, kredi derecelendirme kuruluşlarının… vazgeçilmez amentüsü haline gelmiş bulunuyor. Büyümeyle yatıp, büyümeyle kalkıyorlar… Büyüme, ilerlemeyle, kalkınmayla, zenginleşmeyle, refahla özdeş sayılıyor. O kadar da değil, işsizliğin de panzehiri sayılıyor… Velhasıl tüm sorunların çözümünün anahtarı, …

                                  “Tarih, imtiyaz sahibi olmayanların duygu ve özlemlerini sıklıkla kaydetmez”.                                                                                                       G. R. Elton   Toplumun sınıflara bölünüp, devletin, paranın ve mülkiyetin ortaya çıkmasıyla, şeylerin seyri radikal olarak değişti. Toplumlar ezen-ezilen, sömüren-sömürülen, ikilemine hapsoldu. O tarihten sonra ezilen ve sömürülen kitleler maruz kaldıkları …

      Değerli dostlar Özgür Üniversite’nin 25 yılı vesilesiyle düzenlediğimiz, ” Neden kapitalizmin bir geleceği yok?” temalı sempozyuma hoş geldiniz.    Hepinizi, şahsım ve Özgür Üniversitemiz adına saygıyla selamlıyorum.   Bu sempozyumda bildiri sunan ve moderatörlüğü üstlenen hocalarımıza, dostlarımıza değerli katkıları ve cömertlikleri için teşekkür ediyoruz.    Bize bu salonun tahsisindeki samimi desteklerinden dolayı, değerli dostum, İstanbul milletvekili Ali …

Şimdilerde devlet ve toplum, dinci gericilik tarafından kuşatılmış bulunuyor. Bu nasıl mümkün oldu, buraya neden ve nasıl gelindi sorusuyla ilgili bazı hatırlatmalar, içinde bulunduğumuz sefil durumun netleştirilmesini kolaylaştırabilir.   Din, kapitalizm öncesi toplumsal formasyonların/devletlerin egemen ideolojisi, değilse onun başlıca bileşeniydi. Batı Hristiyan toplumlarında aydınlanma, modernite devrimi ve onlarla az-çok eş zamanlı olarak tarih sahnesine çıkan kapitalizmle birlikte, geleneksel hakim ideoloji …

Kapitalizmin iç ve dış sınırına dayandığını belirten Fikret Başkaya “Erkek sipermi ve kadın rahmi dahi metalaşmış, bir kâr aracına dönüşmüşken, artık hala gidilecek yol kalmış mıdır?” diye soruyor. Başkaya’ya göre kapitalist sistemin tüm alanlarında bütün gösterge ışıkları kırmızıya dönmüş durumda. Ahmet Külsoy  [email protected] DUVAR – Özgür Üniversite, 21-22 Ekim tarihlerinde İstanbul’da ‘Neden Kapitalizmin Bir Geleceği Yok’ konulu sempozyum düzenliyor. Şişli Nazım Hikmet …

–Siz Özelleştirmeyi Ne Sanıyorsunuz?– Fikret Başkaya     Politik İslamcı AKP hükümeti bir ‘orta vadeli ekonomik program [O.V.P]’ ilan etmiş. 2017-2019 döneminde 30 milyar dolarlık “özelleştirme” yapılacakmış. 15 yıllık iktidarında 60 milyar dolarlık özelleştirme yapmış. 2019 yılında bu rakam 90 milyara ulaşacakmış. Özelleştirme [privatizasyon], neoliberal gericiliğin dayatılmaya başlandığı 1980 sonrasının üç sloganından biriydi. diğer ikisi liberalizasyon ve deregülasyondu. Liberalizasyon, sermayenin …

            Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’nin “bağımsızlık referandumu”, ‘ulusların kendi kaderini tayın etmesi’ tartışmalarını yeniden hatırlattı. Kimileri, orada yapılanın doğrudan “ulusların kendi kaderini tayın etmesi ilkesini angaje eden bir şey olduğunu, dolayısıyla tereddütsüz desteklenmesi gerektiğini söyledi. Başkaları da bunun bir emperyalist senaryonun sonucu olduğunu söyleyerek karşı çıktı. Oysa sorunun asıl tartışılması gereken yönü savsaklandı. Ulusların …

  Ekolojik krizden ne anlaşılıyor. Ekolojik kriz dendiğinde aslında ne kastediliyor?  Ekolojik krizden biyolojik çeşitliliğin azalması, doğal kaynakların tükenmesi, küresel kirlenme ve tabii “iklim krizi” veya “atmosferin ısınması” anlaşılıyor…   O halde bu krizlerin gerisinde ne var? Neden böyle bir tablo ortaya çıktı?   Bu durumun gerisinde kapitalizm var, zira kapitalizm insana ve doğaya zarar vermeden yol alamaz. Kapitalizm akla, …

İki yılda bir Ağustos ayında, memur sendikaları konfederasyonları ve hükümet tarafından bir oyun sahneliyorlar. Aslında devletin sahnelediği oyunda sendika konfederasyonları figüran olarak kullanılıyor demek daha doğru. Sendika konfederasyonları ücret artışı da dahil bir dizi talep ileri sürüyor, daha doğrusu sürüyormuş  gibi yapıyor. Hükümet de o talebi dikkate alıyormuş gibi yapıyor ve sonuç her zaman hükümet tarafından önceden belirlenmiş “ücret artışının” …

  Bir AKP militanı, “yeni bir devlet kuruyoruz, kurucusu da Tayyip Erdoğan” dedi. “Olur mu öyle şey!” türü tepkiler ortalığa saçıldı. Oysa, AKP militanı gerçekte yapılanı, yapılmakta olanı dile getirmişti. Zira, yeni bir devlet inşası, başta türlü söylersek, devleti dönüştürme süreci çoktan başlamıştı ve hızla yol almaya devam ediyor. Türkiye’deki rejim şu an itibariyle despotik özellikler de taşıyan dinci-faşist bir …

Kapitalizm, İkinci emperyalist savaşın (1939-1945] ardından yaklaşık 30 yıl sürecek bir yükselme dönemine girdi. Kâr oranları, verimlilik ve üretimde önemli artışlar kaydedildi. Bu döneme Fransız iktisatçıları “şanlı otuzlar” diyecekti… Fakat balayı uzun süremezdi, zira krizler kapitalizmin mantığına ve işleyişine içkindir. Kapitalizm krizsiz yapamaz, yağmur bulutta ne kadar içerilmişse, kriz de kapitalizmde o kadar mündemiçtir… 1970’li yılların ortalarından itibaren (1974-75) kriz, …

  Özgür Üniversite Kurucusu ve Başkanı Fikret Başkaya ile Politikyol Dosya kapsamında “Hayır’ın Yol Haritası”nı konuştuk. Başkaya, Hayır’dan sonraki süreci ve Adalet Yürüyüşü’nü değerlendirdi. CHP’nin Adalet Yürüyüşü hakkında ne düşünüyorsunuz ve sizce bu yürüyüş nasıl bir sürece evrilmeli? Bu yürüyüş önemli. Resmin netleşmesini sağlayan bir eylem. Aslında bu yürüyüşün bir yol açıcı, bir başlangıç niteliği kazanması gerekiyor, ki, kazanmalı ve …

1930 ve 1980’den farlı olarak ‘nihai bir kriz’ yaşandığını belirten Doç. Dr. Fikret Başkaya “Kapitalist sistem kendi dışındaki bir sınıra da toslamış bulunuyor” dedi. Devrimlerin ne zaman patlayacağının bilinmeyeceğini belirten Başkaya “Büyük İnsanlığın elini çabuk tutması gereken kritik bir kavşaktayız” yorumunda bulundu.    Avrupa’da son yıllarda bir çok seçim gerçekleşti. Seçimlere katılım oranı düşük kalırken, merkez sağ partiler yerlerini sağlama …

” İşçi çıkarılınca kıdem tazminatı almak caiz midir? şeklindeki soru üzerine, Ahmet Mehmet Ünlü, “Caiz değil. Çünkü, kıdem tazminatı hakkı değil, maaşını almış. Kendi çıksa alamıyor, adam çıkarırsa alıyor. Hakkı olsa kendi çıksa da alması lâzım. Demek ki hakkı değil” demiş. Tepkiler hocaya yönelik ama asıl önemli olan böyle bir sorunun sorulabiliyor oluşudur. Zira bu soru, işlerin nereye vardığını, dinci …

Kapitalizm 1910’lu yılların başında ‘yapısal krize’ girdi. Krizden ancak iki emperyalist savaş sonrasında çıkabildi. “Otuz yıl savaşlarının” ardından yeniden yükselme dönemine girdi. Aslında süreç: Kriz-savaş-yeniden yapılanma şeklinde tezahür etti. Bu arada kapitalizmin tarihinin en büyük krizlerinden biri, “Büyük Buhran” (1929-1932) da yaşandı. İkinci emperyalist savaşın ardından sistem, yaklaşık 30 yıl sürecek istikrarlı bir genişleme dönemine girdi. Bu durum bir kaç …

16 Nisan şaibeli referandumu AKP karşıtı önemli bir potansiyelin varlığını gösterdi. Onca baskı, şiddet yalan-dolan, dalavereye, tüm devlet imkânlarının evet lehine seferber edilmesine, son derecede eşitsiz koşullara rağmen “hayırı” sandıkta değil, Yüksek Seçim Kurulu (YSK) mahallinde hileyle yenebildiler. Reel olarak kaybettiler. Kazanan taraf “hayır cephesi” oldu. Meşruiyeti daha baştan tartışmalı bir referandumdu. Zaten toplumun yarısının  reddettiği bir anayasa, problemli olmaktan …

Fikret Başkaya ile söyleşi Ahmet Külsoy Ahmet Külsoy: Emperyalist  – Kapitalist  sistem , son çeyrek yüzyılda  başta işçi sınıfı olmak üzere tüm emekçi  sınıflara , küçük esnaf ve üreticiye  fütursuz  ahlaksızca  savaş açtı.  Yıllarca   mücadele edilerek  kazanılmış ekonomik demokratik  hakları  geri almak istiyor. Örneğin kıdem tazminatına  saldırıyor, iş güvencesini ortadan  kaldırmak istiyor. Daha da önemlisi , sağlık ve sosyal güvenlik …

“İnsan, iyiyle kötüyü birbirine karıştırdığında, Tanrılar ruhunu öylesine feci bir felakete sürüklerler ki, artık felaketin farkına varmak için çok az zamanı kalmıştır.”                                                                                               Sophocles, [Antigone] Kapitalist toplumda mülk sahibi sınıfların (sermaye sahiplerinin) beş yönetim biçimi vardır: Klasik parlamenter demokrasi, sosyal demokrasi, asker-polis diktatörlüğü, Bonapartizm ve faşizm. 1980 sonrasında neoliberal küreselleşmenin dayatılmasıyla sosyal demokrasi gündemden düştü. Şimdilerde klasik parlamenter demokrasi de …

Toplumun sınıflara bölünüp, devletin ortaya çıktığı dönemden sonra, yalan, hile, dalavere, aldatma, yanıltma, sinizm, egemen sınıfların etkin bir egemenlik aracına dönüştü. Lâkin, hiç bir zaman iletişim teknolojilerinin “harikalar yarattığı” son dönemdeki boyutlara çıkmamıştı. Şimdilerde enformasyon-komünikasyon-dijital teknolojiler, yalan üretmeyi ve yaymayı iyice kolaylaştırdı. Artık, belirli mahfillerde üretilen yalanlar anında dünyanın dört-bir bucağına ulaştırılıyor. Teknolojik gelişmeyle yalan da hızla gelişti. O kadar …

Referandum, yürütme organı (iktidar) tarafından teklif edilen bir kanun veya düzenlemenin yurttaşların tamamının oyuna sunulmasıdır. Referandumun en çok başvurulduğu ülke İsviçre’dir. Orada belirli sayıda yurttaşın talebi üzerine de referandumlar yapılıyor. Fakat herhangi bir örgüt, bir sendika, bir şirket, vb. de üyelerine bir sorunu oylatma yoluna gidebilir. Oylama evet-hayır veya onaylama-reddetme şeklinde tezahür ediyor. Yüzde elliden bir fazla oy alan taraf …

Yıllar önce bir politikacı: “Hocam, özelleştirmeye niye karşı çıkıyorsunuz. Ne güzel işte, zarar eden bu kurumlar, bu işletmeler satılacak, o parayla yenileri kurulacak” demişti. Aslında özelleştirme lehine ileri sürülen gerekçelerin hiç bir inandırıcılığı olmadığını, asıl amacın sermaye sınıfına değer (varlık) aktarmak olduğunu, hiç bir kapitalistin zarar eden bir şirketi, bir kamu kurumunu satın almayı aklından bile geçirmeyeceğini, bu kurumların bidayette …

1960 yılında Mülkiye’de (SBF) birinci sınıf öğrencisiydim. Adnan Menderes’in Demokrat Partisi 1950’den beri üç dönemdir iktidardaydı. Muhalefete ve basına yönelik baskı ve şiddet almış başını giriyordu. O kadar ki, muhalif gazeteler yasaklanmadığı günlerde bazı sayfaları beyaz çıkardı ve gazeteyi koynumuzda saklardık… Devlet Radyosu iktidarın borazanıydı… Rejim tam bir parti-devlet halini almış, her türlü keyfilik ve baskı sıradanlaşmıştı. Toplum kutuplaştırılmış, DP’li …

Tutuklu bulunan HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ile darbe süreçlerinde baskılara maruz kalmış Türkiye’de alternatif düşüncenin saygın isimlerinden olan yazar Fikret Başkaya’nın mektuplaşması yayımlandı. Demirtaş’a yazdığı mektupta “özgürlük ve tutsaklık” konusunda önemli belirlemeler yapan yazar Fikret Başkaya’ya cevap veren Demirtaş, “içerideyken de dışarıdakilerin özgürlüğü için mücadele etme azimlerinden bir şey yitirmediklerine” işaret etti. Türkiye’de alternatif düşüncenin saygın isimlerinden olan …

Son Kanun Hükmünde Kararnameyle (KHK- 686) artık üniversitede neredeyse dostum, tanıdığım kalmadı. Tek-tük kalan varsa bile sıra onlara da gelecektir. Kaldı ki, “istisnalar” önemli değildir denmiştir… Elbette sadece Akademide değil, Milli Eğitim Bakanlığı Okullarında da nice dostumuz/arkadaşımız/tanıdığımız/tanımadığımız eğitimci de işinden oldu. Tabii diğer bir çok devlet kurumunda da… “Politik kriz”  dönemlerinde devlet aygıtında tasfiyeler her zaman istisna değil kuraldır. Şimdilerde …

Fikret Başkaya ile derin söyleşi. Serdar Değirmenci*   Serdar Değirmenci: Dünyanın şu an itibariyle içinde bulunduğu durumu iki kelimeyle ifade etseniz, bu iki kelime ne olurdu?   Fikret Başkaya: Herhalde “kaos ve çöküş” olurdu. Artık kapitalist dünya sistemi patinaj yapıyor, çözdüğünden daha çok sorun yaratıyor. Genel bir sürdürülemezlik durumu veya aynı anlama gelmek üzere, bir uygarlık krizi ortaya çıkmış bulunuyor. …

Bu gün Türkiye’nin içine sürüklendiği iflas tablosunun gerisinde, bu ülkenin mülk sahibi sınıfları ve devlet (ki, bu ikisi bir ve aynı şeydir, biri olmadan diğeri olamaz) tarafından yapılmış iki tercih var ve bu iki tercih de emperyalizmden bağımsız değildi… Bunlardan birincisi, ünlü 24 Ocak Kararları (1980); İkincisi de 1960’lı yıllardan başlayarak dinci gericiliğin önünün açılmasıdır. 24 Ocak Kararlarıyla alınan viraj, …

Toplumda “iyi” bir anayasa yapılırsa, işlerin yoluna gireceği beklentisi vardır. Eğer anayasayı ‘kim neden yapıyor’ sorusu sorulsaydı, öyle bir beklentiye yer olmazdı. Burjuva toplumunda anayasalar daima mülk sahibi sınıflar (burjuvazi) ve onların devleti tarafından yapılır ve aslında bu ikisi bir ve aynı şeydir. Zira, mülk sahibi sınıflardan ayrı bir devlet mümkün değildir. Bunlardan birinin varlığı diğerinin varlığına bağlıdır. Dolayısıyla anayasa …

Birleşmiş Milletler Suriye özel temsilcisi Staffan de Mistura, Halep’in doğusunda 275 bin insanı rehin tutan ve her gün katliam yapan, sayıları 5-6 bin kadar olduğu tahmin edilen, cihatçı katiller güruhu için bir “yerel yönetim” önermiş… Acaba Washington’un doğusu, Londra’nın Batısı, Paris’in Güneyi, Berlin’in Kuzeyi de, kendinden menkul bir haydut çetesi/katil sürüsü tarafından işgal edilseydi,  sayın özel temsilci oralar için de …

Başkanlık seçimini Donald Trump’ın kazanması, Amerikan ve bir kısım Avrupa medyasını alarma geçirdi. Bazı büyük gazeteler ve haber siteleri sonucu apocalypse (kıyamet) manşetiyle duyurdular. Gerçi, Trump kıyametin kapısını aralamamıştı ama, neoliberalizmin ve burjuva demokrasisinin iflasını ifşa ettiği kesindi… Tabii bu arada medyanın ve yönetici elitlerin çürümüşlüğünü de ifşa etmiş oldu. 1981 yılında Ronald Reagan “Büyük Amerika’yı yeniden kurma” vaadiyle başkanlık …

Devlet aslında bir suç örgütüdür. Düşmansız yapamaz, varlığını “düşmanın” varlığına borçludur. Bu yüzdende düşman üretmek, yeniden üretmek zorundadır. Bu amaçla da sürekli olarak teröre başvurur. Kelimelerin, kavramların ne anlama gelmesi ‘gerektiğine’ devletin adamları  karar verir ama bu dünyada, bu sınıflı toplumlarda herkes için aynı anlama gelen bir kelime, bir kavram mümkün değildir. Devlet neyin terör, kimin terörist olduğuna karar verir …

Fikret Başkaya’nın Aydın Ördek’e verdiği röportaj Sonradan günümüz Türkiye’sinde siyasal rejimin otoriter bir hal alıp almadığını tartışacakların apaçık görecekleri yegâne şey, toplumun topyekûn kesif bir korkuya maruz bırakıldığı olacak belki de. Otoriter tüm siyasal yapıların kurucu korkuları vardır. Türkiye Cumhuriyeti’nin başından beri otoriter olduğunu kurucu korkuları olmasından, dolayısıyla sürekli tehdit altında ve ebediyen mağdur bir asli unsura dayanıyor olmasından anlayabiliyoruz: …

Fikret Başkaya ile üniversite ve ‘Özgür Üniversite’ üzerine söyleşi Ahmet Çelik, yıllardır Özgür Üniversite ile alternatif bir eğitim modelini sürdüren Fikret Başkya ile 22 Ekim’de yeni derslerine başlamadan önce ABC Gazetesi için bir söyleşi yaptı. Ahmet Çelik: Özgür Üniversite’de güz dönemi, sizin, ‘Yaratıcı ütopya zamanı: Kapitalizm dahilinde insanlığın bir geleceği yok” başlığını taşıyan dersinizle 22 Ekim Cumartesi başlıyor. İsterseniz genel …

Birgün Gazetesi’nden Can Uğur’un Fikret Başkaya ile röportajı Laiklik konusu Türkiye’nin en kritik meselelerinden biri olmaya devam ediyor. Özellikle geçen haftalarda ‘laikliği kazanacağız’ bildirisi dağıtan Hazirancılara dönük polis saldırısı toplumun geniş kesimlerince tepki gördü. Laiklik mücadelesinin nasıl yürütüleceği, konunun en önemli halkasını oluşturuyor. Gerici ve faşizan uygulamalara karşı laikliği temel alan bir mücadelenin yürütülmesinin önemini, bu alanda yaptığı çalışmalarla bilinen …